Sermaye Piyasası Mevzuatı Çerçevesinde Yapılan Reklam ve İlanlar
Giriş
Bilgi, sermaye piyasalarında büyük önem taşır. Deneyimli profesyonellerden yeni katılanlara, yatırımcılar sermaye piyasalarının karmaşıklıklarını anlamak ve kararlarını yönlendirmek için çeşitli kaynaklara başvururlar. Bu dinamik ortamda, reklamlar dikkat çekici araçlar olarak öne çıkar, algıları şekillendirir ve yatırım seçimlerini yönlendirebilir. Yüksek riskler ve karmaşık dinamiklerle karakterize sermaye piyasası alanında, reklamların içeriği ve yayılması titizlikle incelenmeye değerdir. Bu tarz reklamların etkileri piyasa bütünlüğünün korunması, şeffaflığın sağlanması ve yatırımcıların çıkarlarının korunması açısından önem arz eder. Bu nedenle bu hukuk postası makalesinde, sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde özellikle pay ihracı çerçevesinde dikkat edilmesi gereken sermaye piyasası mevzuatı düzenlemeleri incelenir.
Genel Olarak Reklam ve İlanlar
Menkul kıymetlerin güven ve istikrar içinde işlem görmesi ve tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunması amacıyla, Sermaye Piyasası Kurulu, Menkul Kıymetleri Halka Arzedilmiş Anonim Şirketlerle, Menkul Kıymet Alım Satımıyla Uğraşan Kuruluşların İlân ve Reklâmlarında Uyacakları Esaslar Hakkında Tebliğ’i (Seri: VIII, No: II) (İlan ve Reklam Tebliği) 27.12.1985 tarihli ve 18971 sayılı Resmî Gazete’de yayınlamıştır. İlan ve Reklam Tebliği, (i) menkul kıymetleri ve kıymetli evrakı halka arzeden veya ihraç edenlerin, (ii) aracı kurumların, bankaların ve diğer yardımcı kuruluşların, (iii) diğer menkul kıymetler borsası üyelerinin ilan ve reklamları hakkında uygulanır. İlan ve Reklam Tebliği uyarınca, “Sermaye piyasası mevzuatının, özel bir düzenlemeye tabi tuttuğu ilanlar dışında kalan, her türlü belgede, basın ve yayın organlarında halka dağıtılan broşür ve el ilânlarında, menkul kıymetlerin arz ve satışı veya şirket ve kuruluşların tanıtımıyla ilgili olarak halka yapılan veya yaptırılan her türlü yazılı, sözlü veya görüntülü açıklama, reklâm, ilân ve yayınlar” ilan ve reklam olarak nitelendirilir.
İlan ve Reklam Tebliği kapsamındakilerin ilan ve reklam vermeleri, Sermaye Piyasası Kurulu’nun onayına veya Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin almaya bağlı değildir.
Bununla birlikte, ilan ve reklamların taşıması gereken bazı nitelikler bulunmaktadır. Bu niteliklere İlan ve Reklam Tebliği m. 3’te yer verilmiştir. Buna göre reklamın,
- İşin gerektirdiği ciddilikte olması,
- Aşırı giderlere yol açmaması,
- Abartılmış, hissi, gerçeğe uymayan, halkı aldatıcı ve yanıltıcı, bilgi ve tecrübe noksanlıklarını istismar edici söz, görüntü ve bilgi unsurlarını ihtiva etmemesi, halkı doğru aydınlatma amacına yönelik olması,
- Halka sunulan menkul kıymetlerin ve hizmetlerin gerçek niteliğini; fiyat, getiri ve ücretlerini ve menkul kıymetlerin satış şartlarına ilişkin bilgileri hiçbir yanlış anlamaya yer vermeyecek biçimde açıkça belirtmesi,
- İlân ve reklâmı veren ilgilinin yapabileceği iş ve hizmetler konusunda halka duyurmak istediği faaliyetin gerçekleştirilebilir nitelikte olması,
- Menkul kıymetlerin halka arzı yoluyla yapılacak satışlara ait ilân ve reklâmların, izahname ve sirküler dışındaki bilgileri taşımaması ve halkı yanlış yönlendirmemesi,
- Yazılı ilân metinlerinde; ilân ve reklâmı veren kuruluşun nominal ve ödenmiş sermayesi ile iş merkezi adresinin ve telefon numaralarının gösterilmesi,
gerekir.
Bu ilkelere aykırılığın tespit edilmesi halinde Sermaye Piyasası Kurulu ilan ve reklamları durdurabilir veya yasaklayabilir. İlan ve reklamların madde metninde düzenlenen nitelikleri haiz olmamasından ilan veya reklamı verdiren kişilerin cezai sorumlulukları vardır. Aracı kurumların sorumlulukları da İlan ve Reklam Tebliği’nde ayrıca düzenlenmiştir. Buna göre, birinci el piyasada, menkul kıymetlerin halka arzını üstlenen aracı kurumların, bu faaliyetleri ile ilgili olarak yapacakları ilân ve reklâmlarda sorumluluk kendilerine aittir.
Yatırım Kuruluşlarının Reklam ve İlanları
Yatırım kuruluşlarının reklam ve ilanlarına ilişkin özel bir düzenlemeye Sermaye Piyasası Kurulu’nun Yatırım Kuruluşlarının Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ’de (III-39.1) yer verilmiştir. Yatırım kuruluşları yayın, ilan, duyuru ve reklamlarında kural olarak mutlak getiri ve/veya zarara karşı garanti taahhüdünde bulunamaz. Reklamlarda mali duruma ilişkin sayısal verilere (yönetilen portföy büyüklüğüne, müşteri sayısına, işlem hacmi gibi) yer verilecekse kamu kurum ve kuruluşlarının yayınlarından yahut mali alanda meslek örgütü niteliğindeki kuruluşların kaynaklarından referans gösterilmesi gerekir. Aracı kurumların kaldıraçlı işlemlere ilişkin reklamlarında dikkat etmesi gereken başkaca özellikli hususlar da mevcuttur. Yatırım kuruluşları yatırım hizmet ve faaliyetlerine ilişkin tüm yayın, ilan, duyuru ve reklamların bir örneğini Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Belge ve Kayıt Düzeni Hakkında Tebliğ (III-45.1) uyarınca on yıl süreyle saklamak zorundadır.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Üyelerinin Reklam ve İlanları
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Üyelerinin Sermaye Piyasası Faaliyetlerini Yürütürken Uyacakları Meslek Kuralları m. 19’da Sermaye Piyasaları Birliği (“SPB”) üyelerin duyuru, ilan, reklam ve promosyon kampanyalarında dürüst ve gerçekçi olması, haksız rekabetten kaçınmaları gerektiği ifade edilmiştir. Bu kapsamda, SPB üyelerinin ilan ve reklamlarında “En iyi”, “en güvenilir”, “en sağlam”, “en az”, “en düşük”, “en çok tercih edilen”, “en çok kazandıran” ve buna benzer subjektif ve abartılı ifadeler bulunmamalıdır. Reklam, ilan ve duyurularda mutlak getiri ve / veya zarara karşı garanti taahhüdünde bulunulmamalı, yatırımcıları yanlış yönlendirecek ifadeler kullanmaktan kaçınılmalıdır. Diğer üyeleri, bunların ürün ve hizmetlerini kötülememeli, bir üyenin öteki üyeden daha güvenilir olduğu izlenimini yaratacak ifadeler ve görüntüler kullanılmamalıdır. Reklamda SPB üyesine verilen bir ödülden bahsediliyorsa ödülün kaynağına ilişkin bilgiye yer verilmelidir. İlan ve reklamlarda yer verilen ülke ekonomisine, sermaye piyasasına ve aracı kuruluşa ilişkin sayısal veriler, yetkili makamlarca yayımlanmış ya da onaylanmış olmalı, diğer konularda ise kaynak gösterilmelidir.
Sermaye Piyasası Araçlarının İhracında Reklam ve İlanlar
Sermaye Piyasası Kanunu m. 7/3’e göre, sermaye piyasası aracı ihracına ilişkin ilan, reklam ve açıklamalar izahname ile tutarlı olmalı, gerçeğe aykırı, abartılmış ve yanıltıcı bilgiler içermemelidir. İzahname ve İhraç Belgesi Tebliği’nde (II-5.1) sermaye piyasası araçlarının halka arzı nedeniyle yapılacak reklamlar hakkında daha detaylı düzenlemelere yer verilir. Buna göre, halka arz nedeniyle verilen reklamlarda;
- Halka arz edenin içinde bulunduğu duruma, ilgili sermaye piyasası aracına, varsa garantöre ilişkin olarak yatırımcıların yanlış fikirler edinmelerine yol açmamalı;
- İzahnamede yer verilen bilgilerle tutarlı olmalı;
- Halka arz fiyatına yer veriliyorsa, fiyatın belirlenmesinde Sermaye Piyasası Kurulu’nun ya da borsanın herhangi bir takdir yetkisinin ya da onayının bulunmadığı açıkça belirtilmeli;
- Metinden reklam olduğu anlaşılabiliyor olmalı;
- Reklamda yatırım kararlarının izahnamenin incelenmesi suretiyle verilmesi gerektiği hususunda bir uyarıya yer verilmelidir.
İzahname ve İhraç Belgesi Tebliği, izahnamenin Sermaye Piyasası Kurulu tarafından onaylanması ve yayınlanması öncesi ve sonrasında yapılacak reklamlar hakkında ayrıma gider. İzahname onaylanmadan önce yapılan reklamlarda izahnamenin henüz onaylanmadığı belirtilmeli; izahnamenin onaylanmış ancak henüz yayınlanmamış olması durumunda ise reklamda izahnamenin nerede ilan edileceğine ilişkin bilgi verilmelidir. İzahnamenin onaylanmasından ve yayımlanmasından sonra yapılan reklamlarda ise izahnamenin temin edileceği yerler ile Kamuyu Aydınlatma Platformu da dahil olmak üzere izahnamenin ilan edildiği internet siteleri belirtilmelidir. Bununla birlikte, İzahame ve İhraç Belgesi Tebliği m. 22 uyarınca, izahnamenin onaylanması reklam amacıyla kullanılamaz, izahname onayının Sermaye Piyasası Kurulu’nun tekeffülü anlamına geldiğini açıkça belirten veya bu kanaati uyandıran ifadeler kullanılamaz. Sermaye piyasası araçları yalnızca nitelikli yatırımcıya satılacak olması durumunda yapılacak reklam içerisinde nitelikli yatırımcı tanımına ve satışın yalnızca gerekli koşulları sağlayan nitelikli yatırımcılara yapılacağı hususlarına yer verilir.
Ayrıca, payların halka arzında Pay Tebliği (VII-128.1) m. 20/7 uyarınca ön talep toplamadan elde edilen sonuçlar, hiçbir şekilde kamuya açıklanamaz ve reklam amacıyla kullanılamaz.
Sermaye piyasası araçlarının halka arzından sonra ihraççı ve halka arz edenlerin verilen reklamları Sermaye Piyasası Kurulu’na gönderme yükümlülüğü söz konusudur. Sermaye Piyasası Araçlarının Satışı Tebliği (II-5.2) m. 24 uyarınca, sermaye piyasası araçlarının satış süresinin sona ermesini izleyen on iş günü içinde ihraççı veya halka arz eden ilan ve reklamların yayımlandığı yazılı basın araçlarının ilgili sayfaları ile görsel yayın kayıtlarının birer örneğini Sermaye Piyasası Kurulu’na göndermelidir. Bu yükümlülük, aracı kurumlar tarafından yerine getirilebilir.
Sonuç
Sermaye piyasası mevzuatının farklı yerlerinde bu mevzuatlara tabi olanların reklamlarına ilişkin özel düzenlemelere yer verilir. Bu düzenlemelerin amacının yatırımcının korunması olması açısından benzer şekilde kaleme alındıkları görülür. Benzerlikler mevcut olmakla birlikte, her bir işlem özelinde ilgili mevzuatın kontrol edilmesi gerekir.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Finans ve hukukun karmaşık ağında, ABD Temyiz Mahkemesi İkinci Dairesi’nin Kirschner v. JP Morgan Chase Bank, N.A. ("Kirschner Kararı") kararı, uluslararası bankacılık düzenlemeleri ile menkul kıymetler hukukunun kesiştiği noktada durur ve sendikasyon kredisi işlemlerinin mekaniğini düzenleyen yasal...
Sürdürülebilirlik bağlantılı türev ürün işlemleri, sürdürülebilirlik ile bağlantılı şekilde değişiklik gösterecek bir nakit akışının türev ürünlere yerleştirilmesi anlamına gelir ve kurumların çevresel, sosyal ve yönetişim (ÇSY) hedeflerine uyumu belirli performans göstergeleri kullanılarak izlenir...
Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK), anonim ortaklıkların teminat, rehin, ipotek vermesi ve kefil olması (TRİK) bakımından izlemeleri gereken özel bir usul yer almaz. TRİK tesis edilmesine ilişkin işlemler genel hükümlerdeki yetki kurallarına göre belirlenir. Bununla birlikte halka açık şirketlerin faaliyetleri esnasında...
Şirketlerin finansman ihtiyacı ve kurumsallaşma istekleri doğrultusunda halka arz edilen şirket sayısı Türkiye genelinde artış eğilimi göstermektedir. Sermaye Piyasası Kurulu’nun internet sitesinde yayınladığı ilk halka arzlara ilişkin veriler incelendiğinde 2022 yılında 35; 2023 yılında ise Eylül ayı itibariyle 39 adet...
Halka açık olmayan anonim şirketlerin borsanın girişim sermayesi pazarında (“GSP”) işlem görmek üzere sermaye artırımı yoluyla ihraç edilecek paylarının halka arz edilmeksizin nitelikli yatırımcılara satışı Payları Girişim Sermayesi Pazarı’nda İşlem Görecek Ortaklıklara İlişkin Esaslar Tebliği (II-16.3) (“Tebliğ”) ile...
İsviçre Finansal Piyasalar Denetleme Kurumu (“FINMA”), 19 Mart 2023 tarihli kararı ile Credit Suisse’in UBS Group AG (“UBS”) ile birleşmesini onaylarken aynı zamanda Credit Suisse’in ihraç ettiği, toplam değeri yaklaşık 17 milyar İsviçre Frangı’nı bulan ve AT1 olarak anılan ilave ana sermaye tahvillerinin kayıtlardan...
Uzun zamandır beklenen Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“Kurul”) III – 35/A.2 seri numaralı Kitle Fonlaması Tebliği (“Tebliğ”), 27 Ekim 2021 tarihli ve 31641 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi...
Günümüzün önemli yapılandırılmış finansman ürünlerinden biri olan ipotek teminatlı menkul kıymetler, temelini 18.yüzyıl Prusya’sının Pfandbrief’inden alır. Yedi Yıl Savaşı’nın ardından Kral II. Friedrich, mali gücü savaşlar sonucunda yıpranmış toprak sahibi soyluların malvarlıklarındaki likiditeyi artırmak amacı ile...