Damga Vergisi Kanunu’ndaki Güncel Değişiklikler
Genel Bakış
488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu uyarınca, yazılıp imzanlamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen, herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeler, Kanun’da kâğıt olarak tanımlanır ve bu kâğıtların tarafları, damga vergisi mükellefidir. Damga vergisi nispi veya maktu olarak alınır. Nispi olarak alınan damga vergisine konu kâğıdın nevi ve mahiyetine göre bu kâğıtlarda yazılı para, maktu olarak alınan damga vergisine konu kâğıtlarda ise kâğıdın niteliği esastır.
6728 Sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun[1] 488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu’na (“Kanun”)[2] ilişkin geniş kapsamlı ve esaslı değişiklikler öngörür. 6728 Sayılı Kanun’un amacı olan yatırım ortamının iyileştirilmesi gayesine paralel olarak Kanun ile yatırımcılara getirilen damga vergisine ilişkin yükümlülükler önemli oranda yeniden düzenlenmiştir. Kanun’a ilişkin değişiklikler Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih olan 09.08.2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Damga Vergisi Kanunu’na İlişkin Hükümler
Birden Fazla Nüshada Nispi Damga Vergisi: Kanun’un 5. maddesinde yapılan değişiklik uyarınca, nispi harca tabi olup birden fazla nüsha düzenlenen kâğıtlardan yalnızca bir nüshası damga vergisine tabi olur. Söz konusu değişiklikten önce uygulamada sözleşme akdeden tarafların, sözleşme üzerinden birden fazla damga vergisi ödemekten kaçınmak istemesi nedeniyle, çoğunlukla taraflardan yalnızca biri orijinal kopyayı elinde bulundurabiliyor diğer taraf ise sözleşmenin orijinal olmayan bir kopyası ile yetiniyor veya yüksek tutarlarda damga vergisi ödeme yükümlülüğü altına giriyordu[3]. Değişiklik ile uygulamada ortaya çıkan bu sorun giderilmiştir. Maktu damga vergisi ödenen kâğıtlar bakımından ise bu kapsamda bir değişiklik öngörülmemiştir; nüsha sayısı kadar maktu tutarda damga vergisi doğar.
Aynı Kâğıtta Bulunan Garanti ve Adi Kefalet Taahhütleri: Kanun’un 6. maddesine getirilen değişiklik ile bir akitte birden fazla garanti veya adi kefalet bulunması halinde her bir garanti ve kefalet taahhüdünden ayrı damga vergisi alınmasına ilişkin düzenleme, yerini bunlardan yalnızca birinin damga vergisine tabi olmasına ilişkin düzenlemeye bırakmıştır. Aynı maddenin ikinci fıkrası uyarınca bir kâğıtta birden fazla akit ve işlemin toplanması halinde damga vergisi bunlardan en yüksek vergi alınması gerektiren akit veya işlem üzerinden alınır. Şu halde bir kâğıtta birden fazla adi kefalet veya garanti bulunması halinde bunlardan yalnızca yüksek tutarlı olana ilişkin damga vergisi doğar.
Sözleşmenin Müeyyidesi Mahiyetinde Olan Taahhütler: Kanun’un 6. maddesinin son fıkrasına getirilen değişiklik ile getirilen düzenleme uyarınca, sözleşmenin müeyyidesi mahiyetinde olan pey akçesi, cayma tazminatı, cezai şart gibi taahhütlerden, bunlar başlı başına bir sözleşmeye konu olmadıkça damga vergisi tahakkuk etmez. Bu kapsamda değişiklik ile yüksek cezai şart içeren sözleşmelerde damga vergisine konu sözleşmenin taraflarının, sözleşmenin getiriyi aşan düzeyde damga vergisi ödeme yükümlülüğüne tabi olmalarının önüne geçilmiştir.
Azami Tutardan Damga Vergisi Ödenen Sözleşmelerin Bedele ilişkin Tadiller:: Yeni düzenleme uyarınca azami tutar üzerinden damga vergisine tabi sözleşmelerin bedelinin tadil edilmesi halinde, ek damga vergisi doğmaz[4]. Diğer hükümlerin tadili halinde bu düzenleme uygulanmaz.
Döviz Kazandırıcı İşlemler: Kanun’a, Ek-2. maddede yapılan değişiklik ile ihracat ve diğer döviz kazandırıcı işlemlere ilişkin muafiyetin kapsamı ve uygulama usulüne ilişkin düzenleme eklenmiştir Değişiklikten önce muafiyetin tebliğ[5] ile düzenlenmesinin uygulamada eleştirilmesi sebebiyle, Kanun’da düzenlemeye yer verilmiştir.
Kamu Özel İşbirliği Projeleri: Ek-2. maddede yapılan değişiklik ile kamu özel işbirliği projelerinde tesis yapımı ve yenilenmesi işlerini üstlenen tam mükellef firmaların hizmet ve faaliyetlerine ilişkin damga vergisi muafiyeti getirilmiştir.
Kanun’un Eklerinde Yapılan Değişiklikler: Yukarıda açıklanan değişikliklere ek olarak Kanun’un damga vergisinin kapsamına ilişkin I Sayılı Tablo ve II Sayılı Tablo’da da önemli ölçüde değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Yatırımcılar açısından önemli değişikliklerden bazıları şunlardır:
- Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının gayrimenkul portföylerine ilişkin alım satım sözleşmeleri ile satış vaadi sözleşmelerine tanınan muafiyetin kapsamına gayrimenkul yatırım fonları da dâhil edilmiştir.
- Bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin teminatlarına ve geri ödemelerine tanınan muafiyetin kapsamına bu kredilerin devri ile bunlardan doğacak alacakların temliki dâhil edilmiştir.
- Sigorta sözleşmelerine tanınan muafiyetin kapsamı, reasürans, koasürans, bireysel ve grup emeklilik sözleşmeleri ile diğer sigorta taahhütlerini içerecek şekilde genişlemiştir.
- Anonim ve limited şirketlerin pay devirlerine ilişkin damga vergisi muafiyeti getirilmiştir.
- Finansman şirketlerince kullandırılacak kredilerin devrine ilişkin düzenlenen kâğıtlara muafiyet getirilmiştir.
- Beyanname süresi içinde verilen düzeltme beyannameleri damga vergisine tabi değildir. Buna karşın yasal süresinden sonra verilen düzeltme beyannamelerinde damga vergisi doğar.
- Devlet ihalelerinde, ihaleyi yapan idare ile akdedilen sözleşmeler damga vergisine tabidir.
- Toptan ve perakende elektrik satış sözleşmeleri damga vergisine tabidir.
Sonuç
Damga vergisi sözleşmeler tahtında tarafların en önemli yükümlülüklerinden biri olarak sözleşmelerin müzakere süreçlerinde çokça tartışılmaktaydı. Açıklanan değişiklik ile yatırım ortamının iyileştirilmesi amacı doğrultusunda, yatırımcıların damga vergisine ilişkin yükümlülükleri büyük oranda azaltılmıştır. Açıklanan değişiklikler, 29796 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmak suretiyle 09.08.2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
[1] 6728 Sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un tam metnine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz: http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/08/20160809.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/08/20160809.htm (erişim tarihi: 18 Ağustos 2016).
[2] Kanun’un güncel metnine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz: http://www.mevzuat.gov.tr/Metin1.Aspx?MevzuatKod=1.5.488&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=damga%20vergisi&Tur=1&Tertip=5&No=488 (erişim tarihi: 18 Ağustos 2016).
[3] Bu konuya ilişkin: T.C. YARGITAY 15. HD, E. 2014/2100, K. 2015/420, T. 27.1.2015
[4] Damga vergisi azami tutarı 2016 yılı için 1.797.117,30 Türk Lirası olup, bu tutarı aşan her türlü damga vergisi 1.797.117,30 Türk Lirası üzerinden tahakkuk eder.
[5] Döviz Kazandırıcı Faaliyetlerde Damga Vergisi ve Harç İstisnası Uygulanması Hakkında Tebliğ’in (Seri No: 1) tam metnine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz: http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=9.5.8457&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=d%C3%B6viz%20kazand%C4%B1r%C4%B1c%C4%B1(erişim tarihi: 18 Ağustos 2016).
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
06.02.2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında 7456 sayılı Kanun (“7456 sayılı Kanun”) 15.07.2023 tarihli ve 32249 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı...
İdari para cezaları için genel usul kanunu olan 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun (“Kanun”) bazı maddelerinin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla, Hazine ve Maliye Bakanlığı (“Gelir İdaresi Başkanlığı”) tarafından hazırlanan B Seri 18 Sıra No.’lu Tahsilat Genel Tebliği...
12 Mart 2023 tarih ve 32130 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (7440 sayılı Kanun) m. 20 ile şirket birleşmelerinde “borcun aşağı itelenmesi”ne (debt push down) ilişkin yeni ve önemli bir vergisel düzenleme...
19.07.2019 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan 7186 sayılı Kanunu m. 17 ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’na (“BK”) eklenen geçici m. 32 ile finansal güçlük içinde bulunan ancak finans sektörüne olan borçlarının yeniden yapılandırılması yoluyla faaliyetine devam etmesi olanaklı bulunan firmalara...
09.11.2022 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ("7420 Sayılı Kanun") ile vergi mevzuatında önemli değişiklikler ve düzenlemeler yapıldı. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na...
Serbest Bölgeler, ihracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak, işletmeleri ihracata yönlendirmek ve uluslararası ticareti geliştirmek amacıyla kurulan bölgelerdir. Sayılan amaçların gerçekleştirilebilmesi amacıyla...
15 Nisan 2022 tarih ve 31810 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7394 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun...
Son yıllarda ekonomideki artan dijitalleşme ile birlikte birçok yeni iş modeli ortaya çıkmış ve geleneksel iş modelleri büyük ölçüde değişime uğramıştır. Söz konusu değişim ile birlikte uluslararası işletmelerin elde ettiği gelirlerin vergilendirilmesi konusunda...
22.01.2022 tarih ve 31727 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7351 sayılı Kanun ile (“7351 Sayılı Kanun”) vergi mevzuatında esaslı değişiklikler yürürlüğe girdi. Vergi mevzuatına yönelik değişikliklerin yanı sıra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun...
Sosyal medya, dijital dünya ve internet teknolojisinin gelişmesi ile birlikte ortaya çıkmış ve günümüzde tüm dünyayı önemli ölçüde etkilemiştir. Yeni medyanın baş aktörlerinden biri de sosyal medya içerik üreticileridir. Söz konusu kişiler, sosyal paylaşım ağları üzerinden reklam gelirleri...
1990’lı yıllarda global ekonomi açısından önemli gelişmeler yaşandı. 1900’ların ikinci yarısına geçilirken, Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası’nın faizleri yükseltmesi ve sıcak paranın yönünü Doğu Asya ülkelerinden batıya çevirmesi, 1998 yılında Asya ülkelerinde yaşanan ekonomik kriz neticesinde...