Hub and Spoke Kartelleri
Giriş
Hub and spoke karteli, başka bir deyişle topla-dağıt tipi kartel, karmaşık yapısı nedeniyle sıkça karşılaşılan bir rekabet hukuku ihlali olmamasına karşın Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) kamuoyunda da geniş yankı uyandıran zincir marketler kararı[i] ile rekabet hukuku gündeminin en tartışılan konularından biri haline gelmiştir. Kurul, COVID-19 salgını sürecinde perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile bunların tedarikçileri konumunda olan üretici ve toptancı seviyesindeki teşebbüslerin fiyatlama davranışlarının incelenmesine yönelik olarak yürütülen soruşturmaya ilişkin nihai kararını yakın zamanda açıkladı. Kurul, bir gıda tedarikçisinin yanı sıra Türkiye’nin en büyük beş perakendecisine idari para cezası verilmesi yönünde verdiği kararında, birçok ürünün perakende satış fiyatlarının belirlenmesi amacını taşıyan hub and spoke karteline işaret eder. Kurul’un zincir marketler kararından yola çıkarak bu makale kapsamında rekabet hukukundaki hub and spoke kartel kavramına ilişkin temel esaslar kısaca ele alınır ve hub and spoke’un Türk rekabet hukukundaki görünümlerinden örneklere yer verilir.
Tanım ve Yasal Dayanak
Hub and spoke karteli, bir pazarda yatay düzeydeki faaliyetleri ile tedarikçi veya perakendeci seviyesinde rakip olan iki bağımsız teşebbüsün (“rakipler” veya “spokes”), üretim veya dağıtım zincirinin farklı bir seviyesinde faaliyet gösteren bir başka teşebbüs (“merkez” veya “hub”) aracılığıyla dolaylı olarak bilgi değişimi şeklinde tanımlanabilir. Merkez teşebbüs, rakipler arasında doğrudan iletişim kurulmamasına rağmen, rakipler arasındaki koordinasyonu kolaylaştırır.[ii] Her ne kadar yatay düzeydeki rakipler arasında doğrudan bilgi değişimi gerçekleşmese de söz konusu dolaylı bilgi değişiminin pazarda kartel ile aynı olumsuz etkileri doğurabildiği kabul edilir.
Hub and spoke, Türk rekabet hukuku kapsamında görece yeni bir ihlal türüdür.[iii] 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (“4054 sayılı Kanun”) veya Dikey Anlaşmalara İlişkin Kılavuz kapsamında hub and spoke açıkça ayrı bir ihlal türü olarak düzenlenmez ve tanımlanmaz. Bununla birlikte, Yatay İşbirliği Anlaşmaları Hakkında Kılavuz’da teşebbüsler arasında bilgi değişiminin birçok şekilde gerçekleşebileceği ve dolaylı olarak gerçekleştiği durumlarda da ihlalin söz konusu olabileceği vurgulanır.[iv]
Tedarikçiler ve distribütörler arasındaki bilgi değişiminin meşru ticari amaçlar doğrultusunda da gerçekleşebileceği dikkate alındığında, dikey düzeydeki her bilgi değişiminin bir ihlal teşkil ettiği sonucuna varmak mümkün değildir. Bu nedenle, rekabet otoritelerinin hub and spoke için içtihat ile belirlenmiş gerekli koşulların sağlanıp sağlanmadığını somut olay bakımından incelemesi gerekir.
Hub and Spoke Türleri
Hub and spoke üç temel görünümde karşımıza çıkabilir:[v]
- Tedarikçinin Merkez Görevi Görmesi Suretiyle Perakendeciler Arasında Bilgi Değişimi
Hub and spoke’un bu türünde, iki rakip teşebbüsün, üst pazarda faaliyet gösteren ve merkez görevi gören bir tedarikçi aracılığıyla bilgi değişimi yapması söz konusu olur.
- Perakendecinin Merkez Görevi Görmesi Suretiyle Tedarikçiler Arasında Bilgi Değişimi
Hub and spoke, tedarikçilerin alt pazardaki bir perakendeciyi merkez olarak kullanarak bu perakendeci aracılığıyla bilgi değişimi yapması şeklinde de ortaya çıkabilir. Bu durum genellikle üst pazarda veya alt pazarda az sayıda oyuncunun olduğu hallerde oluşur. Zira, az sayıda oyuncunun mevcut olması, bilgi değişimi sürecinde teşebbüsler arasındaki koordinasyonu artırır.
- Üçüncü Kişinin Merkez Görevi Görmesi Suretiyle Perakendeciler Arasında Bilgi Değişimi
Hub and spoke’un bu türünde ise, merkez, rakip teşebbüslerin faaliyet gösterdiği pazardan tamamen bağımsız, üçüncü bir kişi konumundadır. Başka bir deyişle, merkez, rakip teşebbüslerin alt pazarındaki veya üst pazarındaki bir oyuncu değildir. Örneğin, merkez, bir bağımsız denetim firması veya bir dernek olabilir. Bu durumda, dolaylı bilgi değişimine aracılık etmeleri nedeniyle üçüncü kişiler, ilgili pazarda hiçbir faaliyetleri olmasa dahi rekabet otoriteleri tarafından cezalandırılabilir.
Hub and Spoke’un Temel Kriterleri
Hub and spoke, diğer rekabet hukuku ihlallerinin aksine yatay ve dikey rekabet hukuku ihlallerinin kesişim noktasında karşımıza çıkar.[vi] Bu kapsamda, hub and spoke, diğer rekabet hukuku ihlallerine göre daha karmaşık bir yapıya sahiptir ve derinlemesine bir analiz gerektirir. Hub and spoke ihlalinin mevcut olup olmadığının belirlenmesi kapsamında dikkate alınması gereken kriterlerin ortaya konması, rekabet otoriteleri için genel bir çerçeve teşkil etmesi açısından önem arz eder. Söz konusu kriterler, İngiltere’deki önemli kararlar[vii] neticesinde belirlendi ve hub and spoke kartellerinin değerlendirilmesi kapsamında diğer rekabet otoriteleri bakımından da yol gösterici oldu. Objektif ve sübjektif unsurları bir arada içeren bu kriterler aşağıdaki gibidir:[viii]
Teşebbüs A ve teşebbüs C’nin perakendeci (“rakipler” veya “spokes”) ve teşebbüs B’nin tedarikçi (“merkez” veya “hub”) konumunda olduğu senaryoda:
- A’nın B’ye stratejik bilgi iletmesi.
A tarafından kendisine ait rekabete hassas nitelikteki bir bilginin B’ye iletildiği durumda ilk objektif koşul sağlanmış olur. Rekabete hassas bilgi, A’nın sağladığı bilginin rakipleri tarafından öğrenilmesi durumunda pazardaki belirsizliğin azalması sonucunun doğmasını ifade eder. Örneğin, teşebbüslerin geleceğe yönelik fiyat politikaları rekabete hassas bilgi olarak değerlendirilebilir.[ix]
- B’nin, A’nın rekabete hassas bilgisini rakip C’ye iletmesi.
A’nın merkez B’ye rekabete hassas bilgisini iletmesi ve bunu takiben, B’nin bu bilgiyi C’ye iletmesi durumunda ikinci objektif koşul sağlanır. Ardından C, B’den edindiği söz konusu bilgiyi geleceğe yönelik fiyat stratejisini belirlerken kullanır.
- A’nın B’ye ilettiği bilginin rakipleriyle paylaşılacağını bilmesi.
A’nın kendisine ait rekabete hassas bilgisini B’ye, yatay düzeydeki rakibi olan C ile paylaşacağı yönünde bir irade veya öngörüyle iletmesi gerekir. Belirtilmelidir ki, sübjektif koşulun sağlanması kapsamında A’nın, bilginin C’ye aktarılabileceği yönündeki öngörüsünün mü yoksa A’nın bilgiyi B vasıtasıyla C’ye aktarma niyetinin varlığının mı esas alınması gerektiği konusunda doktrinde görüş birliği mevcut değildir.
İlaveten, bilgi değişiminin karşılıklı olarak gerçekleşmesi, ihlal şüphesini kuvvetlendiren bir olgu olarak ortaya çıkar. Söz konusu durum, A’nın B’ye bilgi iletirken eş zamanlı olarak C’nin de B’ye bilgi iletmesi halinde meydana gelir. Böylelikle, A ve C’nin birbirlerinin stratejileri hakkında bilgi sahibi olması daha olasıdır. Bu kapsamda, öngörülebilirlik veya irade kriterinin ispatlanması da kolaylaşır. Bilgi akışının tek taraflı olduğu durumlarda ise bilgi değişimindeki iradenin ispatlanması daha güçtür.
Sübjektif koşul kapsamında dikkate alınması gereken bir diğer unsur ise eylemin gerçekleştirildiği zaman ile bilgi değişiminin meydana geldiği zamandır. Zira, ticari açıdan hassas bilgilerin paylaşılması, sözleşmelerin müzakere edildiği ve şartlarının belirlendiği süreçte hukuka aykırılık teşkil etmez.[x]
Buna ek olarak, sübjektif koşul ele alınırken, bilgi değişiminin ekonomik gerekçesinin olup olmadığı da değerlendirilmelidir. Zira, paylaşılan bilginin ekonomik gerekçesi, bu bilgi değişiminin hub and spoke ihlali niteliğinde olmasını engelleyebilir.
- C’nin bilgilerin A’dan elde edildiğini bilmesi ve C’nin bu bilgileri pazarda kendi davranışlarını belirlerken kullanması.
Yukarıda açıklanan kriterlere ek olarak, C, B’nin A’dan gelen bilgileri hangi sebeple ve hangi koşullar altında[xi] elde ettiğini bilmelidir. Aksi takdirde, C’nin rekabeti ihlal amacı olmadığı savunulabilir. İlaveten, C’nin bilginin hangi sebeple aktarıldığını anlaması ve bilginin doğru olduğuna inanarak geleceğe yönelik fiyat politikasını ve pazardaki davranışlarını bu yönde belirlemesi gerekir.[xii]
İlgili Kurul Kararları
Kurul’un hub and spoke’a ilişkin iddiaları değerlendirdiği temel kararları, LSIAD[xiii] ve Aral Oyun[xiv] kararlarıdır.
LSIAD Kararı
İşbu kararda Kurul, araç lastiği sektöründe faaliyet gösteren Goodyear, Pirelli ve Brisa’nın satış miktarları ve geleceğe yönelik fiyat artışlarını paylaştıklarına yönelik iddiaları inceler. Kurul, söz konusu teşebbüslerin ortak bayiler aracılığı ile bilgi değişimleri yaptığını tespit eder. Bu kapsamda, ortak bayinin merkez görevi gördüğü ve böylelikle, rakiplerin bu merkez aracılığıyla gerçekleştirdikleri bilgi değişiminin geleceğe yönelik fiyat stratejilerine ilişkin olduğu saptanır.
Sonuç olarak, Kurul, bayilerin rekabeti kısıtlamadığı sonucuna ulaşır. Her ne kadar rakip üreticiler ortak bayilere geleceğe yönelik bilgi sağlamış ve bayiler de bu bilgiyi kullanarak kendi fiyat politikalarını belirlemişse de Kurul, bayilerin bu bilgiyi rakip üreticiler ile paylaşmasının nedeninin bu bilgiyi bir pazarlık unsuru olarak kullanarak daha uygun fiyatlı lastik alabilmek olduğunu belirtir. Bu kapsamda, Kurul, söz konusu teşebbüsler aleyhine soruşturma açılmamasına karar verir.
Aral Oyun Kararı
İşbu kararda Kurul, bilgisayar ve oyun konsolu pazarında ve tüketici elektroniği pazarında fiyat belirleme anlaşmalarına, hub and spoke anlaşmalarına ve yeniden satış fiyatının tespitine yönelik iddiaları inceler.
Kurul, bilgisayar ve oyun konsolu pazarında faaliyet gösteren teşebbüslerin rakiplerini, fiyatlarının düşük olduğu gerekçesiyle bayiye şikâyet ettiğini ve rakiplerinin fiyatlarının yükseltilmesi konusunda bayiden müdahalede bulunmasını istediğini tespit eder. Bu doğrultuda Kurul, sağlayıcı tarafından fiyatına müdahalede bulunulan üçüncü tarafın fiyat yükseltilmesi talebinin piyasadaki rakiplerinden geldiğini bilip bilmediği ya da bunu öngörebilmesinin mümkün olup olmadığını değerlendirir. Kurul, bir teşebbüs hariç olmak üzere söz konusu koşulun sağlanmadığını belirtir. Bu kapsamda Kurul, rakip perakendeciler arasında dolaylı bir iletişim olmadığı ve dolayısıyla pazardaki iletişimin rakipler arasında yatay bir anlaşma seviyesine ulaşmadığı sonucuna ulaşır.
Tüketici elektroniği pazarı bakımından ise Kurul, perakendecilerin (Teknosa ve MS), tedarikçiye (LG), rakiplerinin fiyatlarının düştüğüne ilişkin şikâyette bulunduğunu ve fiyatlarına müdahale edilmesini talep ettiğini belirtir. Ardından Kurul, tedarikçinin rakiplerin fiyatlarına müdahale ettiğini belirler. Bu kapsamda Kurul, ilgili perakendeciler ile tedarikçinin temel amacının, tüketici elektroniği pazarında tedarikçi ürünlerinin fiyatlarının piyasa dışında belirlenmesi ve fiyat rekabetinin sınırlanması olduğunu değerlendirir. Öte yandan ilişkinin dikey nitelikte olduğu ve dolayısıyla belirtilen eylemlerin yeniden satış fiyatının tespiti olduğu sonucuna ulaşır. İlaveten Kurul, perakendeciler arasında doğrudan veya dolaylı iletişimi gösterir yeterli delil bulunmadığını belirtir ve bu durumda yatay bir anlaşmanın varlığından söz edilemeyeceğine karar verir.
Sonuç
Hub and spoke kartelleri, mevzuatta açıkça tanımlanmayan ve Kurul kararlarında yaygın olarak ele alınmayan bir rekabet hukuku ihlali türü olması nedeniyle son zamanlarda birçok tartışmaya konu olur. İngiliz rekabet otoritesi tarafından ortaya konulan kriterler, hub and spoke ihlallerini değerlendirmek bakımından temel çerçeveyi oluşturur. Nitekim rekabet otoriteleri, somut olaya ilişkin koşulları da göz önünde bulundurarak objektif ve sübjektif unsurları bir arada değerlendirmelidir. Kurul’un LSIAD ve Aral Oyun kararları ile birlikte yakın tarihli zincir marketler kararı Kurul’un hub and spoke kartellerine ilişkin yaklaşımını gösterir. Kurul’un ilerleyen dönemdeki içtihadı ile hub and spoke kartellerinin bütün yönlerine ışık tutulması beklenir.
[i]Kurul’un 28.10.2021 tarihli ve 21-53/747-360 sayılı kararına ilişkin duyurusu, https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/geneldosya/zincirmarketler_nihaikararduyurusu-pdf (Son erişim tarihi: 16.11.2021).
[ii]OECD: Rountable on Hub and Spoke Arrangements, Background Note (2019), https://one.oecd.org/document/DAF/COMP(2019)14/en/pdf (Son erişim tarihi: 16.11.2021).
[iii]Aslan, Yılmaz: Rekabet Hukuku Teori ve Uygulama, 6. Bası Ekin (2021), s. 437.
[iv]Kurum tarafından yayınlanan Yatay İşbirliği Anlaşmaları Hakkında Kılavuz (2013), para. 40, https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/kilavuzlar/yatay-isbirligi-anlasmalari-hakkinda-kilavuz1.pdf (Son erişim tarihi: 16.11.2021).
[v]Aslan, s.437, 438.
[vi]Klein, Benjamin: Antitrust Analysis of Hub-and-Spoke Conspiracies (2017), s. 3, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2909341 (Son erişim tarihi: 17.11.2021).
[vii]İngiltere Rekabet Temyiz Heyeti’nin (Competition Appeal Tribunal) 1014 ve 1015/1/1/03 sayılı Argos Limited and Littlewoods Limited v Office of Fair Trading, 2004 CAT 24 kararı, https://www.catribunal.org.uk/sites/default/files/Jdg1014Argos141204.pdf (Son erişim tarihi: 17.11.2021) ve OFT’nin CA98/06/2003 sayılı ve 01.08.2003 tarihli Price-fixing of Replica Football Kit kararı, https://assets.publishing.service.gov.uk/media/555de4c5e5274a74ca00014b/replicakits.pdf (Son erişim tarihi: 13.10.2021).
[viii]OECD: Roundtable on Hub and Spoke Arrangements, Background Note (2019), s. 22, 23, https://one.oecd.org/document/DAF/COMP(2019)14/en/pdf (Son erişim tarihi: 18.11.2021).
[ix]İngiltere Temyiz Mahkemesi’nin (Court of Appeal) 2005/1071, 1074 ve 1623 sayılı Argos Limited ve Littlewoods Limited v. Office of Fair Trading ve JJB Sports Plc v. Office of Fair Trading kararı, 2006 EWCA Civ 1318, para. 126, https://www.catribunal.org.uk/sites/default/files/Jdg_CoA_1014Argos_Little_JJB191006.pdf (Son erişim tarihi: 17.11.2021).
[x]Odudu, Okeoghene: Indirect Information Exchange: The Constituent Elements of Hub and Spoke Collusion, European Competition Journal, Sayı 7 (2) (2011), s. 234.
[xi]İngiltere Temyiz Mahkemesi’nin (Court of Appeal) 2005/1071, 1074 ve 1623 sayılı Argos Limited ve Littlewoods Limited v. Office of Fair Trading ve JJB Sports Plc v. Office of Fair Trading kararı, 2006 EWCA Civ 1318, par. 141, https://www.catribunal.org.uk/sites/default/files/Jdg_CoA_1014Argos_Little_JJB191006.pdf (Son erişim tarihi: 17.11.2021).
[xii]İngiltere Rekabet Temyiz Heyeti’nin 1188/1/1/11 sayılı Tesco Stores Limited, Tesco Holdings Limited, Tesco Stores Plc v. Office of Fair Trading kararı, 2012 CAT 31, para. 260, https://www.catribunal.org.uk/sites/default/files/1188_Tesco_Judgment_CAT_31_201212.pdf (Son erişim tarihi: 17.11.2021).
[xiii]Kurul’un 16.12.2015 tarihli ve 15-44/731-266 sayılı LSIAD kararı, https://www.rekabet.gov.tr/Karar?kararId=bbc4b8ac-90fd-473d-ab4d-1d0052e72a11 (Son erişim tarihi: 16.11.2021).
[xiv]Kurul’un 07.11.2016 tarihli ve 16-37/628-279 sayılı Aral Oyun kararı, https://www.rekabet.gov.tr/Karar?kararId=2386aaf0-f39a-4ac0-9e6c-cb5a3fcf0789 (Son erişim tarihi: 17.11.2021).
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Son yıllarda rekabet hukukunun küresel çapta en gözde terimlerinin başında gelen çalışan ayartmama anlaşmaları, Rekabet Terimleri Sözlüğü’nde “bir teşebbüsün bir başka teşebbüsün çalışanlarına iş teklif etmemesine veya bu çalışanları işe almamasına ilişkin olarak doğrudan veya dolaylı şekilde yapılan...
Rekabet Kurulu (“Kurul”), teşebbüslerden bilgi talep etme konusunda geniş yetkilere sahiptir. Bu yetkinin hukuki dayanağını 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) 14. maddesi oluşturur. Anılan hüküm uyarınca Kurul, kanunla kendisine verilen görevleri yerine getirirken gerekli...
Dünyadaki rekabet otoriteleri, son yıllarda işgücü piyasasındaki rekabet ihlallerine giderek daha fazla odaklanmakta; bu kapsamda yeni düzenlemeler ve rehberler yayımlamaktadır. Buna örnek olarak, ABD Adalet Bakanlığı ile Federal Ticaret Komisyonu’nun ortak rehberi, Japonya Adil Ticaret Komisyonu’nun...
Genel Veri Koruma Tüzüğü’nün (General Data Protection Regulation, “GDPR”) 8. bölümü, ilgili kişilerin GDPR kapsamındaki haklarının ihlal edilmesi durumunda başvurabilecekleri hukuki yolları düzenler. Bu kapsamda öncelikle her ilgili kişi; yerleşik oldukları, çalıştıkları veya ihlalin gerçekleştiği iddia edilen...
Birleşme ve devralma işlemleri, pazardaki rekabet yapısının şekillenmesinde kritik bir rol oynar. Bu tür işlemler, ürün ve hizmetlerin daha düşük fiyatlarla sunulabilmesi, yeni ürün ve teknolojilerin geliştirilmesi ve kalite artışı gibi olumlu sonuçlar doğurabilse de pazarın yoğunlaşmasına yol açarak etkin rekabetin...
Teknolojik gelişmeler ve beraberinde getirdiği teknolojik imkânlar, piyasa aktörlerinin rekabet edebilirliğine katkı sunmada şüphesiz önemli rol oynuyor. Bu anlamda teşebbüsler tarafından kamuya açık fiyatlarının takip edilmesi ve teşebbüsün kendi fiyatlandırmalarına optimize edilmesini sağlayan fiyatlandırma...
15 Şubat 2009 tarihli ve 27142 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik (“Eski Ceza Yönetmeliği”) yürürlükten kaldırıldı. Rekabet Kurulu’nun...
Rekabet Kurulu (“Kurul”), son yıllarda perakende sektöründeki teşebbüslerin faaliyetlerini dikkatle takip ediyor. Perakende sektöründeki yatay ihlaller, Kurul’un rekor idari para cezaları ile birlikte kamuoyunda oldukça ses getirdi. Yeniden satış fiyatının belirlenmesi (“YSFB”) ile bölge ve müşteri kısıtlamaları gibi dikey...
Yakın dönem itibarıyla birçok otomobil üreticisi, karbon emisyonlarını azaltma hedeflerini duyurmuş, pek çok marka, üretim süreçlerinden araçların kullanım ömrüne kadar sıfır karbon hedefleri belirlemiştir. Elektrikli araçların, fosil yakıtlı otomobillere kıyasla üretim aşamasında çok daha fazla karbon ayak izi ortaya...
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) 15. maddesi uyarınca Rekabet Kurulu (“Kurul”), kendisine verilen görevleri yerine getirirken gerekli gördüğü hallerde, teşebbüslerde yerinde inceleme gerçekleştirebilir. Yerinde inceleme esnasında Kurul, teşebbüslerin fiziki ve elektronik...
İşgücü piyasalarındaki teşebbüsler arası anlaşma ve bilgi değişimleri son dönemde Rekabet Kurumu (“Kurum”) tarafından açılan çeşitli önaraştırma ve soruşturmalarda incelenmekteydi. Bazı teşebbüslerin idari para cezalarına muhatap olduğu bu soruşturmalar sonrasında ise, konuya ilişkin bir Kılavuz...
Ekol Lojistik A.Ş.’nin (Ekol) kara yolu ile uluslararası taşımacılık faaliyetlerini kapsayan iş kolunun, DFDS A/S (DFDS) tarafından devralınması işlemine Rekabet Kurulu (Kurul) tarafından izin verilen karar, rekabet hukuku gündeminde son dönemde en çok dikkat çeken işlemlerden biri olarak öne çıkmıştır...
Rekabet Kurulu (“Kurul”), teşebbüslerden bilgi talep etmek konusunda geniş yetkilere sahiptir. Kurul’un bilgi isteme yetkisinin dayanağı 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) 14. maddesidir. İlgili hüküm uyarınca Kurul, 4054 sayılı Kanun’un kendisine verdiği görevleri yerine...
Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş.’nin (Doğuş) yetkili satıcı ve bayilerine, satış ve satış sonrası hizmetlerde istihdam edilen personele uygulanmak üzere baz ücret tavsiye edilmesi uygulamasına muafiyet verilmesi için Rekabet Kurumu’na başvuruda bulunulmuştu...
Instagram’a, 02.08.2024 tarihinden itibaren Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından re’sen erişim engeli getirildi. 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Yasası’nın 8. Maddesi uyarınca BTK’nın re’sen erişimin...
Bilindiği üzere, işveren teşebbüsler arasında çalışanlarına yönelik olarak yapılan ücret belirleme ve çalışan ayartmama anlaşmaları ile rekabete duyarlı bilgi paylaşımları, Rekabet Kurumu da ("Rekabet Kurumu") dâhil olmak üzere, tüm dünyada rekabet otoritelerinin incelemesi altındadır...
Otomotiv sektörü, dünyanın en büyük yatırımlarının yapıldığı sektörler arasında yer alır. Rekabet Kurulu’nun da (“Kurul”) yıllar içerisinde otomotiv sektörü ile yakından ilgilendiği, bu alanda çeşitli incelemeler ve çalışmalar yürüttüğü gözlenir...
Dijital platformların veri toplama ve işleme faaliyetleri kaynaklı rekabet endişelerine yönelik rekabet otoriteleri tarafından yürütülen incelemeler ve sonucunda uygulanan ağır yaptırımlar yoluna hız kesmeden devam ediyor...
Türkiye'deki startup ekosistemi son yıllarda önemli bir büyüme göstermektedir. 2023'ün son çeyreğinde 81 girişim, toplamda yaklaşık 60 milyon dolar yatırım aldı. 2022-2023 üçüncü çeyrek dönemleri karşılaştırıldığında ise yatırım sayıları benzer seviyelerde kalsa da yatırım miktarları düşüş gösterdi...
Topla-dağıt (hub and spoke) karteli, 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (“4054 sayılı Kanun”) kapsamında açıkça tanımlanmayan ve düzenlenmeyen bir ihlal türüdür. Topla-dağıt kartelinin unsurları bakımından yabancı rekabet otoritelerinin, özellikle Birleşik Krallık Rekabet ve Piyasalar...
Rekabet Kurulu (“Kurul”), Sunny Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Sunny”) hakkında verdiği kararla yeniden satış fiyatının tespitine yönelik kararlar dizisine bir yenisini daha ekledi. Kurul kararda Sunny’nin sağlayıcısı olduğu tüketici elektroniği ve küçük ev aletlerine yönelik yeniden satıcıların satış fiyatlarına müdahale...
Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) son dönemlerde hızlı tüketim malları, işgücü ve emek piyasası, ilaç ve çimento gibi son derece çeşitli sektörleri mercek altına aldığı görülmektedir. Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) Ekim ayında yayınlanan gerekçeli kararları incelendiğinde ise kozmetik sektöründe de yeniden satış...
Jules Verne, “Yeryüzünde her şeyin ömrü sınırlıdır, ilelebet var olacak bir şey insan elinden çıkamaz” der. Belki de değişim hepimizin hayatında değişmeyen tek kavram. İnsanlık iki büyük dünya savaşına ve sayısız kriz dönemine rağmen son yüzyılda büyük bir değişim ve dönüşüm içinde. Artık daha hızlı arabalar ve...
Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği’nin (“FIFA”) 16 Aralık 2022 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında, FIFA Konseyi tarafından FIFA Futbol Menajerliği Talimatı (“Talimat”) onaylanmıştır. Bu Talimat’ta futbol menajerlerinin hak kazandıkları ücrete üst sınır getirilmesi, lisans koşullarına sınav zorunluluğunun...
Yeniden satış fiyatının belirlenmesi ihlali, son zamanlarda revize edilen AB Dikey Grup Muafiyet Yönetmeliği (VBER) kapsamında hala açık ve ağır (hardcore) bir kısıtlama olarak kabul edilmekte olup, bu da söz konusu ihlal türünün diğer bazı dikey anlaşma türlerinin aksine TFEU (Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Anlaşma)...
Rekabet hukukunda, özellikle birleşme ve devralma işlemleri bakımından teşebbüs kavramının doğru şekilde belirlenmesi son derece önemlidir. Ekonomik bütünlük kavramı, teşebbüslerin hangi ekonomik birimleri kapsadığını ortaya koyma amacı taşır. Ekonomik bütünlük ve aile bağları arasındaki ilişki ise özellikle...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) yerinde incelemenin engellenmesi nedeniyle sıklıkla idari para cezası verdiği, yerinde incelemelere ilişkin hem Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) hem de teşebbüslerin hukuki ve teknik tedbirler aldığı bugünlerde çarpıcı bir gelişme yaşandı. Anayasa Mahkemesi...
Bilişim teknolojilerinin günümüzde hızla gelişmesi ve internet kullanımının giderek artması sonucu ürün ve hizmetlerin tanıtımı ve tüketiciyle buluşmasında çevrimiçi reklamcılık önemli bir kaynak haline gelmiştir. Kullanıcı geçmişi, beğenileri gibi kullanıcıların internet üzerinde bıraktığı dijital ayak izleri aracılığıyla...
Seçici dağıtım sistemleri, sağlayıcıların anlaşma konusu malları veya hizmetleri sadece belirlenmiş kriterlere dayanarak seçtiği dağıtıcılara doğrudan veya dolaylı olarak satmayı taahhüt ettiği, bu dağıtıcıların da söz konusu malları veya hizmetleri yetkilendirilmemiş dağıtıcılara satmamayı...
Hiç şüphesiz COVID 19 pandemisinden beri Rekabet Kurumu’nun en yoğun çalıştığı sektörlerin başında hızlı tüketim malları geliyor. Bu dönemin en önemli gelişmelerinden biri perakendeciler hakkında başlayan soruşturmaların habercisi olan Hızlı Tüketim Malları Perakendeciliği (“HTM”) konusunda başlayan...
Anayasa Mahkemesi’nin (“AYM” veya “Mahkeme”) 2020/67 E. 2022/139 K. sayılı 09.11.2022 tarihli kararında (“Karar”) ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un (“7246 sayılı Kanun”) bazı maddelerinin iptal edilmesi talep edilmiştir. Bu maddeler, 4054 sayılı...
Türk rekabet hukukunda, belirli birleşme ve devralma işlemlerinin hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Rekabet Kurulu’ndan (“Kurul”) izin alınması zorunludur. 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) 7. maddesi uyarınca Kurul, izne tabi birleşme ve devralma işlemlerini belirleme...
Rekabet Kurulu (Kurul) geçtiğimiz yıllarda banka ve finansal kuruluşlar hakkında yürüttüğü bir önaraştırma kapsamında, kendilerinden talep edilen bilgileri zamanında veya hiç sağlamadıkları gerekçesiyle bazı bankalar hakkında idari para cezası uygulanmasına karar vermişti. Kurul tarafından idari para cezasına...
Dünyaca ünlü bir ticaret şirketi olan Amazon, dünyanın en büyük çevrimiçi alışveriş platformunu işletir. Amazon, arka planda ticari kararları çoğunlukla ilgili pazar verilerinden beslenen otomatik sistemler tarafından yönlendirilen veri odaklı bir şirkettir. Bununla birlikte, Amazon’un bir platform olarak ikili bir rolü...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) yerinde inceleme yetkisi, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) ihlal edilip edilmediğinin ortaya çıkarılmasında kullanılan en önemli araçların başında gelir. Bu yetkinin etkin bir şekilde kullanılması, incelemelerden verimli sonuçlar elde edilebilmesi...
Harese, ilginç bir Arapça kelime. Develerin çölde çok sevdiği bir diken vardır. Deve dikeni büyük bir hırsla yer. Öyle ki yedikçe ağzı kanar, ama yemeyi bırakmaz. Dikenin tadına, kendi kanının tuzlu tadı karışır. Bu karışık tat onu adeta çılgına çevirir. Kanadıkça yer. Sonunda kan kaybından...
Türkiye’nin önde gelen televizyon içerik sağlayıcısı Krea İçerik Hizmetleri ve Prodüksiyon A.Ş. (“Digiturk”), sıklıkla Rekabet Kurumuna (“Kurum”) yapılan şikayetlere konu olur ve incelendiğinde Rekabet Kurulunun (“Kurul”) neredeyse her yıl Digiturk hakkında karar aldığı görülür. Söz konusu kararlara...
Fransız Rekabet Otoritesi (Autorité de la Concurrence), çevrimiçi reklamcılık sektörüne ilişkin olarak Criteo SA’nın (“Criteo”) şikayeti üzerine başlatılan rekabet hukuku incelemesi çerçevesinde, Fransa pazarındaki rekabetçi endişeleri ortadan kaldırmak amacıyla Meta Platforms Inc., Meta Platforms Ireland Ltd...
Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz (“Kılavuz”) ile Rekabet Kurulu’na (“Kurul”) tanınan teşebbüse ait dijital ortamlarda inceleme yetkisinin kapsamı genişletilirken, günümüzde teşebbüs çalışanları tarafından dijital verilerin silinmesi gerekçesiyle teşebbüse...
Türk rekabet hukuku bakımından görece yeni bir ihlal türü olan hub and spoke karteli, bir pazarda yatay düzeydeki faaliyetleri ile tedarikçi veya perakendeci seviyesinde rakip olan iki bağımsız teşebbüsün, üretim veya dağıtım zincirinin farklı bir seviyesinde faaliyet gösteren bir başka teşebbüs aracılığıyla...
Uzlaşma mekanizması, Türk rekabet hukuku uygulamasına henüz yeni girmiştir. İlgili mekanizma 16.06.2020 tarihinde 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da (“Kanun”) yapılan değişiklikle yürürlüğe konmuş olup, yalnızca iki yıldan az bir süredir uygulamadadır...
E-pazaryeri platformları, ekonomiden aldıkları pay ve büyüme hızlarındaki artış nedeniyle dünya üzerindeki birçok rekabet otoritesinin olduğu gibi Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) da merceği altındadır. Kurum’un e-pazaryeri platformları hakkındaki inceleme sürecinin ilk adımı...
4 Mart 2022 tarihli ve 31768 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ (“Değişiklik Tebliği”) ile Rekabet Kurulu’ndan (“Kurul”) izin alınması gereken işlemlere ilişkin...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“BSH”) tarafından yetkili bayilerinin çevrimiçi pazaryerleri üzerinden satış yapmasının yasaklanması uygulamasına menfi tespit veya muafiyet tanınması talebini değerlendirdiği gerekçeli kararı yayınlandı...
Bir Mezopotamya efsanesi olan Şahmaran’ın Tarsus’ta geçtiği varsayılır. Efsaneye göre yılanların şahı, ölümsüz ve bilge “Şahmaran”dır. Şahmaran, yılanları ile birlikte mağarasında yaşayan güzel bir kadın olarak anlatılır. Yerin yedi kat altında yaşar, gövdesi yılan, başı...
COVID-19 salgını sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile üretici ve toptancı seviyesindeki tedarikçi teşebbüslerin fiyatlama davranışlarındaki rekabetçi endişeler nedeniyle Rekabet Kurumu...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) son dönemde yayınlanan kararlarına bakıldığında, yerinde incelemenin engellenmesi veya zorlaştırılmasına ilişkin verilen kararların sayısında geçmişe kıyasla önemli bir artış olduğu gözlemlenir. Bu durum, Kurul kararlarına da yansıdığı üzere...
Avrupa Komisyonu, 2019 yılından bu yana Credit Suisse, UBS, Barclays, RBS ve HSBC’nin döviz spot ticaret (spot trading - Forex) piyasasındaki danışıklı davranışlarını soruşturuyordu. Komisyon, 02.12.2021 tarihli son basın açıklaması ile soruşturmanın sonuçlandığını duyurdu...
Son yıllarda rekabet hukuku alanındaki değişim tam anlamıyla baş döndürücü. Özellikle dijitalleşme rekabet hukuku kurallarının adeta yeniden yazılmasını gerektiriyor. Rekabet hukuku e-ticaret ve dijital platformlar konusundaki tüm arayışların merkezinde...
Rekabet Hukukunda İhtiyati Tedbir: Türk Rekabet Kurulu’nun Perakendeciler, WhatsApp ve Trendyol Kararları