Elektrik Depolama Faaliyetlerindeki Güncel Gelişmeler
Giriş
Elektrik depolama faaliyetlerine ilişkin ilk düzenlemelere 14/3/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda (“EPK” veya “Kanun”) yer verilmişti. Bunu takiben, Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği (“Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği”) 09.05.2021 tarihli ve 31479 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve Kanunda yer alan depolama faaliyetlerine ilişkin hükümlerin uygulaması düzenlenmişti. Sonrasında 01.07.2022 tarihinde yürürlüğe giren 7417 sayılı Kanun 56nci maddesi ile EPK’da yapılan değişiklik sonucunda Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği’nde de değişiklik yapılması ihtiyacı doğmuştu. Nihayetinde Elektrik depolama faaliyetine ilişkin beklenen düzenlemeler EPDK tarafından yapılarak 19.11.2022 tarih 32018 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yenilikler
01.07.2022 tarihinde yürürlüğe giren 7417 sayılı Kanun ile EPK’nın 7nci Maddesine 10’uncu ve 11’inci fıkralar yapılan eklemeler, Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yönetmelik”) yayınlanmasını gereğini doğurmuştu.
7417 sayılı Kanun’un 56’ncı maddesi ile EPK’nın 7nci Maddesine aşağıdaki 10 ve 11nci fıkralar eklendi:
(10) (Ek: 1/7/20227417/56 md.) Elektrik depolama tesisi kurmayı taahhüt eden tüzel kişilere, kurmayı taahhüt ettikleri elektrik depolama tesisinin kurulu gücüne kadar Kurum tarafından rüzgâr ve/veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi kurulmasına ilişkin önlisans verilir. Bu kapsamdaki üretim tesisleri için Kanunun 7 nci maddesinin dördüncü fıkrası hükümleri uygulanmaz. Bu fıkra kapsamında kurulacak tesisler için, önlisans ve lisans verme koşulları ile tadili ve iptali, yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde teminatın irat kaydedilmesi hususları ve bu kapsamda üretilen elektrik enerjisinin depolama tesisi üzerinden sisteme verilmesi dahil, uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından yönetmelikle düzenlenir. Bu fıkra kapsamında kurulacak tesisler 5346 sayılı Kanunun 6ncı maddesi hükümlerinden yararlandırılabilir.
(11) (Ek: 1/7/20227417/56 md.) Kısmen veya tamamen işletmede bulunan üretim tesislerinden elektrik depolama tesisi kurmayı taahhüt eden rüzgâr ve/veya güneş enerjisine dayalı elektrik üretim lisansı sahibi tüzel kişilere, kurmayı taahhüt ettikleri elektrik depolama tesisinin kurulu gücüne kadar, lisanslarında belirlen en sahaların dışına çıkılmaması, işletme anında sisteme verilen gücün lisanslarında belirtilen kurulu gücü aşmaması ve TEİAŞ ve/veya ilgili dağıtım şirketinden alınan tadil kapsamındaki bağlantı görüşünün olumlu olması hâlinde kapasite artışına izin verili r. Bu çerçevedeki kapasite artışları için 5346 sayılı Kanunun 6/C maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesi hükmü uygulanmaz. Bu kapsamda üretilen elektrik enerjisinin depolama tesisi üzerinden sisteme verilmesi dahil, uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından yönetmelikle düzenlenir.
Kanun’da yapılan bu değişikliklerle beraber, Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği’nde yer alan bazı tanımların değişmesi ve bunun yanında yeni tanımlar eklenmesi gerekli hale geldi. Yönetmelik de ilk maddesinde tanımlarda değişikliklere yer vermektedir. Bunlar;
Elektrik depolama tesisi: Elektrik enerjisini başka bir enerji türüne çevirerek depolayabilen ve depolanan enerjiyi kullanılmak üzere tekrar elektrik enerjisine çevirerek sisteme verebilen tesisi ve,
Depolamalı elektrik üretim tesisi: Kanunun 7’nci maddesinin onuncu ve on birinci fıkraları kapsamında kurulan üretim tesisi olarak Yönetmeliğin ilk maddesinde tanımlanmaktadır. Ayrıca Yönetmeliğin ikinci maddesi ile de Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği’nin 4’üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “bütünleşik elektrik depolama ünitesi” ibaresinden sonra gelmek üzere”, depolamalı elektrik üretim tesisi bünyesindeki elektrik depolama ünitesi” ibaresi eklenmiştir.
7417 sayılı Kanun ile EPK’nın 7nci Maddesine 10’uncu ve 11’inci fıkralar yapılan eklemeler ve Yönetmelik ile getirilen bu değişikliklerle depolama faaliyetlerine ilişkin dört farklı tesis/ünite tipi tanımlanmış oldu.
- Üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesi: Üretim tesisi sahası sınırları içinde, üretim tesisinde üretilen veya sistemden çekilen elektrik enerjisini depolayabilen ve depolanan enerjiyi tekrar kullanılmak üzere sisteme verebilen elektrik depolama ünitesi. Bu sınıf ünite bağlamında, lisansa tabi elektriksel ve mekanik gücün aşılmaması ve mevcut bağlantı şekli, noktası ve gerilim seviyesinin değişmemesi gerekmektedir.
- Tüketim tesisine bütünleşik elektrik depolama tesisi: Bir tüketim tesisiyle aynı ölçüm noktasına bağlı elektrik depolama tesislerini ifade eder.
- Müstakil elektrik depolama tesisi: Herhangi bir üretim veya tüketim tesisi ile irtibatı olmaksızın doğrudan şebekeye bağlı elektrik depolama tesisleri. Bu tip depolama tesisleri tedarik lisansı sahipleri tarafından lisansları tadil edilerek kurulabilmektedir.
- Depolamalı elektrik üretim tesisi: Kanun’un 7’nci maddesinin 10 ve 11’inci fıkraları uyarınca kurulan depolamalı üretim tesislerini ifade eder. Kanun değişikliği daha evvel yapılmış olmasına rağmen Yönetmelik ile bu iki tip depolamanın usul ve esasları belirlenmiştir.
Yönetmeliğin 3’üncü maddesi ile yapılan bir önemli değişiklik de Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği’nin Üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesi kuruluş ve faaliyetlerini düzenleyen 5’inci maddesinde esaslı değişiklikler yapılmıştır. Bunlardan en dikkat çekenlerinden biri 1’inci fıkrada yapılan sadeleştirme ile “Üretim lisansı sahibi tüzel kişiler, lisanslı bir üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesi kurabilir.” düzenlemesi getirilmesi ve değişmeden önceki halinde yer alan kurulu sınırlamasının ayrı bir fıkrada düzenlenmesidir. Bu sınırlama getiren fıkra da değiştirilen 7’nci fıkradır. “(7) Depolamalı elektrik üretim tesisleri ile bütünleşik elektrik depolama ünitesinin yer aldığı üretim tesislerinin uzlaştırma dönemi bazında sisteme vereceği enerji miktarı, üretim tesisinin lisansına derç edilen elektriksel kurulu gücü ile yapabileceği üretim miktarını geçemez.” Burada da görülebileceği gibi 7’nci fıkrayla bütünleşik elektrik depolama ünitesine ek olarak Depolamalı elektrik üretim tesisleri ilişkin sınırlama da getirilmiştir. Benzer şekilde maddeye yeni eklenen 11’inci fıkra ile Depolamalı elektrik üretim tesisi bünyesinde kurulan elektrik depolama ünitesi için de bu maddenin uygulanacağı düzenlenmiştir.
Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği’nin 5’inci maddesine yapılan bir diğer dikkat çeken değişiklik de Yönetmelikle eklenen 9’uncu fıkrada yer almaktadır. Bu bağlamda; depolamalı elektrik üretim tesislerinde üretilen elektrik enerjisinin, iletim veya dağıtım sistemine elektrik depolama ünitesi üzerinden verilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Depolamalı elektrik üretim tesislerinin yine aynı maddeye eklenen sekizinci fıkrada tanımlanan bağlantı şekline göre tesis edilmesi halinde sisteme verilen enerji, elektrik depolama ünitesi üzerinden sisteme verilmiş olarak kabul edilecektir. Bağlantı konfigürasyonlarına, ölçüm ve işletmede olma durumunun izlenmesine ilişkin bu fıkra hükmünün uygulanmasını sağlayacak şekilde ilgili şebeke işletmecisi tarafından gerekli tüm tedbirlerin alınması zorunlu hale getirilmiştir.
Yine 5nci maddeye eklenen 10’uncu fıkra ile, bu madde kapsamında kurulan elektrik depolama ünitelerinden; ilgili mevzuat uyarınca gerekli şartları sağlayanların yan hizmetlere, dengeleme birimi niteliğini haiz olanların dengeleme güç piyasasına katılabileceği de düzenlenmektedir.
Bunların yanında Yönetmeliğin 2’nci maddesi lisanssız elektrik üretimine ilişkin de ek bir düzenleme getirmektedir. Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği’nin 5’inci maddesine yeni bir fıkra ekleyerek; Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği çerçevesinde çağrı mektubu alan ve ihtiyaç fazlası enerji için aylık mahsuplaşma yapılan lisanssız elektrik üretim tesislerinde de elektrik depolama tesisi kurulabileceğini düzenlemiştir. Ancak, bu kapsamda kurulacak elektrik depolama tesislerinin Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinin 37’nci maddesinin altıncı fıkrasında yer alan şartları sağlaması zorunlu tutulmuştur.
Sonuç
Yapılan tüm bu değişiklikler ve düzenlemeler depolama faaliyetleri için büyük bir talep oluşturmuştur. Bu yeniliklerle EPK’nın 7’nci maddesinin 10 ve 11'inci fıkralarında düzenlenen tesisler tüm enerji sektörü aktörleri ve yatırımcılar açısından cazip hale gelmiştir.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Fiziksel elektrik ticaretinde elektrik enerjisinin ölçümü başta (i) fiilen teslim edilen ve teslim alınan elektrik enerjisi miktarının belirlenmesi, (ii) elektrik üretim ve tüketim miktarlarının önceden tahmin edilmesi, (iii) tarafların elektrik tedariki için ödeyecekleri bedelin belirlenmesi ve (iv) elektrik şebekesinin gerçek zamanlı olarak dengelenmesi olmak üzere çeşitli açılardan çok önemli bir rol oynamaktadır...
Ülkemiz elektrik piyasası, özellikle 2022 yılı içerisinde çalkantılı bir dönem geçirdi. Elektrik üretiminde kullanılan emtia fiyatlarında meydana gelen hızlı artışlar, tüketicilerin korunması ve arz güvenliğinin temin edilmesi için bazı önlemler alınması gerekliliğini ortaya çıkardı. Bu amaçla alınan önlemlerden birisi ise...
Bilindiği üzere, 6446 sayılı yeni Elektrik Piyasası Kanunu (“EPK” veya “Kanun”) 30 Mart 2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. EPK’nın yürürlüğe girmesinin ardından Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin (“Yönetmelik”) de 2 Kasım 2013 tarihli ve 28809 sayılı Resmi...
Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu, Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik’te değişiklik yapmıştır. Bu bağlamda EPDK, üç farklı değişiklik taslağını 15.05.2015, 26.10.2015 ve 26.11.2015 tarihlerinde kamu görüşüne sunmuştur. Sonuç itibariyle, EPDK, hükümler hakkındaki...
Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinde (“Yönetmelik”), 31920 sayılı 11.08.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik (“Değişiklik Yapan Yönetmelik”) ile bazı esaslı değişiklikler yapıldı...
Binalar ve yerleşmelerin doğal kaynakları ve enerjiyi verimli kullanarak çevreye olan olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla hazırlanan Binalar ile Yerleşmeler İçin Yeşil Sertifika Yönetmeliği (“Yönetmelik”) 12.06.2022 tarihli ve 31864 sayılı Resmî Gazete ile yayımlanarak yürürlüğe girdi...
Elektrikli araçların hızla yaygınlaşması karşısında, şarj hizmeti sunulmasına ilişkin hukuki altyapının kurulması konusunda girişimlerin hız kazandığı görülür. 21.12.2021 tarihinde 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu (“EPK”) değiştirilerek şarj hizmetleri yeni bir piyasa...
Günümüzde teknolojinin evirildiği noktada farklı kaynaklardan elde ettiğimiz enerjiyi, en yaygın olarak elektrik enerjisi biçiminde kullanıyoruz. Nitekim elektrik, aktarım ve farklı enerji biçimlerine dönüşüm kolaylığı ile gündelik hayatta ihtiyaç duyduğumuz işleri yapmak için ideal bir enerji formudur...