HUKUK-POSTASI-2020-metin

255 MEDENİ USUL HUKUKU daha çok bir tarafın tanık dinletmek istemesine karşı tarafın açık ola- rak muvafakat etmesi ile gerçekleşir. Delil Sözleşmesinin Geçerliliği Delil sözleşmesi, kanunun tanıdığı ispat imkânlarına doğrudan müdahale niteliğinde olduğundan, sınırlarının da belirlenmesi gerekir. Uygulamada, bazı hallerde güçlü olan tarafın karşı tarafı, onun ispat imkânını tamamen ortadan kaldıracak veya güçleştirecek nitelikte de- lil sözleşmesi yapmaya zorladığı görülür. Bu riski dikkate alan kanun koyucu, HMK m. 193/2 uyarınca, taraflardan birinin ispat hakkını kul- lanmasını imkânsız kılan veya fevkalade güçleştiren delil sözleşmele- rinin geçersiz olduğunu kabul eder. Bu kapsamda, delil sözleşmeleri bir tarafın savunma hakkının tamamen ortadan kaldırılması sonucunu doğuracak şekilde kullanılamaz. Delil sözleşmelerinin içeriğinin de- netlenmesi bakımından HMK m. 193/2 uyarınca öngörülen savunma hakkının engellenmesi kriterinin yanı sıra, niteliği uygun düştüğü öl- çüde Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenen genel işlem şartları, Türk Medeni Kanunu’nun 2. maddesinde yer alan dürüstlük kuralı ilkesi, taraflardan birinin tüketici olduğu durumda Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu çerçevesindeki haksız şartlar gibi kıstasların dikka- te alınması gerektiği kabul edilir. Sonuç Türk hukukunda, tarafların aralarında çıkabilecek bir uyuşmazlık- ta ilgili vakıaların hangi delillerle ispat edilebileceğine ilişkin olarak sözleşme yapabilmelerine imkân tanınır. Delil sözleşmesi ile taraflar, ispat edilecek vakıaların hangi deliller ile ispat edilebileceğini karar- laştırırlar. Taraflar delil sözleşmesi akdetmek konusunda serbest ol- makla birlikte, delil sözleşmesi yapma özgürlüğünün de denetlenmesi gerekir. Bu kapsamda, HMK m. 193/2 uyarınca, taraflardan birinin ispat hakkını kullanmasını imkânsız kılan veya fevkalade güçleştiren delil sözleşmelerinin geçersiz olup, delil sözleşmelerinin geçerliliği mahkemece niteliği uygun düştüğü ölçüde genel işlem şartları, haksız şartlar ve dürüstlük kuralı ilkesi çerçevesinde denetlenir.