Tahkim Yargılamasında Kanun Hükümlerinin Yanlış Yorumlanmasının Kamu Düzenine Aykırılık Teşkil Etmediğine İlişkin Bölge Adliye Mahkemesi Kararı
Giriş
Türk hukukunda hakem kararlarına karşı başvurulabilecek kanun yolu, iptal davası olarak düzenlenir. Yabancılık unsuru taşıyan ve tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği tahkim yargılamalarında 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu (“MTK”) uygulama alanı bulur. Yargılama usulüne dair hükümler içeren MTK’da, hakem kararının hangi hallerde iptal edilebileceği özel olarak düzenlenir. Hakem kararının kamu düzenine aykırı olması, iptal sebeplerinden biridir. Kamu düzenine aykırılık, taraflarca ileri sürülmese dahi mahkeme tarafından re’sen dikkate alınır.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 40. Hukuk Dairesi 2019/2541 E. 2021/1346 K. sayılı ve 05.10.2021 tarihli kararı (“Karar”) ile, hakem kararında esasa uygulanan hukukun yanlış yorumlanmış olmasının, kararın kamu düzenine aykırı sayılması bakımından yeterli olmadığı sonucuna varmıştır.
Karara Konu Olay
Karar, taraflar arasında eser sözleşmesinden kaynaklanan bir uyuşmazlığa ilişkindir. Yüklenici ödenmemiş alacağının tahsili için tahkim yoluna başvurmuş, eser sahibi ise ayıplı imal edilen işlerin bedeli, gönderilmeyen malzeme bedeli, sözleşmeye aykırılıktan kaynaklanan zarar tazminat talebiyle karşı dava açmıştır. Hakem heyeti nezdinde yapılan yargılama neticesinde, esas davanın kabulü ile karşı davanın kısmen kabulü yönünde hüküm kurulmuştur. Eser sahibi, hakem heyetinin uyuşmazlığın esasına uygulanacak hukuku yanlış yorumladığı bu nedenle kararın kamu düzenine aykırı olduğunu iddia etmiş[1] ve MTK m. 15 uyarınca hakem kararının iptalini talep etmiştir.
Uyuşmazlığı inceleyen ilk derece mahkemesi, MTK m. 15’te iptal sebeplerinin sınırlı olarak sayıldığını ifade etmiştir. Mahkeme, hakem kararında maddi hukukun uygulanmasına ilişkin denetim yapılmasının mümkün olmadığı ve kararın kamu düzenine aykırı olup olmadığının tespiti işinin, hakemlerin maddi hukuku doğru olarak uygulayıp uygulamadıklarının irdelenmesi anlamına gelmediğini belirtmiştir. Bu kapsamda, karar içeriğinde kamu düzenine aykırı bir yön bulunmadığı sonucuna ulaşmış ve davanın reddine karar vermiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi Tarafından Yapılan Değerlendirme
Davacı, istinaf başvurusunda ilk derece mahkemesi tarafından kamu düzenine aykırılık unsurunun yanlış yorumlandığını, olaya uygulanması gereken kanun hükümlerinin yanlış algılanıp yanlış yorumlanmasının kamu düzenine aykırılık teşkil ettiğini ileri sürmüştür. Bu kapsamda davacı, salt eserin teslim edilmiş olmasından yola çıkılarak yüklenicinin tüm borçlarından kurtulduğu ve ifa şartını yerine getirdiği sonucuna varılmasının, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili maddelerine aykırı olduğu, ilgili maddelerinin yanlış yorumlanmasının kamu düzenine aykırılık anlamına geldiğini iddia etmiştir. Kamu düzenine dair itirazların yanı sıra, davacı taraf istinaf dilekçesinde, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na (“HMK”) aykırılık itirazlarının kabul edilmemiş olmasının hatalı olduğu, görev belgesinde tahkim kurallarının uygulanacağının kabul edilmiş olmasının HMK'nın uygulanmayacağı anlamına gelmediği iddialarını ileri sürmüştür.
Uyuşmazlığı inceleyen Bölge Adliye Mahkemesi, iptali talep edilen hakem kararının kamu düzenine aykırılık teşkil edecek bir yönünün bulunmadığı, olaya uygulanan kanun hükümlerinin yanlış yorumlanmış olması halinde dahi ulaşılan sonucun kamu düzenine aykırılık teşkil etmedikçe, bu durumun kamu düzenine aykırılık olarak kabul edilemeyeceği sonucuna ulaşmıştır. Bir başka ifadeyle Bölge Adliye Mahkemesi, kanun hükümlerinin yanlış yorumlanması ve uygulanmasının tek başına kamu düzenine aykırılık oluşturmadığı görüşündedir. Karara göre kamu düzenine aykırılıktan söz edebilmek için, kanunun yanlış uygulanması neticesinde oluşan sonucun kamu düzenine aykırı olması gerekir.
Bölge Adliye Mahkemesi, davacının diğer itirazlarını da yerinde bulmayarak istinaf başvurusunu reddetmiştir.
Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesi ilgili kararıyla kanun hükümlerinin yanlış yorumlanması ve uygulanmasının tek başına kamu düzenine aykırılık oluşturmadığına işaret etmektedir. Karar, soyut ve yoruma açık bir kavram olan kamu düzeninin Bölge Adliye Mahkemesi tarafından dar yorumlanması yönüyle dikkat çekicidir.
- Davacı, MTK m. 15 kapsamında başkaca aykırılık iddialarında da bulunmuştur ancak söz konusu iddialar bu Makalenin konusuyla doğrudan ilgili olmadığından burada yer verilmeyecektir.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Uluslararası tahkim, karmaşık ve sınır ötesi uyuşmazlıkların çözümünde tercih edilen bir yöntem olmayı sürdürmektedir. Ancak tarafsızlık, tenfiz kabiliyeti ve esneklik gibi avantajlarına rağmen tahkim, yavaş, masraflı ve aşırı derecede usule boğulmuş olmakla eleştirilir. Çoğu zaman taraflar, kapsamlı delil sunum...
Acil durum hakemliği, kurumsal tahkimlerde hakem kurulunun oluşturulması öncesindeki koruma ihtiyacını karşılamak üzere geliştirilen bir kurumdur. Bu doğrultuda tahkim kurumları tarafları en kısa sürede hukuki koruma tedbirine ulaştırmak için kısa süreler öngörür, örneğin Milletlerarası Ticaret Odası’nda...
Uluslararası ticari tahkimde verilen hakem kararlarının yabancı ülkelerde hüküm ve sonuç doğurabilmesi için “tanıma” ve “tenfiz” süreçlerinden geçmesi gerekir. Bu süreç hem New York Sözleşmesi hem de Türk hukukunda Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Kanunu (“MÖHUK”) hükümleri ile düzenlenmiştir...
Tahkime elverişlilik, belirli bir uyuşmazlık konusunun tahkim yoluyla çözüme elverişli olup olmadığının tespitini ifade eder ve uluslararası ticari uyuşmazlıkların çözümünde tahkimin temel bir yönünü oluşturur...
Yabancı mahkeme ve hakem kararlarının Türkiye’de tanınması, tenfizi ve hakem kararlarının iptali süreçlerinde kamu düzeni hem teoride hem de uygulamada en kritik denetim ölçütlerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Yargıtay kararları, kamu düzeni kavramının kapsamı ve uygulanma biçimine ilişkin içtihadın yönünü...
Bilindiği üzere, itirazın iptali davası, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 67. maddesinde düzenlenen ve borçlunun icra takibine yaptığı itirazı hükümden düşürmeyi amaçlayan özel bir dava türüdür. Takibin devamını sağlamayı amaçlayan bu dava türünün hukuki niteliği konusunda doktrinde farklı görüşler...
16 Aralık 2024 tarihinde, Londra Uluslararası Tahkim Divanı (“LCIA”) 22 Temmuz 2017 ile 31 Aralık 2022 arasındaki dönemi kapsayan üçüncü grup hakemin reddi talebine ilişkin kararlarını yayımladı. LCIA ayrıca, temel hukuki temaları ve analitik eğilimleri ortaya koyan ayrıntılı bir yorum yayımlamış olup...
Milletlerarası Ticaret Odası (“MTO”), 2023 yılı uyuşmazlık çözümü istatistiklerine ilişkin raporunu (“Rapor”) yayınlayarak uluslararası tahkimin gelişen görünümüne ışık tuttu. İstatistikler, tahkimin birçok farklı sektörde tercih edilen bir uyuşmazlık çözüm mekanizması olduğunu ve çok çeşitli uyuşmazlıklarda...
Sendikasyon kredileri küresel finansman modelleri arasında önemli bir yere sahiptir. Sadece 2023 yılında ABD’de şirketlere 3.655 adet sendikasyon kredisi sağlanması ve bu kredilerin değerinin 2.4 trilyon dolara ulaşması, Avrupa’da ise söz konusu işlem hacminin 1.186 sendikasyon kredisi ile 679 milyar dolar...
İhtiyati haciz, alacaklının alacağını güvence altına almak amacıyla borçlunun malvarlığına geçici olarak el konulmasıdır. İhtiyati haciz, alacaklıların haklarını koruma altına almak için önemli bir araç olmakla birlikte kötüye kullanılmasının önlenmesi amacıyla Türk Hukukunda belirli ve sıkı şartlara bağlanmıştır...
Tarafların tahkim yolunu seçmesinin en önemli nedenlerinden birisi de hakemlerini özgürce seçebilme olanağıdır. Taraflara tanınan bu özgürlük, tahkimi, tarafların yargılamayı yürütecek hakimleri belirlemek yetkisinden yoksun oldukları, devlet mahkemeleri önündeki yargılamalardan da ayırır...
Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 12.10.2022 tarihli kararıyla tahkim anlaşması bulunan uyuşmazlıklarda ihtiyati tedbir kararına itiraz halinde devlet mahkemelerinin yetkili olduğuna karar verdi...
Uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümlenmesine ilişkin irade açıklaması tahkim sözleşmesinin temel kurucu unsurudur. Geçerli bir tahkim sözleşmesinden bahsedilebilmesi için tarafların tahkim iradelerinin ihtilafa yer vermeyecek şekilde ortaya çıkması gerekir...
Hollanda Tahkim Enstitüsü Vakfı (NAI) yeni tahkim kurallarını yayınladı . 1 Mart 2024 itibarıyla yürürlükte olan 2024 NAI Tahkim Kuralları, bu tarih veya sonrasında açılan tahkim yargılamalarında uygulanır. Bu makalede 2024 NAI Tahkim Kuralları ile gelen temel yenilikler ele alınacaktır...
Ticari hayatı dönüştüren internet kendine has uyuşmazlıkları beraberinde getirir. İnternet sitelerine erişimi kolaylaştıran alan adları, kimi zaman bilinçli olarak tanınmış bir markayla karıştırılacak benzerlikte kayıt ettirilir. Marka hakkı sahibi bu gibi kötü niyetli kayıt hallerinde yerel mahkemeye alternatif olarak alan...
ICC Tahkim ve ADR Komisyonu (“Komisyon”), olası uyuşmazlıkların önlenmesi ve tüm paydaşların ilişkilerinin güçlendirilmesi amacıyla alternatif uyuşmazlık çözüm (“ADR”) mekanizmalarına ilişkin farkındalığı artırmak amacıyla yeni bir rehber ve rapor yayımladı. Uyuşmazlıkların Etkin Yönetimi Rehberi, en uygun...
Birleşme ve Devralmalar (“M&A”), şirketlerin veya varlıkların birleşme, devralma, varlık satın alma veya yönetimin devralması gibi çeşitli finansal işlemler yoluyla yeniden yapılandırılmasını ifade eder. Bu Hukuk Postası Makalesi, hakem heyetleri önüne gelen M&A uyuşmazlıklarını ele alır.
Tahkim uygulaması çerçevesinde esasa girme yasağı (revision au fond) mahkemelerin bir hakem kararını incelerken uyuşmazlığın esasına dair bir inceleme yapmayacakları anlamını taşır. Bu yasak en temelde iptal davaları ile tenfiz süreçlerinde karşımıza çıkar. Bir hakem kararına karşı başvurulabilecek tek kanun...
Türk hukukunda taraflar, üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri haklarla ilgili olarak doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların hakemler tarafından çözülmesi konusunda anlaşma yapabilir. Bununla birlikte, taşınmazın aynına ilişkin haklar ile iflas hukuku, aile hukukuna ilişkin uyuşmazlıklar gibi...
4 Eylül 2020 tarihinde, Milletlerarası Ticari Tahkim Konseyi (“ICCA”) çatısı altında bir çalışma grubu “Milletlerarası Tahkimde Fiziki Duruşma Hakkı Mevcut Mudur?” başlıklı bir araştırma projesine başladı. Covid-19 salgını nedeniyle birçok tahkim duruşması çevrimiçi olarak gerçekleştirildi...
Dubai Uluslararası Tahkim Merkezi, 25 Şubat 2022 tarihinde tahkim kurallarını değiştirdi. 2022 Tahkim Kuralları 2 Mart 2022 tarihinde yayınlandı ve 21 Mart 2022 tarihinde yürürlüğe girdi. Kurallar 21 Mart 2022’den sonra yapılan tahkim davalarına uygulanır, taraflarca aksi kararlaştırılmadığı takdirde tahkim...
Achmea’nın AB-içi yatırım uyuşmazlıklarında doğurduğu tartışma katlanarak devam ediyor. Son olarak Paris İstinaf Mahkemesi, Polonya aleyhine sonuçlanan yatırım tahkimlerinde verilen hakem kararlarının Achmea gözetilerek iptaline hükmetti...
Bilindiği üzere Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın (ABAD) bir kararı sonrasında AB-içi uyuşmazlıkların tahkimde görülmesi ve özellikle Enerji Şartı Anlaşması (“EŞA”) altında tahkim konusunda sorunlar ortaya çıkmıştır...
Şirketler hukukunda tahkim uygulaması tahkime elverişlilik konusu başta gelmek üzere birçok açıdan tartışmalı unsurlar barındırır. Bu uyuşmazlıkların tahkime elverişli olduğunun kabul edildiği hukuk sistemlerinde dahi esas sözleşmeye tahkim şartının konulup konulamayacağı...
Yargılama süreçlerine doğrudan etkisi olan teknoloji kullanımındaki büyük artış tahkim için de yararlı oldu. Özellikle dijitalleşme ile tahkim yargılamasının şekli, tarafların gereksinimlerini de dikkate alarak, zaman ve maliyet verimliliğini arttıracak şekilde değişti. Bu doğrultuda ve COVID-19 pandemisine önlem...
Avrupa Birliği Adalet Divanı (“ABAD”), 6 Mart 2018 tarihinde oldukça tartışmalı bir karara imza attı.[1] 1991 tarihli Hollanda-Slovakya İkili Yatırım Anlaşması’nda yer alan tahkim klozunun Avrupa Birliği (“AB”) hukukuna aykırılığına hükmedilen Achmea kararı, yatırım tahkiminde uzun soluklu tartışmaları beraberinde...