Binalar ile Yerleşmeler İçin Yeşil Sertifika Yönetmeliği
Giriş
Binalar ve yerleşmelerin doğal kaynakları ve enerjiyi verimli kullanarak çevreye olan olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla hazırlanan Binalar ile Yerleşmeler İçin Yeşil Sertifika Yönetmeliği (“Yönetmelik”) 12.06.2022 tarihli ve 31864 sayılı Resmî Gazete ile yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yürürlük
Yürürlüğe giren bu yeni Yönetmelik ile 23.12.2017 tarihli ve 30279 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan aynı adlı önceki yönetmelik yürürlükten kaldırıldı. Yönetmelik ile değerlendirme ve sertifikalandırma sistemlerinin oluşturulmasına, yeşil sertifika uzmanlarının, yeşil sertifika değerlendirme uzmanlarının ve eğitici kuruluşların nitelikleri ile yeşil binalar ve yeşil yerleşmelerin değerlendirme kriterlerine ilişkin usul ve esaslar belirlendi.
Aynı Resmi Gazete’de, Binalar ile Yerleşmeler İçin Yeşil Sertifika Uygulama Tebliğinin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Tebliğ’in yayımlanması ile, mülga yönetmeliğe dayanılarak hazırlanan Binalar ile Yerleşmeler İçin Yeşil Sertifika Uygulama Tebliğ’i de yürürlükten kaldırıldı.[1]
Kapsam
Yönetmelik mevcut ve yeni binalar ile yerleşmelerin sürdürülebilir çevresel, sosyal ve ekonomik performanslarının değerlendirilmesini ve sertifikalandırılmasını kapsar ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı tarafından yürütülür. Yönetmeliğin ekinde aynı zamanda, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca (“Bakanlık”) hazırlanan Yeşil Sertifika Bina Değerlendirme Kılavuzu (Ek-1), Yeşil Sertifika Yerleşme Değerlendirme Kılavuzu (Ek-2) ile Yeşil Sertifika Ulusal Yeşil Bina ve Yeşil Yerleşme Sertifikasyonu Eğitimine İlişkin Hususlar (Ek-3) yer alır. Değerlendirme kılavuzları yeşil binalar ile yeşil yerleşmelerin değerlendirme kriterleri, kredilendirme ve derecelendirme esasları ile yeşil sertifika uzmanlarının nitelikleri gibi pek çok konuda detaylı düzenleme içerir.
Yeşil Sertifika ve Değerlendirme Kuruluşu
Yönetmelik; yeşil sertifikayı değerlendirme sonrası değerlendirme kuruluşu tarafından binaya veya yerleşmeye verilen belge olarak tanımlar.
Yeşil sertifika Yönetmeliği’nin ekinde yer alan değerlendirme kılavuzlarında tanımlanan kriterler esas alınarak düzenlenir. Buna göre, Yeşil Sertifika Bina Değerlendirme Kılavuzu’nda yeşil sertifika alabilecek binalar; konut, ofis binaları, eğitim binaları, oteller, sağlık binaları, alışveriş ve ticaret merkezleri ile diğer şeklinde tiplere ayrılır. Bina tipine ve bunların mevcut veya yeni bina olmasına göre hesaplamalar değişiklik gösterir.[2]
Yönetmelik uyarınca yeşil sertifika almak isteğe bağlıdır. Yönetmelik Türkiye Çevre Ajansı’nı değerlendirme kuruluşu olarak belirler. Değerlendirme kuruluşu, sertifika başvurularını inceler ve binalar ile yerleşmelerin sürdürülebilir çevresel, sosyal ve ekonomik performanslarını kılavuzlara göre değerlendirir. Kuruluş ayrıca sertifikalandırma faaliyetlerini yürütür ve kriterleri sağlayan bina ve yerleşmelere sertifikayı düzenler.
Yeşil Sertifika Almak İçin İzlenecek Yol
Yönetmelik yeşil sertifika alınması için izlenmesi gereken yolu düzenler.
Yönetmelik m. 5/3 uyarınca yeşil sertifika almak isteyen bina veya yerleşme sahibi yeşil sertifika uzmanlarından ve değerlendirme kuruluşundan hizmet alır. Değerlendirme kuruluşu yukarıda ifade edildiği üzere Türkiye Çevre Ajansı’dır.
Yönetmelik m. 4/1/(k), yeşil sertifika uzmanını, nitelikleri Bakanlık tarafından belirlenen ve Bakanlık veya Bakanlıkça yetkilendirilmiş eğitici kurum veya kuruluşlar[3] tarafından verilen eğitimde başarılı olan kişiler olarak tanımlar. Yeşil sertifika uzmanı, sertifika alınmak istenen bina veya yerleşmeye ait bilgi ve belgeleri, ilgisine göre değerlendirme kılavuzlarına uygun olarak, Bakanlıkça yeşil binalar ile yeşil yerleşmelerin sertifikalandırma sürecinin çevrimiçi olarak işletilmesi için oluşturulan Ulusal Yeşil Sertifika Sistemi’ne (YeS-TR) kaydeder.
Ardından başvuru değerlendirme kuruluşu ekibinde görev yapan yeşil sertifika değerlendirme uzmanları sisteme kaydedilen bilgi ve belgeleri değerlendirerek binanın veya yerleşmenin yeşil bina veya yeşil yerleşme olma koşullarının yerine getirip getirilmediğine dair analiz ve puanlama yapar. Yeşil sertifika değerlendirme uzmanları, Yönetmelik m. 4/1(j) uyarınca değerlendirme kuruluşu ekibinde görev yapan ve binaların veya yerleşmelerin değerlendirme kılavuzuna göre değerlendirilmesinden ve puanlanmasından sorumlu olan yeşil sertifika uzmanlarıdır. Yönetmelik m. 5/5 uyarınca, işlem sisteme kaydedilen bilgiler üzerinden ve gerekli durumlarda yerinde etüt etmek suretiyle değerlendirilerek tesis edilir.
Yönetmelik ayrıca “yeşil bina” ve “yeşil yerleşme” için de tanımlar içerir. Buna göre yeşil bina; yer seçimi, tasarım, inşaat, işletme, bakım, tadilat, yıkım, atık ve atık suların bertarafını kapsayan, yaşam döngüsü boyunca sürdürülebilir, enerji verimli, doğayla uyumlu, düşük emisyonlu ve çevreye olan olumsuz etkileri asgari düzeye indirilmiş binadır. Benzer şekilde, yeşil yerleşme de yeşil bina için sıralanan özelliklere sahip; çevreye asgari düzeyde zarar veren, içerisinde binalar ile yaşamın sürdürülebilmesi için gereken alt ve üst yapıyı içeren yerleşme olarak tanımlanmıştır.
Yönetmeliğin uygulanmasından doğabilecek tereddütler ve itirazlar Bakanlık teşkilatı altında yer alan Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü tarafından değerlendirilir.
Mülga Yönetmelikle Kazanılan Haklar
Yönetmelik m. 10 yönetmeliğin yayım tarihi olan 12.06.2022’den önce, mülga yönetmelik hükümlerine göre Bakanlıkça eğitici kuruluş olarak görevlendirilen tüzel kişiler ile gerekli eğitimleri alarak yeşil sertifika uzmanlığı elde etmiş olanların haklarını saklı tutar.
Sonuç
12.06.2022 tarihli ve 31864 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Binalar ile Yerleşmeler İçin Yeşil Sertifika Yönetmeliği ile 23.12.2017 tarihli ve 30279 sayılı Resmi Gazete’de daha önce yayımlanan aynı adlı yönetmelik yürürlükten kaldırıldı. Binalar ve yerleşmelerin doğal kaynakları ve enerjiyi verimli kullanarak çevreye olan olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla hazırlanan Yönetmelik ile; değerlendirme ve sertifikalandırma sistemlerinin oluşturulmasına, yeşil sertifika uzmanlarının, yeşil sertifika değerlendirme uzmanlarının ve eğitici kuruluşların nitelikleri ile yeşil binalar ve yeşil yerleşmelerin değerlendirme kriterlerine ilişkin usul ve esaslar belirlendi. Öte yandan, Yönetmeliğin ekinde yayımlanan değerlendirme kılavuzlar değerlendirme kriterleri, kredilendirme ve derecelendirme esasları, ile yeşil sertifika uzmanlarının nitelikleri gibi pek çok konuda detaylı olarak düzenleme içermektedir.
- 1. Mükerrer Resmi Gazete, S. 31506, 09.06.2021.
- Detaylı bilgi için bkz. Yönetmelik Ek-1’de yer alan Yeşil Sertifika Bina Değerlendirme Kılavuzu.
- Eğitici kuruluşlar Bakanlıkça yetkilendirilir ve Bakanlık resmi internet sayfasında yayımlanır. Yeşil binalar ile yeşil yerleşmeler gibi konularda faaliyet gösteren kamu veya özel hukuk hükümlerine tabi kamu tüzel kişiliğini haiz kurum ve kuruluşlar, üniversiteler ile sivil toplum kuruluşları, Yönetmelik Ek-3’te belirtilen koşulları sağlamaları halinde eğitici kuruluş olarak faaliyet gösterebilir.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.