Rekabet Hukukunda Dosyaya Giriş Hakkı Uygulamaları

Giriş

4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (“4054 Sayılı Kanun”) uyarınca yürütülen soruşturmalarda tarafların kendileri hakkında düzenlenen bilgi ve belgelere erişim hakkı bulunur. Bu hakkın kullanılmasına ilişkin usul ve esaslar 2010/3 sayılı Dosyaya Giriş Hakkının Düzenlenmesine ve Ticari Sırların Korunmasına İlişkin Tebliğ (“2010/3 sayılı Tebliğ”) kapsamında düzenlenir. Dosyaya giriş hakkının kullanılması tarafların savunma hakkını etkin şekilde kullanabilmesi bakımından son derece önemlidir. Bu makalede ilgili hakkın kullanılması sırasında uygulamada ortaya çıkan bazı tartışmalar güncel Rekabet Kurulu (“Kurul”) kararları ışığında ele alınmaktadır.

Yasal Dayanak

4054 Sayılı Kanun’un 44(2). maddesinde “Delillerin Toplanması ve Tarafların Bilgilendirilmesi” konusunda “Haklarında soruşturmaya başlandığı bildirilen taraflar sözlü savunma hakkını kullanma taleplerine kadar kurum bünyesinde kendileri ile ilgili düzenlenmiş her türlü evrakın ve mümkünse elde edilmiş olan her türlü delilin bir nüshasının kendilerine verilmesini isteyebilir” hükmü yer alır. İlaveten, 44(3). maddede “Kurul, tarafları bilgilendirmediği ve savunma hakkı vermediği konuları kararlarına dayanak yapamaz” hükmü, evrak ve bilgi verilmesinin savunma hakkının esasına ilişkin olduğunu gösterir.

Yukarıdaki düzenlemeye ek olarak, 2010/3 Sayılı Tebliğ’de tarafların dosyaya giriş haklarını kullanmalarına dair usul ve esaslar ile 4054 Sayılı Kanun’un uygulanması sırasında elde edilen bilgilerin ticari sır niteliklerinin tespiti ve ticari sır olarak tasnif edilen bilgi ve belgelerin korunmasına yönelik usul ve esaslar düzenlenir.

Dosyaya Giriş Hakkı

2010/3 Sayılı Tebliğ uyarınca dosyaya giriş hakkı, soruşturma kapsamında yeni deliller elde edilmediği müddetçe bir kez kullandırılır. 2010/3 Sayılı Tebliğ, kurum içi yazışmalara ve diğer teşebbüslerin ticari sır ve gizli bilgilerine erişim konusunda bazı istisnalar getirir. Bu kapsamda taraflar, dosyaya giriş hakkı kapsamında, Rekabet Kurumu (“Kurum”) iç yazışmaları ve başka teşebbüs, teşebbüs birliği ve kişilere ilişkin ticari sır ve diğer gizli bilgileri içerenler hariç olmak üzere, Kurum bünyesinde kendileri ile ilgili düzenlenmiş her türlü evraka ve elde edilmiş olan her türlü delile erişebilir.

Kurum içi yazışmalar Kurul’un aldığı nihai kararlar bakımından hazırlayıcı işlem niteliğinde olan birimler arası yazışmalar olarak tanımlanır. Kurum içi yazışmalara erişim tamamen engellenmemiştir. Bu kapsamda, aklayıcı ya da suçlayıcı delil niteliği bulunan diğer kurum içi yazışmalar Pişmanlık Yönetmeliği kapsamında yapılan başvurularda sunulan belgeler ile benzer şekilde Kurum merkezinde incelenebilir.

Taraflarca sunulan dosyaya giriş talepleri soruşturma heyeti tarafından değerlendirilir. Soruşturma heyeti talebin kısmen ya da tamamen uygun olmadığı kanaatine varırsa, talebe ilişkin karar Kurul tarafından verilir. Bu kapsamda, dosyaya giriş talebinin reddedilmesi halinde gerekçesi, talepte bulunana bildirilir.

Dosyaya giriş hakkının kullandırılması yöntemi değişkenlik gösterebilir. Nitekim bu hak, ilgilinin talebi de dikkate alınarak belgelerin fotokopi yolu ile çoğaltılmış nüshalarının veya elektronik kopyalarının verilmesi ya da gönderilmesi suretiyle kullandırılabilir. Öte yandan Kartellerin Ortaya Çıkarılması Amacıyla Aktif İşbirliği Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 6(3) ve 9(3). maddeleri çerçevesinde elde edilen bilgiler ile aklayıcı ya da suçlayıcı delil niteliği bulunan diğer kurum içi yazışmalar, Kurum merkezinde incelenebilir.

Son Dönem Uygulamaları

Soruşturmaların seyri ve tarafların savunmalarını hazırlayabilmesi için büyük öneme sahip olan dosyaya giriş hakkı kullanım yöntemi son dönem kararlarda tartışma konusu oldu.

Kurumsal krediler konusunda yürütülen banka soruşturmasında tarafların kurum içi yazışma kapsamına sokulan belgelere erişim talepleri değerlendirildi.[1] Kurum içi yazışma niteliği olduğuna karar verilen özel sektör tüzel kişilerinden elde edilen belgeler, pişmanlık başvurusu ve eklerinin ticari sırlardan arındırılarak Kurum merkezinde herhangi bir elektronik veya mekanik kopyası alınmadan erişime açılmasına karar verildi. Belgelere erişim esnasında herhangi bir kayıt tutulmayacağı ve yine bu kapsamda inceleyenlerin yanlarında telefon, kayıt cihazı, bellek, fotoğraf makinesi ve not defteri benzeri kayıt tutmaya yarayacak cihaz/eşya bulundurmamaya özen göstermeleri gerektiği belirtildi.

Banka soruşturmasındaki uygulama ile aynı doğrultuda, düzcam sektörüne yönelik yürütülen yakın tarihli bir soruşturmada da kurum içi yazışma olarak kabul edilen bayilerden elde edilen belgelerin; teşebbüslerin açıklamalarıyla sınırlı olarak ve bu açıklamalarda yer alan ticari sır ve gizli bilgi niteliğindeki bilgiler kapatılmak suretiyle, herhangi bir kayıt veya kopya alınmaksızın incelenmek üzere Kurum merkezinde erişime açılmasına karar verildi.[2]

Öte yandan yakın zamanda yayınlanan elektrik sektörüne ilişkin kararlarda dosyaya erişim sırasında kayıt tutulması konusunda farklı bir uygulama yapıldı. Enerjisa kararında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (“EPDK”) ile Kurum arasındaki yazışmalar Kurum içi yazışma kabul edilerek tarafların erişimine açıldı.[3] Yukarıda örneklenen kararlardan farklı olarak bu kararda teşebbüs yetkililerinin belgelere erişimleri esnasında not tutabilecek şekilde inceleme yapabilecekleri sonucuna ulaşıldı; ancak herhangi bir elektronik veya mekanik kopya alamamaları uygulaması devam etti. Aynı şekilde Akdeniz Elektrik kararında da not alınabilmesi konusunda bu yönde bir uygulamaya gidildi.[4]

Yorum

Dosyaya erişim hakkının kullandırılması yöntemlerinin Kurul kararlarıyla netleştiğini görüyoruz. Son dönem soruşturmalarında üst üste Kurum içi yazışma olarak değerlendirilen belgelerin Kurum’da incelenmesi sırasında not defteri de dahil olmak üzere hiçbir kayıt alınamamasına karar verildiğini görüyorduk. Ancak yakın zamanda okuduğumuz elektrik sektörü kararları kurum içi yazışma kategorisindeki belgelerin kopya alınmaksızın not alınarak incelenmesine izin verdi. Bu değişiklik somut olay bazında yapılan değerlendirmelerin sonucu olabileceği gibi önceki dosyalarda taraflarca bu yönde yapılan itirazların da bir sonucu olabilir. Nitekim dosyaya giriş hakkının sağlıklı bir şekilde kullanılması taraflar açısından kritik öneme sahiptir. Bu nedenle belirli belgeleri incelerken not alabilmenin tarafların savunma hakkına olumlu şekilde etki edeceği şüphesizdir.

[1] Rekabet Kurulu Kararları: No: 17-16/234-99 (15 Mayıs 2017), No: 17-16/235-100 (15 Mayıs 2017), No: 17-18/273-117 (1 Haziran 2017), No: 17-18/274-118 (1 Haziran 2017) ve No: 17-18/272-116 (1 Haziran 2017).

[2] Rekabet Kurulu Kararı, No: 17-22/352-157, 13 Temmuz 2017.

[3] Rekabet Kurulu Kararı, No:18-06/92-47, 20 Şubat 2018.

[4] Rekabet Kurulu Kararı, No: 17-39/624-271, 28 Kasım 2017.