Uzlaşma Yönetmeliği Yürürlüğe Girdi

Giriş

Türk rekabet hukukundaki uzlaşma uygulamasının ilk adımları 2020 yılının Haziran ayında 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’a (“4054 sayılı Kanun”) getirilen değişiklikler doğrultusunda atılmıştı.[1] Böylelikle, Avrupa Birliği mevzuatında ve birçok ülke uygulamasında da yer aldığı üzere, uzlaşma müessesesi Türk rekabet hukuku mevzuatına da kazandırılmış oldu.[2] Uzlaşma uygulamasına ilişkin usul ve esaslara ilişkin detaylar ise kanun değişikliğinden yaklaşık bir yıl sonra, 15.07.2021 tarihli ve 31542 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanmak suretiyle yürürlüğe giren Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hâkim Durumun Kötüye Kullanılmasına Yönelik Soruşturmalarda Uygulanabilecek Uzlaşma Usulüne İlişkin Yönetmelik (“Yönetmelik”) ile belirlendi. Yönetmelik ile uzlaşma kültürünün Türk rekabet hukukunda oluşturulması ve zamanla yaygınlaşması beklenmektedir. Bu makalede Yönetmelik altında uzlaşma usulüne ilişkin düzenlenen konular kısaca ele alınır.

Uzlaşma Müessesesinin Amacı ve Kapsamı

Uzlaşma müessesi, 4054 sayılı Kanun’un 4. (rekabeti sınırlayıcı anlaşma, uyumlu eylem ve kararlar) ve 6. (hâkim durumun kötüye kullanılması) maddelerinde yasaklanmış davranışlara ilişkin olarak haklarında soruşturma başlatılan teşebbüs veya teşebbüs birliklerinden, ihlalin varlığını ve kapsamını kabul edenler için uygulama alanı bulur. Uzlaşma usulü ile ihlalin varlığı ile kapsamını kabul eden teşebbüslere verilecek idari para cezasında indirim uygulanarak yürürlükteki soruşturma nihai kararla sonlandırılır. Böylece, amaçlanan hem soruşturma sürecinin kısaltılıp hızlandırılarak sonuçlandırılması hem de soruşturmadan kaynaklanan maliyetlerin azaltılmasıdır.

Rekabet Kurulu (“Kurul”), uzlaşma sürecinin başlatılmasında soruşturma sürecinin hızlı bitirilmesinden doğacak usuli faydalar ile birlikte ihlalin varlığına veya kapsamına ilişkin görüş farklılıklarını dikkate alır. Böylece Kurul, uzlaşma usulünün başlatılmasında soruşturma taraflarının sayısı, soruşturma taraflarının önemli bir kısmının uzlaşmaya başvurup başvurmadığı, ihlalin kapsamı ile delillerin niteliği, soruşturma taraflarıyla ihlalin varlığına ve kapsamına ilişkin ortak bir kanaate ulaşmanın mümkün olup olmadığı gibi unsurları göz önünde bulundurabilir.

Önemle belirtilmelidir ki; Yönetmelik’in Geçici 1. Maddesi doğrultusunda Yönetmelik’in hükümleri, Yönetmelik’in yürürlüğe girmesinden önce (15.07.2021’den önce) başlatılıp da soruşturma raporu tebliğ edilmemiş olan soruşturmalar hakkında da uygulanır.

Uzlaşmaya Dair Usul ve Esaslar

Kurul, ihlalin varlığı ile kapsamını kabul eden soruşturma tarafları ile soruşturma raporunun tebliğine kadar uzlaşabilir.

Uzlaşma Sürecinin Başlatılması ve Uzlaşma Görüşmeleri

Uzlaşma usulü, soruşturmaya başlanmasından sonra, soruşturma taraflarının talebi üzerine ya da resen Kurul tarafından başlatılabilir. Soruşturma tarafının/taraflarının uzlaşma görüşmelerinin başlatılmasını talep etmeleri halinde, bu taleplerini yazılı olarak Rekabet Kurumu’na (“Kurum”) iletmeleri gerekir. Kurul bu talebi kabul veya ret edebileceği gibi varsa diğer soruşturma taraflarının da uzlaşma görüşmelerine davet edilmesine karar verebilir.

Eğer Kurul, uzlaşma sürecini re’sen başlatırsa, soruşturma taraflarını uzlaşma görüşmelerine davet eder. Soruşturma tarafları, bu davetin tebliğinden itibaren on beş gün içinde uzlaşma görüşmelerine başlamak isteyip istemediklerini Kurum’a yazılı olarak bildirir. Bu süre geçtikten sonra yapılan bildirimler dikkate alınmaz.

Uzlaşma sürecinin usulüne uygun bir şekilde başlatılmasının ardından Kurum gecikmeksizin ilgili taraflarla uzlaşma görüşmelerini en kısa sürede başlatır. Uzlaşma görüşmeleri birden fazla uzlaşma tarafı ile yürütülecekse görüşmeler ayrı ayrı yapılır.

Uzlaşma görüşmelerinde, uzlaşma tarafının soruşturmaya ilişkin konular hakkında bilgi edinmesi sağlanır. Bunlar; a) uzlaşma tarafı hakkında ileri sürülen iddiaların içeriği, b) isnat edilen ihlalin niteliği ve kapsamı, c) uzlaşma tarafı hakkındaki ihlal isnadına dayanak teşkil eden başlıca deliller, ç) sürecin uzlaşma ile neticelenmesi halinde uygulanabilecek indirim oranı, d) uzlaşma tarafına verilebilecek idari para cezası aralığıdır. Uzlaşma görüşmelerinde, soruşturmanın güvenliğini tehlikeye düşürmemek esastır. 

Uzlaşma görüşmelerine başlanmış olması, uzlaşma taraflarının kendileri hakkında isnat edilen ihlali kabul ettikleri anlamına gelmez. Uzlaşma tarafları, uzlaşma metninin sunulmasına kadar uzlaşma sürecinden çekilebilir.

Uzlaşma Metni ve Uzlaşma Kararı

Kurul, uzlaşma görüşmelerinin tamamlanmasını takiben sürece ilişkin ara kararını verir ve uzlaşma ara kararında yer verilen hususlar uzlaşma taraflarınca müzakere konusu yapılamaz. Uzlaşma tarafı, uzlaşma ara kararında bildirilen hususları kabul etmesi halinde bir uzlaşma metni sunar. Bu uzlaşma metninde sunulan beyan ve açıklamalar arasında; uzlaşma tarafının ihlalin varlığını ve kapsamını kabul ettiğine dair açık beyanı, Kurul’un uzlaşma tarafına verebileceği azami idari para cezası oranı ve miktarı ile tarafın uzlaşma usulü çerçevesinde bu ceza oranını ve miktarını kabul ettiğine dair açıklamaları gibi unsurlar yer alır.

Uzlaşma metninin Kurum kayıtlarına girmesini takiben 15 gün içinde Kurul nihai kararını verir ve soruşturma ilgili taraf bakımından sonuçlandırılır. Soruşturmanın en az bir teşebbüs veya teşebbüs birliği bakımından devam ettiği hallerde, gerekçeli uzlaşma nihai kararı, soruşturma sonunda verilecek nihai kararın alınmasından önce uzlaşma tarafına tebliğ edilmez.

Sürecin uzlaşma ile neticelenmesi halinde, idari para cezası ve uzlaşma metninde yer alan hususlar uzlaşmanın taraflarınca dava konusu yapılamaz.

Uygulanan İndirim Oranı

4054 sayılı Kanun’un 43. maddesinde, uzlaşma usulü sonucunda idari para cezasında yüzde yirmi beşe kadar indirim uygulanabileceği düzenlenir. Bu madde Yönetmelik ile herhangi bir ihlal tipi (örn. açık ve ağır ihlal) belirtilmeksizin yüzde onluk bir alt sınır ile sınırlandırılmıştır. Böylece, indirim oranı yüzde ondan yüzde yirmi beşe kadar uygulanabilir hale gelmiştir.

Uzlaşma süreci ile birlikte pişmanlık başvurusunun da bulunması halinde, Aktif İşbirliği Yönetmeliği kapsamında belirlenen indirim oranı ile uzlaşma için belirlenen indirim oranı toplanarak birlikte uygulanır.

Sürecin Uzlaşma ile Sonuçlanmaması

Kimi hallerde uzlaşma süreci uzlaşma ile sonuçlanmaz. Uzlaşma tarafının uzlaşma metnini süresi içinde göndermemesi, gönderilen uzlaşma metninde bulunan eksikliklerin süresi içinde giderilmemesi, uzlaşma tarafının uzlaşma sürecinden çekilmesi halinde ilgili soruşturma tarafı bakımından olağan soruşturma usulü takip edilir. Buna ek olarak, (i) yürütülmekte olan uzlaşma sürecinden beklenen usuli faydanın sağlanamayacağının veya soruşturma taraflarıyla ihlalin varlığına ve kapsamına ilişkin ortak bir kanaate ulaşmanın mümkün olmadığının anlaşılması, (ii) delillerin karartılması tehlikesinin bulunması, (iii) uzlaşma tarafının nihai karara kadar uzlaşma görüşmelerine ilişkin gizlilik yükümlülüğünü ihlal etmesi hallerinde de Kurul, uzlaşma nihai kararına kadar uzlaşma sürecinin tarafların tamamı veya bir kısmı için sona erdirilmesine karar verebilir ve ardından olağan soruşturma usulü takip edilir.

Sonuç

Avrupa Birliği ve başkaca ülkelerin mevzuatında yer alan ve uzun yıllardır uygulama bulan uzlaşma müessesinin Türk rekabet hukukuna kazandırılması -geç kalınmış olsa da- oldukça önemli ve değerlidir. 4054 sayılı Kanun ile düzenlenen uzlaşma sürecinin usul ve esaslarını düzenleyen Uzlaşma Yönetmeliği’nin yürürlüğe girmesiyle birlikte Türk rekabet hukukunda uzlaşma kültürünün yerleşeceğini beklemek mümkündür. Etkin ve verimli bir şekilde yürütülen uzlaşma süreci soruşturma süreçlerini kısaltarak hızlandıracak, vakit ve kaynak tasarrufu yaratacaktır. Kurul’un önümüzdeki dönem soruşturmalarında soruşturma taraflarıyla yürüteceği uzlaşma süreçlerinin rekabet hukukuna katkısını ilgiyle takip edeceğiz.