Rekabet Kurulu Kararlarının Kesinleşmesinin Tazminat Davalarında Bekletici Mesele Yapılması

Şubat 2020 Can Yıldız
% 0

Giriş

Bilindiği üzere 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“Kanun”) 57 ve 58. maddeleri, rekabet ihlallerinden zarar görenlere hukuk mahkemelerinde zararlarının tazminini talep etme hakkını tanımıştır. Bu kapsamda hâkim, zarar görenlerin talebi üzerine, uğranılan maddi zararın ya da zarara neden olanların elde ettiği veya elde etmesi muhtemel olan kârların üç katı oranında tazminata hükmedebilir.

Kanun’a dayanılarak açılan tazminat davalarında, yaygın olarak kabul edildiği kadarıyla haksız fiil sorumluluğu ele alınmakta ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 49. maddesine göre hukuka aykırı fiilin, zararın, illiyet bağının ve zararı görenin kusurunun ispatı aranır. Burada davayı gören mahkemelerin “hukuka aykırı fiil” unsuru bakımından benimsedikleri tutum önem kazanmaktadır. Nitekim çoğu örnekte[1] hukuka aykırı fiil unsurunun tespiti için, dava konusunda verilmiş bir Rekabet Kurulu (“Kurul”) kararının beklendiği, diğer bir ifade ile kesinleşmiş Kurul kararını 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 165. maddesi bağlamında[2] bekletici mesele yapma eğiliminin yaygın olduğu görülmektedir. Dolayısıyla yaygın uygulamada, rekabetin kısıtlanmasından kaynaklanan zararların tazminine karar verilebilmesi için öncelikle Kurul tarafından Kanun’un ihlal edildiğinin saptanmış bulunması ve bu hususta Kurul’un kararının arandığını söylemek mümkündür. Öte yandan, Kurul kararının bir dava şartı veya ön sorun olarak değerlendirildiği[3], veya beklenmesine gerek bulunmadığının belirtildiği[4] istisnai mahkeme kararları da mevcuttur. Bu halde, Kurul’un dava konusu ihlal hakkında bir karar vermiş olmasının tazminat davasına etkisi konusunda kesin bir sonuca varmak mümkün değildir.

Bununla birlikte, bir kanun yararına bozma kararı olan Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin 25.09.2019 tarihli ve 2019/1422 E. 2019/8836 K. sayılı kararı ile bu alanda önemli bir gelişme yaşanmıştır. İşbu makalede, ilgili bozma kararına konu davaya esas olan Kurul kararı ele alınacak, ardından Yargıtay kararı ve sonuçları incelenecektir.

12 Banka Kararı

Kurul, kamuoyunda “12 banka kararı” olarak bilinen 2013 tarihli kararı[5] ile mevduat, kredi ve kredi kartı pazarlarındaki rekabet ihlali iddialarını incelemiş ve Kanun’un 4. maddesinin ihlal edildiği sonucuna vararak Türkiye’nin önde bankalarına ciddi oranda idari para cezası uygulamıştır. Ayrıca soruşturulan bankalar, Kurul’un uyguladığı cezaya ek olarak Kurul’un kararına dayanılarak açılan çok sayıda tazminat davasına taraf olmuştur.

Bununla birlikte karar bankalar tarafından idari yargıya taşınmış[6], karar tarihinden 6 yıl sonra, 2019 yılında, karar düzeltme aşamasında Danıştay tarafından bozulmuştur. Danıştay’ın bozma kararı üzerine, iptal davasını reddeden ilk derece mahkemesinin direnme kararı verdiği ve yargı sürecinin devam ettiği bilinmektedir. Sürecin ne şekilde sonuçlanacağını şu aşamada öngörmek mümkün olmamakla beraber Kurul kararının henüz kesinleşmediği aşikârdır.

Kurul kararının kesinleşmemiş olmasının, karara dayanılarak açılan tazminat davalarında meydana getireceği etki bu noktada önem kazanır. Zira açılan davalarda kimi mahkemeler, karara ilişkin idari yargıda devam eden sürecin sonucunu beklemeden tazminata hükmetmiştir. Ancak daha sonra – 6 yıl sonra – kararın Danıştay nezdinde bozulması, tazminat davalarında hukuka aykırılık unsurunun karşılanıp karşılanmadığı konusunda tartışmaları beraberinde getirmiştir.

Güncel durumda, Kurul’un bu kararına dayalı olarak tazminata hükmedilen davaların bazılarında karar temyiz aşamasındayken kimi davalarda karar tutarın eşik altı kalması sebebiyle kesinleşmiştir. Bununla beraber, Tüketici Hakem Heyeti’nde görülen bir dava sonucunda Yargıtay 13. Dairesinin aldığı, 08 Şubat 2020 Tarihli ve 31033 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan karar, Yargıtay’ın konuya ilişkin tutumunu göstermesi adına önemlidir.

Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin Kararı

Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin 25.09.2019 tarihli ve 2019/1422 E., 2019/8836 K. sayılı kararı ile Tekirdağ 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 19.07.2018 tarihli ve 2018/182 E., 2018/391 K. sayılı kararının kanun yararına bozduğu kararına konu uyuşmazlık özetle şu şekildedir;

  • Kurul, davalının da aralarında bulunduğu 12 bankanın birlikte hareket ederek mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetleri konusunda rekabeti ihlal ettiğine karar vermiştir.
  • Tüketici, 12 banka arasında yer alan Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O.’nun ihlale katılması sonucunda ortaya çıkan faiz üzerinden tüketici kredisi ödediğinden bahisle zarara uğradığını iddia etmiş; Tekirdağ/Süleymanpaşa Tüketici Hakem Heyet’ine başvurarak zararının tespit edilmesini ve uğradığı zararın 3 katı oranında tazminat talep etmiştir.
  • Tüketici Hakem Heyeti, tüketicinin müracaatını reddetmiştir.
  • Tüketici, bunun üzerinde davacı sıfatıyla hakem heyetinin kararını iptali için Tekirdağ Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvurmuştur.
  • Tekirdağ Asliye Hukuk Mahkemesi Tüketici Hakem Heyeti’nin kararının kısmen iptaline ve tüketicinin zararının tazminine hükmetmiştir.
  • Miktar itibariyle kesin olan hüküm, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından kanun kararına bozulması istemi ile temyiz edilmiştir.

Yargıtay 13. Hukuk Dairesi, somut olayda davalı bankanın haksız eyleminin varlığının, bu eylem nedeniyle oluşan zararın ve bunlar arasındaki illiyet bağının, Tekirdağ Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından Kurul’un ilgili kararına dayandırıldığını tespit etmiştir. Bununla birlikte 13. Daire, Kurul kararına karşı açılan iptal davalarının henüz kesinleşmediğini, dolayısıyla henüz davacının iddialarına dayanak yapılacak türden kesinleşmiş bir yargı kararı bulunmadığını ifade etmiştir. Böylelikle 13. Daire, Kurul kararı aleyhine açılan iptal davasının bekletici mesele yapılarak, idari yargıda görülen bu davanın sonucuna göre karar verilmesi gerekirken işin esasına yönelik karar verilmesini usul ve yasaya aykırı bulmuş, Tekirdağ 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 19.07.2018 tarihli ve 2018/182 E., 2018/391 K. sayılı kararını kanun yararına bozmuştur.

Sonuç

Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin yukarıda açıklanan en güncel kararı uyarınca, Rekabet Kurulu kararlarına dayalı tazminat taleplerinin görüldüğü davalarda, ilgili Kurul kararı aleyhine idari yargıda açılan davaların bekletici mesele yapılarak, bu davaların sonucuna göre karar verilmesi gerekir. Söz konusu 13. Daire kararının bir kanun yararına bozma kararı olduğu da unutulmamalıdır. Bu durum, uygulamada Kurul kararlarına karşı açılacak tazminat davalarında kararın kesinleşmesinin beklenmesi biçimindeki yaklaşımın giderek kuvvetlendiğini gözler önüne serer.

Her ne kadar mevcut durumda konuya ilişkin bir içtihadı birleştirme kararı alınmamış olsa da, bundan böyle ilk derece mahkemelerinin daha yaygın şekilde Kurul kararının kesinleşmesini bekletici mesele yapması şaşırtıcı olmayacaktır.

[1] Örn. Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 08.03.2016 tarihli 2015/5134 E. 2016/2543 K. sayılı kararı; 19. Hukuk Dairesinin 29.11.2002 tarihli 2005/3755 E. 2006/7408 K. sayılı kararı; 19. Hukuk Dairesinin 29.11.2007 tarihli 2007/3229 E. 2007/10677 K. sayılı kararı; Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 05.10.2009 tarihli 2008/5575 E. 2009/10045 K. sayılı kararı.

[2] HMK 165/1 hükmüne göre “Bir davada hüküm verilebilmesi başka bir davaya, idari makamın tespitine yahut dava konusuyla ilgili bir hukuki ilişkinin mevcut olup olmadığına kısmen veya tamamen bağlı ise mahkemece o davanın sonuçlanmasına veya idari makamın kararına kadar yargılama bekletilebilir”.

[3] 13.06.2017 tarih ve 3623/2750 sayılı Adana 5. Tüketici mahkemesi kararı ve Ankara 7. ATM 25.10.2017 T. 2016/955 E. 729 K. sayılı kararı.

[4] 9.5.2017 tarih ve 152/172 sayılı İstanbul 12. Tüketici Mahkemesi kararı; 27.9.2012 tarih ve 27/2122 sayılı Adana 4. Tüketici Mahkemesi kararı; Marmaris 1. AHM 14.11.2017 T. 2017/17 E. 494 K.

[5] Rekabet Kurulunun 08.03.2013 tarih ve 13-13/198-100 sayılı kararı.

[6] Örn. 2014/313 E. 2015/128 K. sayılı dosya.

Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.

Diğer İçerikler

Rekabet Kurumu’nun HTM Perakendeciliği ve Çevrim İçi Reklamcılık Sektörlerine İlişkin Sektör İnceleme Raporları ile Dijital Dönüşümün Rekabet Hukukuna Yansımaları Başlıklı Çalışmaları
Hukuki Gelişmeler
Rekabet Kurumu’nun HTM Perakendeciliği ve Çevrim İçi Reklamcılık Sektörlerine İlişkin Sektör İnceleme Raporları ile Dijital Dönüşümün Rekabet Hukukuna Yansımaları Başlıklı Çalışmaları

Rekabet Kurumu, geçtiğimiz günlerde çeşitli sektörleri konu alan önemli çalışmalarını kamuoyunun dikkatine sundu. Dijital pazarlardaki dönüşümün rekabet hukukuna yansımalarının ele alındığı, hızlı tüketim malları perakendeciliği ile çevrim içi reklamcılık sektörlerine ilişkin tespit ve değerlendirmelerin yer verildiği...

Rekabet Hukuku 12.05.2023
7440 Sayılı Kanun’un Rekabet Kurulu’nun İdari Para Cezaları Bakımından Uygulanabilirliği
Hukuki Gelişmeler
7440 Sayılı Kanun’un Rekabet Kurulu’nun İdari Para Cezaları Bakımından Uygulanabilirliği

12.03.2023 tarih ve 32130 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (7440 Sayılı Kanun) ile bazı kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin usul ve esaslar düzenlendi...

Rekabet Hukuku 03.04.2023
Avrupa Birliği Genel Mahkemesi Avrupa Komisyonu’nun Qualcomm Aleyhine Verdiği İhlal Kararı ile Para Cezasını İptal Etti
Hukuki Gelişmeler
Avrupa Birliği Genel Mahkemesi Avrupa Komisyonu’nun Qualcomm Aleyhine Verdiği İhlal Kararı ile Para Cezasını İptal Etti

Avrupa Birliği Genel Mahkemesi (“Genel Mahkeme”), Avrupa Komisyonu’nun (“Komisyon”) dünyanın en büyük LTE temel bant yonga seti (“çipset”) sağlayıcısı konumundaki Qualcomm’un ilgili pazardaki hakim durumunu kötüye kullandığını tespit ederek 997 milyon Avro tutarında para cezasına hükmettiği kararını...

Rekabet Hukuku 29.06.2022
DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret A.Ş. Hakkında Soruşturma Açıldı
Hukuki Gelişmeler
DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret A.Ş. Hakkında Soruşturma Açıldı

Rekabet Kurulu (“Kurul”), 22-24/385-M sayılı kararı ile DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret A.Ş. (“Trendyol”) hakkında soruşturma açılmasına karar verdi...



Rekabet Hukuku 13.06.2022
Avrupa Komisyonu Yeni Dikey Grup Muafiyeti Yönetmeliği ve Dikey Kılavuzu Kabul Etti
Hukuki Gelişmeler
Avrupa Komisyonu Yeni Dikey Grup Muafiyeti Yönetmeliği ve Dikey Kılavuzu Kabul Etti

Avrupa Komisyonu 10 Mayıs 2022 tarihinde Yeni Dikey Kılavuz ile birlikte Yeni Dikey Grup Muafiyeti Yönetmeliği’ni (“VBER”) kabul etti. Getirilen sade ve açık kurallar, şirketlerin tedarik ve dağıtım sözleşmeleri bakımından rekabet hukuku kurallarına...

Rekabet Hukuku 13.05.022
Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de Önemli Değişiklikler Yapıldı
Hukuki Gelişmeler
Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de Önemli Değişiklikler Yapıldı

04.03.2022 tarihli ve 31768 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ (“Değişiklik Yapan Tebliğ”) uyarınca...

Rekabet Hukuku 04.03.2022
Rekabet Kurumu, Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz Yayımladı
Hukuki Gelişmeler
Rekabet Kurumu, Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz Yayımladı

Rekabet Kurumu, Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz Yayımladı

Rekabet Hukuku 13.10.2020
Rekabet Kurumu Tarafından Talep Edilen Bilgilerin Sunulmaması Işığında Bazı Bankalara İdari Para Cezası Verilmesine İlişkin Rekabet Kurulu Kararı
Hukuki Gelişmeler
Rekabet Kurumu Tarafından Talep Edilen Bilgilerin Sunulmaması Işığında Bazı Bankalara İdari Para Cezası Verilmesine İlişkin Rekabet Kurulu Kararı

Rekabet Kurumu Tarafından Talep Edilen Bilgilerin Sunulmaması Işığında Bazı Bankalara İdari Para Cezası Verilmesine İlişkin Rekabet Kurulu Kararı

Rekabet Hukuku 5.11.2020
Rekabet Kurulu Fiat Chrysler Automobiles N.V. ve Peugeot S.A.'nın Birleşme İşlemine Koşullu İzin Verdi
Hukuki Gelişmeler
Rekabet Kurulu Fiat Chrysler Automobiles N.V. ve Peugeot S.A.'nın Birleşme İşlemine Koşullu İzin Verdi

Rekabet Kurulu Fiat Chrysler Automobiles N.V. ve Peugeot S.A.'nın Birleşme İşlemine Koşullu İzin Verdi

Rekabet Hukuku 6.01.2021
Rekabet Kurulu WhatsApp ve Facebook Hakkında Re’sen Soruşturma Başlattı
Hukuki Gelişmeler
Rekabet Kurulu WhatsApp ve Facebook Hakkında Re’sen Soruşturma Başlattı

Rekabet Kurulu WhatsApp ve Facebook Hakkında Re’sen Soruşturma Başlattı

Rekabet Hukuku 18.01.2021
Rekabet Kurulu Johnson & Johnson ile Ecza Depoları Arasındaki Sözleşmeye Muafiyet Tanınması Talebini Reddetti
Hukuki Gelişmeler
Rekabet Kurulu Johnson & Johnson ile Ecza Depoları Arasındaki Sözleşmeye Muafiyet Tanınması Talebini Reddetti

Rekabet Kurulu Johnson & Johnson ile Ecza Depoları Arasındaki Sözleşmeye Muafiyet Tanınması Talebini Reddetti

Rekabet Hukuku 2.02.2021
Rekabet Kurulu’nun WhatsApp Hakkındaki Geçici Tedbir Kararı Yayımlandı
Hukuki Gelişmeler
Rekabet Kurulu’nun WhatsApp Hakkındaki Geçici Tedbir Kararı Yayımlandı

Rekabet Kurulu’nun WhatsApp Hakkındaki Geçici Tedbir Kararı Yayımlandı

Rekabet Hukuku 16.02.2021
Rekabet Kurumu’na Taahhüt Sunulmasına İlişkin Esaslar Tebliğ ile Düzenlendi
Hukuki Gelişmeler
Rekabet Kurumu’na Taahhüt Sunulmasına İlişkin Esaslar Tebliğ ile Düzenlendi

Rekabet Kurumu’na Taahhüt Sunulmasına İlişkin Esaslar Tebliğ ile Düzenlendi

Rekabet Hukuku 16.03.2021
Rekabeti Kayda Değer Ölçüde Kısıtlamayan Uygulamalara İlişkin Tebliğ Yürürlüğe Girdi
Hukuki Gelişmeler
Rekabeti Kayda Değer Ölçüde Kısıtlamayan Uygulamalara İlişkin Tebliğ Yürürlüğe Girdi

Rekabeti Kayda Değer Ölçüde Kısıtlamayan Uygulamalara İlişkin Tebliğ Yürürlüğe Girdi

Rekabet Hukuku 17.03.2021
Rekabet Kurulu’nun Google Hakkında Yürüttüğü Soruşturma Sonuçlandı
Hukuki Gelişmeler
Rekabet Kurulu’nun Google Hakkında Yürüttüğü Soruşturma Sonuçlandı

Rekabet Kurulu’nun Google Hakkında Yürüttüğü Soruşturma Sonuçlandı

Rekabet Hukuku 16.04.2021
Rekabet Kurulu İşgücü Piyasasına Yönelik Olarak 32 Teşebbüs Hakkında Soruşturma Başlattı
Hukuki Gelişmeler
Rekabet Kurulu İşgücü Piyasasına Yönelik Olarak 32 Teşebbüs Hakkında Soruşturma Başlattı

Rekabet Kurulu İşgücü Piyasasına Yönelik Olarak 32 Teşebbüs Hakkında Soruşturma Başlattı

Rekabet Hukuku 22.04.2021
Rekabet Kurulu’nun Merkezi Yurt Dışında Bulunan Teşebbüslerin Türkiye’deki İştiraklerine Tebligat Yaparak Bilgi ve Belge Talep Edebileceğine İlişkin Ankara 3. İdare Mahkemesinin Kararı
Hukuki Gelişmeler
Rekabet Kurulu’nun Merkezi Yurt Dışında Bulunan Teşebbüslerin Türkiye’deki İştiraklerine Tebligat Yaparak Bilgi ve Belge Talep Edebileceğine İlişkin Ankara 3. İdare Mahkemesinin Kararı

Rekabet Kurulu’nun Merkezi Yurt Dışında Bulunan Teşebbüslerin Türkiye’deki İştiraklerine Tebligat Yaparak Bilgi ve Belge Talep Edebileceğine İlişkin Ankara 3. İdare Mahkemesinin Kararı

Rekabet Hukuku 21.05.2021
Uzlaşma Yönetmeliği Yayımlandı
Hukuki Gelişmeler
Uzlaşma Yönetmeliği Yayımlandı

Uzlaşma Yönetmeliği Yayımlandı

Rekabet Hukuku 16.07.2021
Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nde Önemli Değişiklikler Yapıldı
Hukuki Gelişmeler
Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nde Önemli Değişiklikler Yapıldı

Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nde Önemli Değişiklikler Yapıldı

Rekabet Hukuku 5.11.2021

Yaratıcı hukuk çözümleri için iletişime geçin.