Hukuk-Postasi-2016

121 REKABET HUKUKU Yansıtma Savunması Tanım Teşebbüsler tarafından üretilen mal veya hizmetler son tüketici- lere ulaşana dek tedarik zinciri içerisinde birden çok aşamadan geçer. Tedarik zincirinin herhangi bir aşamasında rekabet kurallarına aykırı olarak fiyatlarını artıran teşebbüsler, söz konusu ürünleri daha yüksek bedel üzerinden satın alan teşebbüs veya tüketicilerin zarara uğrama- sına neden olur. Bu zararın tazmini RKHK m. 57’de düzenlenir. Bu maddeye göre her kim RKHK’ya aykırı bir eylem, karar, sözleşme veya anlaşma ile rekabeti engeller, bozar ya da kısıtlarsa yahut belirli bir mal veya hizmet piyasasındaki hâkim durumunu kötüye kullanır- sa, bundan zarar görenlerin her türlü zararını tazminle yükümlüdür. Görüldüğü üzere RKHK, borçlar hukukunun temel ilkelerine uygun olarak, tazminat davası açmak için zararın varlığını arar. Bu doğrul- tuda, RKHK m. 57 uyarınca tazminat davalarına maruz kalan ihlalci teşebbüsler, davacı doğrudan alıcıların fiyat artışını sattıkları mal veya hizmetin fiyatına ekleyerek sonraki alıcılara aktardıklarını, bir başka deyişle yansıtma savunmasını, ileri sürebilirler. Bu olasılıkta doğrudan alıcıların zararı söz konusu olmadığı için tazminat davası açma hak- ları da olmaz. Yansıtma savunması ancak pazarda fiyat artışına neden olan rakipler arası uzlaşma veya aşırı fiyatlama gibi rekabet ihlallerine dayanan tazminat davaları için geçerlidir, yoksa dışlama etkisi yaratan mal vermenin reddi veya yıkıcı fiyatlama gibi ihlallerde bu savunma söz konusu olmaz 1 . Yansıtma savunmasının ileri sürülebileceğinin kabulü halinde, akla hukuka aykırı fiyat artışına katlanan dolaylı alıcıların dava açıp açamayacağı sorusu gelir. O kadar ki, tedarik zincirinde aşağı doğru inildikçe dolaylı alıcı tanımına dağıtıcılar, perakendeciler, son tüketi- ciler dâhil edilebilir. Bu halde zararın kime ve ne oranda yansıtıldığı güç bir ispat sorunu olarak karşımıza çıkar. Yansıtma savunmasının reddedilmesi halinde ise, zararlarını yansıtmış ve dolayısıyla zarar görmemiş olabilecek doğrudan alıcıların tazminat talepleri kabul görür ve dolaylı alıcılara tazminat davası açma hakkı tanınmaz 2 . Bu 1 Murat Şahin . Rekabet Hukukunda Tazminat Talepleri, Nisan 2013, İstanbul, s. 32. 2 Richard Whish/David Bailey, . Competition Law, 7. Bası, 2012, s. 300.