Türk Rekabet Hukukunda İlk Uzlaşma Kararı
Giriş
Uzlaşma mekanizması, Türk rekabet hukuku uygulamasına henüz yeni girmiştir. İlgili mekanizma 16.06.2020 tarihinde 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da (“Kanun”) yapılan değişiklikle yürürlüğe konmuş olup, yalnızca iki yıldan az bir süredir uygulamadadır. Bu kısa zaman diliminde çeşitli soruşturma dosyalarında bazı tarafların uzlaşarak tesis edilen cezada indirim aldıkları bilinmektedir. Bununla birlikte, Rekabet Kurulunun (“Kurul”) gerekçeli kararlarına yansıyan ilk uzlaşma dosyası, Kurul’un Mart 2022’de yayınlanan 05.08.2021 tarih ve 21-37/524-258 sayılı kararı ile sonuçlanan dosya olmuştur.
Türk Philips Ticaret A.Ş. (“Philips”), Dünya Dış Ticaret Ltd. Şti. (“Dünya”), Melisa Elektrikli ve Elektronik Ev Eşyaları Bilg. Don. İnş. San. Tic. A.Ş. (“Melisa”), Nit-Set Ev Aletleri Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti. (“Nit-Set”) ve GİPA Dayanıklı Tüketim Mamülleri Tic. A.Ş. (“Gipa”) olmak üzere beş teşebbüs hakkında yürütülen soruşturma, tüm teşebbüslerin uzlaşma taleplerini Rekabet Kurumuna (“Kurum”) iletmelerinin ve taleplerin Kurul tarafından kabul edilmesinin ardından uzlaşma ile sonuçlanan ilk dosya olmuştur. Kurul’un uzlaşma prosedürünü ne şekilde işlettiğinin ilk somut örneği olması nedeniyle söz konusu kararın incelenmesi gerekir.
Soruşturmanın Konusu ve Süreç
Philips, Dünya, Melisa, Nit-Set ve Gipa, küçük ev aletleri pazarında faaliyet gösteren teşebbüslerdir. Şikayetler üzerine başlatılan soruşturmada iddialar, ilgili teşebbüslerin bayi ve yetkili satıcılarının yeniden satış fiyatlarına müdahale ettiği ve internet üzerinden satış yapmalarını engellediği üzerinedir.
Bilindiği üzere internet satışları, rekabet hukuku perspektifinden prensip olarak pasif satış olarak kabul edilmektedir. Sağlayıcıların, alıcılarının pasif satışlarını kısıtlamaları ise 2002/2 Sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyet Tebliği’nin 4. maddesi uyarınca, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesine göre rekabeti kısıtlayıcı birer dikey sınırlama niteliğindedir.
Kurul, şikayetler üzerine başlattığı önaraştırmada elde ettiği bulguları ciddi bularak, 07.01.2021 tarih ve 21-01/9-M sayılı kararı ile söz konusu beş teşebbüsün internet satışı yapan bayilerinin ve diğer yeniden satıcılarının yeniden satış fiyatını belirlemek ve internet satışlarını kısıtlamak suretiyle Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespitine yönelik olarak soruşturma başlatmıştır.
Soruşturma kararının ardından teşebbüsler, birinci yazılı savunmalarını sunmalarının akabinde dosyayı ceza almadan sonuçlandırmak adına taahhüt sunma taleplerini Kurum’a iletmiştir. Ancak Kurul, dosya konusu iddiaların açık ve ağır ihlal olarak değerlendirilmesi sebebiyle bu talepleri kabul etmemiştir.
Bunun ardından soruşturulan teşebbüsler, 2021 yılı Mayıs ayı içinde uzlaşma taleplerini Kurum’a sunmuştur. Yapılan uzlaşma görüşmeleri sonucunda Kurul, 14.07.2021 tarih ve 21-35/495-MUA, 21-35/496-MUA, 21-35/497-MUA, 21-35/498-MUA, 21-35/499-MUA sayılı uzlaşma ara kararları ile uzlaşmanın şartlarını belirlemiş ve bunun akabinde Philips, Dünya, Gipa, Melisa ve Nit-set tarafından Temmuz ayında sunulan uzlaşma metinleri çerçevesinde, bahse konu teşebbüsler bakımından soruşturmanın uzlaşma ile sonlandırılmasının uygun olduğu kanaatine ulaşmıştır.
Uzlaşma Usulüne Yönelik Değerlendirmeler
Bilindiği üzere, bir soruşturma uzlaşma ile sonuçlandığında uzlaşma nihai kararında, Kanun’un 52. maddesine göre her gerekçeli kararda yer alması gereken unsurlara ek olarak özellikle bulunması zorunlu olan unsurlar şu şekildedir:
a) Uzlaşma tarafı hakkında ileri sürülen iddiaların içeriği,
b) İhlalin niteliği ve kapsamı,
c) Uzlaşma tarafı hakkında ihlal tespitine dayanak teşkil eden deliller,
d) Uzlaşma usulüne göre uzlaşma tarafına uygulanan indirim oranı ve verilen idari para cezası,
e) Uzlaşma tarafının ihlalin varlığını ve idari para cezasını kabul ettiği.
Karar incelendiğinde;
a) Kararda ilgili teşebbüslerin (i) alıcılarının yeniden satış fiyatlarına müdahale ettikleri ve (ii) alıcılarının internet satışlarını kısıtladıkları iddialarının soruşturulduğu açıkça ifade edilmiştir.
b) Bu ihlal iddiaları detaylı biçimde her bir teşebbüs bakımından ele alınmış, Kararın 73 – 160. paragrafları arasında yeniden satış fiyatının tespitine ilişkin değerlendirmelere, 161 – 187. paragrafları arasında ise internet satışlarının yasaklanmasına ilişkin değerlendirmelere yer verilmiştir. Bulgular değerlendirilerek teşebbüslerin söz konusu ihlalleri ne şekilde gerçekleştirdiğine dair açıklamalar sunulmuştur.
c) Kararın 26 – 72. paragrafları arasında teşebbüslerin ihlaline ilişkin delillere de kapsamlı şekilde yer verildiği görülmektedir.
d) Kararın 188 – 205. paragrafları arasında taraflara uygulanacak indirim oranı ile verilen idari para cezasına yönelik açıklamalar bulunmaktadır. Buna göre taraflara uzlaşmaları dolayısıyla %25 oranında indirim yapılmıştır.
e) Son olarak, Kararın 206 – 213. paragraflarında tarafların ne koşullarda uzlaştıkları ele alınmış ve soruşturulan teşebbüslerin ihlalin varlığını ve kapsamını, uygulanacak idari para cezasının azami oranını ve tutarını, karardaki idari para cezasını dava konusu yapmayacaklarını kabul ettikleri ifade edilmiştir.
Buna göre Kurul’un 14.07.2021 tarihli uzlaşma ara kararları ile Philips, Dünya, Gipa, Nit-set ve Melisa tarafından sunulan uzlaşma metinleri çerçevesinde, Ceza Yönetmeliği kapsamında her bir teşebbüs için hesaplanan idari para cezalarının %25 oranında indirilmesi ve bahse konu teşebbüsler bakımından soruşturmanın uzlaşma ile sonlandırılması sonucuna varılmıştır.
Sonuç
Söz konusu karar, uzlaşma mekanizması hukukumuza girdikten sonra alınan ilk uzlaşma kararı olması açısından önemlidir. Nitekim bu karar öncesi dönemde rekabet soruşturmaları, soruşturulan tarafların ihlal iddialarını kabul etmeye razı olmaları durumunda dahi erken sonuçlandırılamamaktaydı ve bu tüm paydaşlar için usul ekonomisini negatif etkileyen bir durumdu. Böylelikle Kurul’un uzlaşma başvurularına açık olduğu ve soruşturmayı erken sona erdirmenin mümkün olduğunu gözlemlemiş olduk.
Ayrıca Karar, soruşturulan teşebbüslerin yeniden satış fiyatının tespiti gibi açık ve ağır ihlal kabul edilen konularda uzlaşmalarının mümkün olduğunu ortaya koyar. Karar ayrıca soruşturmanın uzlaşma ile sonuçlanması halinde alınan gerekçeli kararların hangi unsurları barındırdığının incelenmesi için faydalı bir örnek teşkil eder.
Özellikle parantez açılması gereken bir konu olarak, soruşturma süreci uzlaşma ile sonuçlansa da teşebbüsler hakkında elde edilen ihlal tespiti ve buna ilişkin bulgu ve deliller, olağan bir soruşturma kararında olduğu biçimde kapsamlı olarak uzlaşma kararında da yer bulmaktadır. Teşebbüslerin uzlaşmayı kabul ederek ihlal tespitini ve aldıkları idari para cezasını yargıya taşıma haklarını kaybettiği de düşünüldüğünde, söz konusu bulgu ve delillerin kararda yer alması, teşebbüsler hakkında açılabilecek tazminat davaları açısından önemlidir. Nitekim tazminat davaları kapsamında ihlalden zarar gördüğünü ortaya koyan üçüncü taraflar için hukuka aykırılık unsurunu ortaya koymak oldukça kolaylaşmaktadır; uzlaşan teşebbüslerin buna itiraz etme imkânı ise daralmaktadır.
Bir diğer nokta, uzlaşma durumunda idari para cezasının %25’e varan bir oranda indirilebileceği düzenlemesi karşısında bu örnek Kurul’un en yüksek olası indirim oranı olan %25’i benimsemeye ve uygulamaya açık olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla hakkında somut ihlal bulguları olan teşebbüslerin uzlaşma yoluna başvurmayı düşünmeleri, şartlara göre isabetli olabilecektir.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği’nin (“FIFA”) 16 Aralık 2022 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında, FIFA Konseyi tarafından FIFA Futbol Menajerliği Talimatı (“Talimat”) onaylanmıştır. Bu Talimat’ta futbol menajerlerinin hak kazandıkları ücrete üst sınır getirilmesi, lisans koşullarına sınav zorunluluğunun...
Yeniden satış fiyatının belirlenmesi ihlali, son zamanlarda revize edilen AB Dikey Grup Muafiyet Yönetmeliği (VBER) kapsamında hala açık ve ağır (hardcore) bir kısıtlama olarak kabul edilmekte olup, bu da söz konusu ihlal türünün diğer bazı dikey anlaşma türlerinin aksine TFEU (Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Anlaşma)...
Rekabet hukukunda, özellikle birleşme ve devralma işlemleri bakımından teşebbüs kavramının doğru şekilde belirlenmesi son derece önemlidir. Ekonomik bütünlük kavramı, teşebbüslerin hangi ekonomik birimleri kapsadığını ortaya koyma amacı taşır. Ekonomik bütünlük ve aile bağları arasındaki ilişki ise özellikle...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) yerinde incelemenin engellenmesi nedeniyle sıklıkla idari para cezası verdiği, yerinde incelemelere ilişkin hem Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) hem de teşebbüslerin hukuki ve teknik tedbirler aldığı bugünlerde çarpıcı bir gelişme yaşandı. Anayasa Mahkemesi...
Bilişim teknolojilerinin günümüzde hızla gelişmesi ve internet kullanımının giderek artması sonucu ürün ve hizmetlerin tanıtımı ve tüketiciyle buluşmasında çevrimiçi reklamcılık önemli bir kaynak haline gelmiştir. Kullanıcı geçmişi, beğenileri gibi kullanıcıların internet üzerinde bıraktığı dijital ayak izleri aracılığıyla...
Seçici dağıtım sistemleri, sağlayıcıların anlaşma konusu malları veya hizmetleri sadece belirlenmiş kriterlere dayanarak seçtiği dağıtıcılara doğrudan veya dolaylı olarak satmayı taahhüt ettiği, bu dağıtıcıların da söz konusu malları veya hizmetleri yetkilendirilmemiş dağıtıcılara satmamayı...
Hiç şüphesiz COVID 19 pandemisinden beri Rekabet Kurumu’nun en yoğun çalıştığı sektörlerin başında hızlı tüketim malları geliyor. Bu dönemin en önemli gelişmelerinden biri perakendeciler hakkında başlayan soruşturmaların habercisi olan Hızlı Tüketim Malları Perakendeciliği (“HTM”) konusunda başlayan...
Anayasa Mahkemesi’nin (“AYM” veya “Mahkeme”) 2020/67 E. 2022/139 K. sayılı 09.11.2022 tarihli kararında (“Karar”) ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un (“7246 sayılı Kanun”) bazı maddelerinin iptal edilmesi talep edilmiştir. Bu maddeler, 4054 sayılı...
Türk rekabet hukukunda, belirli birleşme ve devralma işlemlerinin hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Rekabet Kurulu’ndan (“Kurul”) izin alınması zorunludur. 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) 7. maddesi uyarınca Kurul, izne tabi birleşme ve devralma işlemlerini belirleme...
Rekabet Kurulu (Kurul) geçtiğimiz yıllarda banka ve finansal kuruluşlar hakkında yürüttüğü bir önaraştırma kapsamında, kendilerinden talep edilen bilgileri zamanında veya hiç sağlamadıkları gerekçesiyle bazı bankalar hakkında idari para cezası uygulanmasına karar vermişti. Kurul tarafından idari para cezasına...
Dünyaca ünlü bir ticaret şirketi olan Amazon, dünyanın en büyük çevrimiçi alışveriş platformunu işletir. Amazon, arka planda ticari kararları çoğunlukla ilgili pazar verilerinden beslenen otomatik sistemler tarafından yönlendirilen veri odaklı bir şirkettir. Bununla birlikte, Amazon’un bir platform olarak ikili bir rolü...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) yerinde inceleme yetkisi, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) ihlal edilip edilmediğinin ortaya çıkarılmasında kullanılan en önemli araçların başında gelir. Bu yetkinin etkin bir şekilde kullanılması, incelemelerden verimli sonuçlar elde edilebilmesi...
Harese, ilginç bir Arapça kelime. Develerin çölde çok sevdiği bir diken vardır. Deve dikeni büyük bir hırsla yer. Öyle ki yedikçe ağzı kanar, ama yemeyi bırakmaz. Dikenin tadına, kendi kanının tuzlu tadı karışır. Bu karışık tat onu adeta çılgına çevirir. Kanadıkça yer. Sonunda kan kaybından...
Türkiye’nin önde gelen televizyon içerik sağlayıcısı Krea İçerik Hizmetleri ve Prodüksiyon A.Ş. (“Digiturk”), sıklıkla Rekabet Kurumuna (“Kurum”) yapılan şikayetlere konu olur ve incelendiğinde Rekabet Kurulunun (“Kurul”) neredeyse her yıl Digiturk hakkında karar aldığı görülür. Söz konusu kararlara...
Fransız Rekabet Otoritesi (Autorité de la Concurrence), çevrimiçi reklamcılık sektörüne ilişkin olarak Criteo SA’nın (“Criteo”) şikayeti üzerine başlatılan rekabet hukuku incelemesi çerçevesinde, Fransa pazarındaki rekabetçi endişeleri ortadan kaldırmak amacıyla Meta Platforms Inc., Meta Platforms Ireland Ltd...
Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz (“Kılavuz”) ile Rekabet Kurulu’na (“Kurul”) tanınan teşebbüse ait dijital ortamlarda inceleme yetkisinin kapsamı genişletilirken, günümüzde teşebbüs çalışanları tarafından dijital verilerin silinmesi gerekçesiyle teşebbüse...
Türk rekabet hukuku bakımından görece yeni bir ihlal türü olan hub and spoke karteli, bir pazarda yatay düzeydeki faaliyetleri ile tedarikçi veya perakendeci seviyesinde rakip olan iki bağımsız teşebbüsün, üretim veya dağıtım zincirinin farklı bir seviyesinde faaliyet gösteren bir başka teşebbüs aracılığıyla...
E-pazaryeri platformları, ekonomiden aldıkları pay ve büyüme hızlarındaki artış nedeniyle dünya üzerindeki birçok rekabet otoritesinin olduğu gibi Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) da merceği altındadır. Kurum’un e-pazaryeri platformları hakkındaki inceleme sürecinin ilk adımı...
4 Mart 2022 tarihli ve 31768 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ (“Değişiklik Tebliği”) ile Rekabet Kurulu’ndan (“Kurul”) izin alınması gereken işlemlere ilişkin...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“BSH”) tarafından yetkili bayilerinin çevrimiçi pazaryerleri üzerinden satış yapmasının yasaklanması uygulamasına menfi tespit veya muafiyet tanınması talebini değerlendirdiği gerekçeli kararı yayınlandı...
Bir Mezopotamya efsanesi olan Şahmaran’ın Tarsus’ta geçtiği varsayılır. Efsaneye göre yılanların şahı, ölümsüz ve bilge “Şahmaran”dır. Şahmaran, yılanları ile birlikte mağarasında yaşayan güzel bir kadın olarak anlatılır. Yerin yedi kat altında yaşar, gövdesi yılan, başı...
COVID-19 salgını sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile üretici ve toptancı seviyesindeki tedarikçi teşebbüslerin fiyatlama davranışlarındaki rekabetçi endişeler nedeniyle Rekabet Kurumu...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) son dönemde yayınlanan kararlarına bakıldığında, yerinde incelemenin engellenmesi veya zorlaştırılmasına ilişkin verilen kararların sayısında geçmişe kıyasla önemli bir artış olduğu gözlemlenir. Bu durum, Kurul kararlarına da yansıdığı üzere...
Avrupa Komisyonu, 2019 yılından bu yana Credit Suisse, UBS, Barclays, RBS ve HSBC’nin döviz spot ticaret (spot trading - Forex) piyasasındaki danışıklı davranışlarını soruşturuyordu. Komisyon, 02.12.2021 tarihli son basın açıklaması ile soruşturmanın sonuçlandığını duyurdu...
Son yıllarda rekabet hukuku alanındaki değişim tam anlamıyla baş döndürücü. Özellikle dijitalleşme rekabet hukuku kurallarının adeta yeniden yazılmasını gerektiriyor. Rekabet hukuku e-ticaret ve dijital platformlar konusundaki tüm arayışların merkezinde...
Rekabet Hukukunda İhtiyati Tedbir: Türk Rekabet Kurulu’nun Perakendeciler, WhatsApp ve Trendyol Kararları