Abonelik Sözleşmelerinin Sona Erdirilmesi
Giriş
Dijitalleşme ve teknolojik gelişmeler nedeniyle, telekomünikasyon hizmetleri abonelikleri oldukça popüler hale geldi. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2016 itibariyle hanelerin %76,3’ünde internet erişimi bulunmaktadır. Buna bağlı olarak tüketici ile servis sağlayıcı veya satıcı arasındaki abonelik sözleşmesi ile ilgili uyuşmazlıklar son yıllarda önemli ölçüde arttı. Günümüzde internet kesintileri dolayısıyla manevi tazminat talepleri dahi bulunmaktadır[1]. Bu makalede Türk hukuku kapsamında abonelik sözleşmeleri incelenecektir.
Temel mevzuat
Esas olarak abonelik sözleşmeleri 07.11.2013 tarihli ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (“Tüketici Kanunu”) ve 24.01.2015 tarih ve 29246 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliği (“Abonelik Yönetmeliği”). Tüketici Kanunu madde 52 uyarınca, abonelik sözleşmeleri tüketicilerin belirli bir mal veya ürünü sürekli veya düzenli aralıklarla edinmesini sağlayan sözleşmelerdir.
Abonelik Sözleşmeleri
Abonelik sözleşmeleri yazılı veya mesafeli sözleşme olarak kurulur. Her iki halde de tüketiciye söz konusu sözleşmenin bir elektronik veya fiziki kopyanın verilmesi zorunludur.
Abonelik sözleşmelerinin asgari içeriği Abonelik Yönetmeliği’nin 6. Maddesinde düzenlenir. Bu maddede öngörülen unsurların eksikliği halinde tüketiciler abonelik sözleşmesini feshetme yetkisine sahiptir. Söz konusu maddede çeşitli içerikler öngörülmekle birlikte, bunlardan esaslı olanları şunlardır:
- Tüketici ile satıcı veya sağlayıcının isim, unvan, açık adres, telefon ve varsa MERSİS numarası ile diğer iletişim bilgileri,
- Sözleşmenin konusu ve varsa süresi,
- Sözleşmenin düzenlendiği tarih,
- Malın ilk teslim tarihi veya hizmetin ifasına başlama tarihi,
- Mal veya hizmetin tüm vergiler dâhil toplam fiyatı,
- Sözleşme konusu mal veya hizmet bedelinin bir tarife üzerinden hesaplanması durumunda; tüketici tarafından seçilen tarifenin adı, içeriği ve sözleşmenin düzenlendiği tarihteki birim tüketim bedeli.
Abonelik sözleşmelerinin kendiliğinden uzamasına ilişkin hüküm içermesi yasaktır. Abonelik sözleşmesi ancak tüketicinin onayı veya talebi ile uzatılabilir. Sözleşmenin kendiliğinden uzatılması halinde, servis sağlayıcısı veya satıcının, sağlanan hizmet veya mala ilişkin tüketiciden bedel talep etmesi yasaktır.
Abonelik Sözleşmesinin Sona Erdirilmesi
Tüketici Kanunu madde 52 uyarınca, tüketiciler bir yıldan uzun veya süresiz kurulmuş abonelik sözleşmelerinden herhangi bir gerekçe göstermeksizin veya bedel ödemeksizin istediği zaman feshetme hakkına sahiptir. Buna ek olarak süresi bir yıldan az olan abonelik sözleşmeleri bakımından da tüketici, servis sağlayıcı veya satıcı tarafından sözleşmenin hükümlerinde değişiklik yapılması halinde sözleşmeyi feshetme hakkına sahiptir.
Satıcı veya servis sağlayıcısı sözleşmenin sonlandırılması bakımından, sözleşmenin kurulmasından daha zor bir yöntem öngöremez. Tüketici Kanunu madde 52 uyarınca satıcılar ve servis sağlayıcıları, tüketicinin sözleşmelerin sonlandırılmasına ilişkin talep ve işlemleri gerçekleştirebilmesi bakımından gerekli önlemleri almak, uygun bir sistem kurmak ve bu sistemin kesintisiz olarak açık tutmakla yükümlüdür.
Abonelik Yönetmeliği madde 24 uyarınca, satıcılar ve servis sağlayıcıları, fesih bildirimini almalarından itibaren yedi gün içerisinde fesih talebini yerine getirmek ile yükümlüdür. Yönetmelik süreli yayınlar bakımından ise fesih talebinin yerine getirilmesi bakımından farklı süreler öngörür. Buna göre söz konusu süre, günlük süreli yayınlarda on beş gün; haftalık süreli yayınlarda bir ay; aylık süreli yayınlarda ise üç ay olarak düzenlenir. Daha uzun süreli yayınlar için ise, bu süre bildirimden sonraki ilk yayınının gönderilmesini müteakip sona erer.
Elektronik haberleşme hizmetlerine ilişkin abonelik sözleşmeleri 28.07.2010 tarih ve 27655 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Haberleşme Sektöründe Tüketici Hakları Yönetmeliği’nde (“Elektronik Haberleşme Yönetmeliği”) düzenlenir. Elektronik Haberleşme Yönetmeliği madde 18 uyarınca, hizmet sağlayıcılar tüketiciye yirmi dört saat içinde fesih talebini aldıklarına ilişkin bildirimde bulunma yükümlülüğü altında ve söz konusu yirmi dört saatin dolmasından itibaren yirmi dört saat içinde hizmeti yavaşlatmak veya durdurmak yükümlülüğü altındadır.
Söz konusu süreler içinde satıcı veya servis sağlayıcı tarafından aboneliğin sonlandırılmadığı hallerde, Tüketici Kanunu madde 52/5 uyarınca, bu sürelerin dolmasından sonra sağlanan hizmet veya mallara ilişkin tüketiciden bedel talep edilemez.
Abonelik Yönetmeliği madde 16 uyarınca, taahhütlü abonelik sözleşmelerinin tüketici tarafından feshi halinde, tüketiciden talep edilebilecek bedel tüketiciye uygulanan indirimler, şayet mevcut ise verilen cihazın bedeli ve ödenmemiş faturalar ile sınırlıdır. Buna karşın tüketiciden taahhüt kapsamında tahsil edilecek bedelin tahakkuk etmemiş kısmı bu tutardan daha az ise, bu tutar tahsil edilir. Tüketicinin taşınması ve tüketicinin yeni adresinde söz konusu hizmet veya malın aynı kalitede sunulmasının mümkün olmadığı hallerde, tüketicinin abonelik sözleşmesini herhangi bir bedel ödemeksizin feshetme hakkı bulunmaktadır.
Ek olarak, ayıplı hizmetin veya malın varlığı halinde tüketici, Tüketici Kanunu’nda belirlenen şartların varlığında sözleşmeyi feshetme hakkına sahiptir. Ayıplı hizmet ile ilgili detaylı bilgi almak için Şubat 2014 tarihli ve “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Uyarınca Ayıplı Hizmet” başlıklı makalemize[2] ve ayıplı mal ile ilgili detaylı bilgi için Ocak 2014 tarihli ve “6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da Ayıplı Mala İlişkin Hükümler” başlıklı makalemize[3] başvurabilirsiniz.
Sonuç
Tüketicilerin abonelik sözleşmelerine ilişkin bilinçsizlikleri sebebiyle abonelik sözleşmelerini feshetmeleri çoğu kez imkânsız olmaktadır. Esas itibariyle Tüketici Kanunu abonelik sözleşmelerinin feshi bakımından tüketicilere çeşitli haklı sebepler sağlamaktadır. Buna göre tüketiciler sözleşmenin süresi, ayıplı mal veya hizmet sunulması veya taşınma sebepleri ile sözleşmeyi feshetme hakkına sahiptir. Buna ek olarak Tüketici Kanunu taahhütlü abonelik sözleşmeleri bakımından da tüketiciden alınabilecek bedeli sınırlamaktadır.
Ayrıca söz konusu sözleşmelerin çoğunlukla genel işlem şartları niteliğinde olduğunu ve 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 20. Maddesine konu olduğunu not etmek gerekir. Genel işlem şartlarına ilişkin detaylı bilgi için lütfen Temmuz 2011 tarihli ve “Yeni Borçlar Kanunu’nda Genel İşlem Koşulları” isimli makalemize[4] başvurunuz.
[1] Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 24.02.2014 tarih, E. 2013/18799 ve K.2014/2717.
[2] http://www.erdem-erdem.av.tr/yayinlar/hukuk-postasi/6502-sayili-tuketicinin-korunmasi-hakkinda-kanun-uyarinca-ayipli-hizmet/.
[3] http://www.erdem-erdem.av.tr/yayinlar/hukuk-postasi/6502-sayili-tuketicinin-korunmasi-hakkinda-kanunda-ayipli-mala-iliskin-hukumler/.
[4] http://www.erdem-erdem.av.tr/yayinlar/hukuk-postasi/yeni-borclar-kanununda-genel-islem-kosullari/.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
1 Nisan 2022 tarihli ve 31796 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun İle Kat Mülkiyeti Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da (“Kanun”) çeşitli değişiklikler yapıldı...
