Türk Bira Pazarında Kartlar Yeniden Dağıtılıyor
"Hep denedin. Hep yenildin. Olsun. Yine dene. Yine yenil. Daha iyi yenil."
Samuel Beckett
Giriş
Bira insanoğlunun ürettiği ilk içkilerden biridir. Öyle ki ilk yazılış tarihi M.Ö. 2500 – 2800 yılları arasında olduğu tahmin edilen Gılgamış destanında dahi biradan bahsedilir. Hayvanlarla birlikte yaşayan, onlar gibi ot yiyen, ilkel insan “Enkidu”nun insan olduğu süreç anlatılırken, ekmek yiyip, “bira” içtiğinden bahsedilir. Türkiye’de ilk büyük ölçekli bira fabrikası İstanbul’da 1890 yılında Feriköy’de açılan Bomonti Fabrikası’dır. 1909 yılında ise Bomonti’ye rakip olarak Nektar bira fabrikası yine İstanbul’da Büyükdere’de kurulur. Bira pazarında başlayan bu rekabet her iki şirketin de zarar etmesine neden olur. Bunun üzerine Bomonti ve Nektar akıllı bir hamleyle birleşme kararı alırlar. 1912 yılında “Bomonti-Nektar” markasıyla faaliyet göstermeye başlarlar. Anılan şirket uzun yıllar en önemli bira üreticisi olarak faaliyet gösterir ancak Cumhuriyet’in kurulmasıyla birlikte 1934 yılında “Tekel” adı altında millileştirilir.
Rekabet hukuku açısından da Türkiye’deki bira pazarı yukarıda özetlenen kısa tarihi kadar renklidir. Anılan pazardaki sektörel düzenlemelerin pazar yapısı üzerinde ciddi etkileri vardır. Ancak Rekabet Kurulu kararlarının da ilgili pazardaki en önemli dinamiklerden biri olduğu görülür. Pazardaki iki büyük oyuncu olan Efes Pazarlama ve Dağıtım Ticaret A.Ş. (“Efes”) ve Tuborg Pazarlama A.Ş. (“Tuborg”) arasındaki rekabet, Türkiye’deki rekabet hukuku tarihi açısından en ayrıntılı ve renkli uygulamaların doğmasına neden oldu.
Bira pazarındaki değişimin rekabet hukuku uygulamalarına yansımaları, Rekabet Kurulu’nun 09.11.2017 tarih ve 17-36/583-256 sayılı kararında görülür. Bu kararla bu zamana kadar muafiyet rejiminden faydalanan Tuborg, pazar payını artırmasına bağlı olarak Efes ile aynı koşullara tabi tutulmaya başlandı. Anılan karar ile Tuborg’un kapalı bira pazarındaki münhasır sözleşmelerine tanınan bireysel muafiyet kaldırıldı. Böylelikle anılan pazarda uygulanan muafiyetlerin her iki büyük oyuncu açısından da kaldırılabileceği ihtimali doğdu.
Rekabet Hukuku Açısından Bira Pazarının Özellikleri
Rekabet Kurulu kararları incelendiğinde, pazarın yapısı ve yapılan sektörel regülasyonların etkisinin anılan kararların alınmasında oldukça etkili olduğu görülür. Rekabet Kurulu bira pazarındaki ürünlerin tüketicilere soğuk olarak ulaştırılmasını ve ürünlerin tüketiciler açısından bulunabilir olmasını önemli bulur[1]. Bu anlamda üreticilerin satış noktalarında soğutucu dolaplarını bulundurmaları önemlidir. Bir satış noktasında üreticiler ne kadar çok çeşit ürünü soğuk olarak bulundurabilirse o derece büyük avantaj sağlarlar. Böylelikle üreticiler ürünlerini tüketicilere tanıtım şansına da sahip olur. Anılan pazarda reklam yasağı olduğu düşünüldüğünde, soğutucu dolapların satış noktalarında bulundurulması büyük önem taşır. Rekabet Kurulu özellikle 2013 yılında yapılan düzenlemelerle bira pazarında reklam ve sponsorluk yasaklarının gelmesiyle, anılan pazarın karanlık pazar (dark market) koşullarına geçtiğini ifade eder. Kurula göre bu karanlık pazar koşulları ve tanıtım yasakları nedeniyle pazara yeni teşebbüslerin girmesi oldukça zordur. Zira pazara yeni girecek oyucuların herhangi bir tanıtım ve reklam yapmaksızın pazarda halen yer alan ve tüketiciler tarafından tanınan mevcut üreticilerle rekabet etmesi pek mümkün değildir.
Ayrıca anılan pazarda ithalatın da yeterli bir rekabetçi baskı yaratmadığı tespiti Kurul tarafından yapılır. Döviz kurlarındaki değişim, ÖTV miktarı ve tüketici alışkanlıkları nedeniyle ithalat yoluyla faaliyet gösteren teşebbüslerin pazar paylarının düşük olduğu görülür. Kurul ayrıca pazardaki en büyü iki üretici olan Tuborg ve Efes’in ciddi bir atıl kapasiteye sahip olduğunu da tespit eder.
Rekabet Kurulu satış noktaları açısından bira pazarını iki gruba ayırır. Kapalı satış noktaları (“KSN”), ürünlerin tüketiciye kapalı olarak satıldığı bakkal, market ve büfe gibi satış noktalarıdır. Açık satış noktaları (“ASN”) ise tüketicilere ürünlerin hemen tüketilmek üzere genelde yemek, müzik ve konaklama hizmetleri ile birlikte satıldığı otel, restoran ve bar gibi yerlerdir. Her iki satış noktasının da bira satışı için çeşitli izinler almaları gereklidir.
Geçmiş Dönemdeki Rekabet Kurulu Kararları
Rekabet Kurulu’nun 22.04.2005 tarih ve 05-27/317-80 sayılı kararı (“Muafiyetin Geri Alınması Kararı”) Efes ve Tuborg’un KSN ve ASN’ler ile yaptıkları münhasırlık içeren anlaşmalarla ilgilidir. Anılan karara göre her iki üreticinin söz konusu satış noktaları ile yaptıkları münhasırlık içeren dikey anlaşmalara sağlanan grup muafiyeti geri alındı. Söz konusu kararda Efes’in hakim durumda bulunduğu, üretici olarak pazara girişin zor olduğu, ithalatın önemli bir miktarda olmadığı ve pazarda etkin bir rekabetin bulunmadığı tespit edildi. Ayrıca Efes ve Tuborg’un sahip olduğu kapasite fazlası, sektördeki reklam kısıtları ve satış noktalarının finansal anlamda güçlü olmamasının da dikkate alındığı görülür. Dolayısıyla bu tespitler ışığında hem Efes hem de Tuborg’un satış noktaları ile yaptığı münhasırlık içeren sözleşmelerine tanınan grup muafiyetinin geri alınmasına karar verildi.
Muafiyetin Geri Alınması Kararı’ndan yaklaşık 3 yıl sonra, Tuborg pazar payını Efes’e kaybettiği için yeniden muafiyet başvurusunda bulundu. Rekabet Kurulu’nun 10.04.2008 tarih ve 08-28/321-105 sayılı kararı ile (“Dolap Kuralı Kararı”) Muafiyetin Geri Alınması Kararı’na ilişkin bazı istisnalar getirildi. Ancak anılan karar ile getirilen en önemli kural, 100 m2 ve altında net satış alanına sahip KSN’ler için; eğer Efes veya Tuborg dolabı dışında tüketicinin doğrudan erişebileceği bir başka alkollü içecek dolabı yoksa, satış noktasındaki toplam dolap hacminin en fazla % 20’sini kapsayacak şekilde rakip ürün konulmasına izin verilmesidir. Böylelikle Tuborg’un birçok satış noktasındaki Efes dolabına girme şansı doğmuş oldu.
Ancak Dolap Kuralı Kararı’na rağmen Tuborg’un pazar payındaki azalış devam etti. Rekabet Kurulu, 18.03.2010 tarih ve 10-24/331-119 sayılı kararı (“Tuborg Muafiyeti Kararı”) ile Tuborg’un pazar payının düştüğü, Efes’in pazar payını artırmaya devam ettiği, pazardaki küçük oyuncuların piyasadan çekildiği tespitinde bulundu. Bu nedenle Tuborg ve distribütörlerinin KSN ve ASN yapacakları münhasırlık içeren sözleşmelere bireysel muafiyet tanındı.
Aradan geçen süre zarfında, Efes tarafından hayata geçirilen “Ekomini” adlı franchise sistemine ilişkin çeşitli kararlar[2] olmak üzere çok sayıda şikayet ve muafiyet başvurularına ilişkin Rekabet Kurulu kararlarına rastlanmaktadır. Dolayısıyla bu durum da anılan pazardaki iki büyük oyuncu arasındaki rekabet hukuku anlamında yaşanan “çekişmenin” artarak devam ettiğini göstermektedir. Bu çerçevede Efes’in KSN ile imzalanacak sözleşmelere muafiyet tanınması talebi Kurul tarafından 03.07.2017 tarih ve 17-20/320-142 sayılı kararla reddilerken, yine aynı teşebbüsün talebi üzerine Tuborg’un kapalı bira pazarında sahip olduğu bireysel muafiyetin geri alınması talebi incelenmeye başlandı.
KSN Muafiyeti Geri Alma Kararı
Efes’in KSN noktaları ile imzalamak istediği münhasır sözleşmelere ilişkin muafiyet başvurusu sürecinde yapılan bir talep üzerine Rekabet Kurulu 09.11.2017 tarih ve 17-36/583-256 sayılı kararı (“KSN Muafiyeti Geri Alma Kararı”) alır. Efes muafiyet talebi reddilerken, KSN açısından Tuborg Muafiyeti Kararı ile tanınan Tuborg’un bireysel muafiyetinin de geri alınmasını talep eder. Bu inceleme sonucunda KSN Muafiyeti Geri Alma Kararı ile Tuborg’un faydalandığı bireysel muafiyet geri alınır.
Rekabet Kurulu’nun anılan kararı Tuborg’a daha önceden tanınan bireysel muafiyetin geri alınması açısından bir ilk niteliğindedir. Zira bira sektöründe Efes’in tersine Tuborg münhasırlık içeren sözleşmeler imzalayabilmektedir. Dolayısıyla KSN Muafiyeti Geri Alma Kararı, bir anlamda 2010 yılında verilen Tuborg Muafiyeti Kararı’ndan geri dönüştür. Bunu yaparken Rekabet Kurulu’nun bira pazarında değişen şartlar ve Tuborg’un değişen konumunu dikkate aldığı görülür. Rekabet Kurulu’nun bu davranışı da rekabet hukukunun dinamik yapısına uygun bir yaklaşım olarak dikkat çeker.
Yukarıda ayrıntılı olarak anlatılan bira pazarında Efes ve Tuborg arasındaki rekabet hukuku mücadelesine bakıldığında tıpkı bir futbol maçında olduğu gibi iki devrenin olduğu görülür. 2010 yılına kadar süren ilk devre (2005 yılındaki Muafiyetin Geri Alınması Kararı ile), her iki oyuncu için de bir rekabet hukuku korumasının sağlanmadığı kurallarla başlayan, ancak daha sonradan Tuborg’u koruma amaçlı rekabet hukuku müdahalelerinin yapıldığı dönemdir. Öyle ki 2010 yılındaki Tuborg Muafiyeti Kararı ve sonrasında Efes’in çeşitli muafiyet talepleri reddedildi ancak Tuborg’un pazar payındaki gerileme nedeniyle bireysel muafiyetler ile rekabet hukuku koruması sağlandı.
İkinci devre ise KSN Muafiyeti Geri Alma Kararı ile başlayan ve Tuborg’un da artık rekabet hukuku korumasından yararlanamaması anlayışının hakim olmaya başladığı dönemdir. İkinci devrenin en karakteristik özelliğinin pazarda iki oyuncu arasındaki rekabetin artmaya başlaması olduğu görülür. Böylelikle yakın gelecekte Efes’in hakim durumunun ya da birlikte hakim durum kavramlarının tartışılmaya başlanacağı da muhakkaktır. Ayrıca bira pazarındaki tüm muafiyetlerin de kaldırılması mümkündür.
KSN Muafiyeti Geri Alma Kararı çerçevesinde Rekabet Kurulu, Tuborg’un pazar payının son yedi yıl içinde düzenli olarak artığını tespit eder. Kurul, Efes’in kaybettiği pazar payının Tuborg tarafından kazanıldığını ve bunun Tuborg KSN sözleşmelerinde münhasırlık şartı olmaksızın gerçekleştiğini belirtir. Zira sektörel düzenlemeler uyarınca, Rekabet Kurulu kararına rağmen KSN ile münhasırlık içeren sözleşmeler yapılamamaktadır. Ayrıca kapalı bira pazarında yaşanan daralmaya rağmen Tuborg’un pazar payı kazanması da, Rekabet Kurulu tarafından anılan teşebbüsün pazar gücü kazandığına işaret eden bir husus olarak görülür. Tuborg’un bulunurluk oranının kapalı bira pazarı açısından 2005 yılından itibaren artması, anılan pazardaki HHI oranlarındaki göreceli düşüş ve Tuborg’un KSN açısından yaptığı yatırımlar da Rekabet Kurulu tarafından ayrıntılı olarak değerlendirilir.
Bu tespitlerin ışığında Rekabet Kurulu, mevcut pazar yapısının 2010 yılındaki Tuborg Muafiyeti Kararından çok farklı olduğunu ve Tuborg’un pazar payı, satış miktarı, bulunurluk oranları ve finansal güç olarak Efes ile yarışabilir durumda olduğunu belirtir. Buna dayanarak da Rekabet Kurulu, Tuborg’un kapalı bira pazarındaki münhasırlık içeren sözleşmelerine tanınan bireysel muafiyeti geri alır.
Sonuç: Yeni Oyun, Yeni Kartlar
İnsanlığın bildiği en eski içkilerden biri olan bira, Türkiye’de Bomonti ve Nektar arasındaki yoğun rekabetle üretilmeye başlandı. Zamanla her iki şirket yoğun rekabet yerine, kurnaz bir hamle ile güçlerini birleştirme yoluna gittiler. Rekabet hukuku açısından en istenmeyen birleşmelerden biri olabilecek bu işlem, anılan pazarda rekabetçi yapının henüz başlangıç aşamasında ortadan kalkmasına neden oldu.
Rekabet Kurulu’nun sık sık yapılan muafiyet ve şikayet başvuruları neticesinde anılan pazara ayrıntılı kararlar ile müdahale ettiği görülür. Yoğun pazar analizleri, pazardaki açık ve kapalı satış noktaları için ayrıntılı tespitleri içeren çok sayıdaki Rekabet Kurulu kararlarına bakıldığında, taraflar arasında rekabet hukuku anlamında ciddi bir mücadele ve bir futbol maçındaki gibi birbirine benzemeyen iki devre görülür. İlk dönemde önce tüm pazardaki muafiyetler kaldırılır ancak bu durum Tuborg’un pazardaki konumunu olumsuz etkiler. Bunun üzerine Kurul Tuborg’a münhasır anlaşmalar yapma hakkı tanır. Pazardaki diğer oyuncu Efes ise defalarca muafiyet talebinde bulunur, ancak Kurul tarafından muafiyet tanınmaz.
Rekabet Kurulu, KSN Muafiyeti Geri Alma Kararı ile birlikte bambaşka bir dönemin sinyallerini verir. Bu zamana kadar “korunan” konumunda olan Tuborg’un pazar gücünün artması, bu konumunu ve KSN için sahip olduğu muafiyeti kaybetmesine neden olur. Bu kararın en önemli kısmı Tuborg’un pazar payı, satış miktarı, bulunurluk ve finansal güç itibariyle Efes ile yarışabilecek durumda olduğunu tespit etmesidir. Dolayısıyla “ikinci devre”de artık hakim durumdaki bir Efes’ten bahsetme imkanı ortadan kalkabilir. Benzer şekilde bu değişim bira pazarında birden fazla hakim durum, yani birlikte hakim durum doğurabilir. Her şekilde de bu pazar çok ilginç ve zevkli rekabet hukuku uygulamaları doğurma potansiyelini daha uzun süre barındırmaya devam edecektir.
[1] Rekabet Kurulu’nun 09.11.2017 tarih ve 17-36/583-256 sayılı karar.
[2] Rekabet Kurulu’nun 23.05.2012 tarih, 12-27/795-223 sayılı ve 09.10.2013 tarih, 13-57/802-341 sayılı kararları.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Son yıllarda rekabet hukukunun küresel çapta en gözde terimlerinin başında gelen çalışan ayartmama anlaşmaları, Rekabet Terimleri Sözlüğü’nde “bir teşebbüsün bir başka teşebbüsün çalışanlarına iş teklif etmemesine veya bu çalışanları işe almamasına ilişkin olarak doğrudan veya dolaylı şekilde yapılan...
Rekabet Kurulu (“Kurul”), teşebbüslerden bilgi talep etme konusunda geniş yetkilere sahiptir. Bu yetkinin hukuki dayanağını 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) 14. maddesi oluşturur. Anılan hüküm uyarınca Kurul, kanunla kendisine verilen görevleri yerine getirirken gerekli...
Dünyadaki rekabet otoriteleri, son yıllarda işgücü piyasasındaki rekabet ihlallerine giderek daha fazla odaklanmakta; bu kapsamda yeni düzenlemeler ve rehberler yayımlamaktadır. Buna örnek olarak, ABD Adalet Bakanlığı ile Federal Ticaret Komisyonu’nun ortak rehberi, Japonya Adil Ticaret Komisyonu’nun...
Genel Veri Koruma Tüzüğü’nün (General Data Protection Regulation, “GDPR”) 8. bölümü, ilgili kişilerin GDPR kapsamındaki haklarının ihlal edilmesi durumunda başvurabilecekleri hukuki yolları düzenler. Bu kapsamda öncelikle her ilgili kişi; yerleşik oldukları, çalıştıkları veya ihlalin gerçekleştiği iddia edilen...
Birleşme ve devralma işlemleri, pazardaki rekabet yapısının şekillenmesinde kritik bir rol oynar. Bu tür işlemler, ürün ve hizmetlerin daha düşük fiyatlarla sunulabilmesi, yeni ürün ve teknolojilerin geliştirilmesi ve kalite artışı gibi olumlu sonuçlar doğurabilse de pazarın yoğunlaşmasına yol açarak etkin rekabetin...
Teknolojik gelişmeler ve beraberinde getirdiği teknolojik imkânlar, piyasa aktörlerinin rekabet edebilirliğine katkı sunmada şüphesiz önemli rol oynuyor. Bu anlamda teşebbüsler tarafından kamuya açık fiyatlarının takip edilmesi ve teşebbüsün kendi fiyatlandırmalarına optimize edilmesini sağlayan fiyatlandırma...
15 Şubat 2009 tarihli ve 27142 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik (“Eski Ceza Yönetmeliği”) yürürlükten kaldırıldı. Rekabet Kurulu’nun...
Rekabet Kurulu (“Kurul”), son yıllarda perakende sektöründeki teşebbüslerin faaliyetlerini dikkatle takip ediyor. Perakende sektöründeki yatay ihlaller, Kurul’un rekor idari para cezaları ile birlikte kamuoyunda oldukça ses getirdi. Yeniden satış fiyatının belirlenmesi (“YSFB”) ile bölge ve müşteri kısıtlamaları gibi dikey...
Yakın dönem itibarıyla birçok otomobil üreticisi, karbon emisyonlarını azaltma hedeflerini duyurmuş, pek çok marka, üretim süreçlerinden araçların kullanım ömrüne kadar sıfır karbon hedefleri belirlemiştir. Elektrikli araçların, fosil yakıtlı otomobillere kıyasla üretim aşamasında çok daha fazla karbon ayak izi ortaya...
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) 15. maddesi uyarınca Rekabet Kurulu (“Kurul”), kendisine verilen görevleri yerine getirirken gerekli gördüğü hallerde, teşebbüslerde yerinde inceleme gerçekleştirebilir. Yerinde inceleme esnasında Kurul, teşebbüslerin fiziki ve elektronik...
İşgücü piyasalarındaki teşebbüsler arası anlaşma ve bilgi değişimleri son dönemde Rekabet Kurumu (“Kurum”) tarafından açılan çeşitli önaraştırma ve soruşturmalarda incelenmekteydi. Bazı teşebbüslerin idari para cezalarına muhatap olduğu bu soruşturmalar sonrasında ise, konuya ilişkin bir Kılavuz...
Ekol Lojistik A.Ş.’nin (Ekol) kara yolu ile uluslararası taşımacılık faaliyetlerini kapsayan iş kolunun, DFDS A/S (DFDS) tarafından devralınması işlemine Rekabet Kurulu (Kurul) tarafından izin verilen karar, rekabet hukuku gündeminde son dönemde en çok dikkat çeken işlemlerden biri olarak öne çıkmıştır...
Rekabet Kurulu (“Kurul”), teşebbüslerden bilgi talep etmek konusunda geniş yetkilere sahiptir. Kurul’un bilgi isteme yetkisinin dayanağı 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) 14. maddesidir. İlgili hüküm uyarınca Kurul, 4054 sayılı Kanun’un kendisine verdiği görevleri yerine...
Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş.’nin (Doğuş) yetkili satıcı ve bayilerine, satış ve satış sonrası hizmetlerde istihdam edilen personele uygulanmak üzere baz ücret tavsiye edilmesi uygulamasına muafiyet verilmesi için Rekabet Kurumu’na başvuruda bulunulmuştu...
Instagram’a, 02.08.2024 tarihinden itibaren Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından re’sen erişim engeli getirildi. 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Yasası’nın 8. Maddesi uyarınca BTK’nın re’sen erişimin...
Bilindiği üzere, işveren teşebbüsler arasında çalışanlarına yönelik olarak yapılan ücret belirleme ve çalışan ayartmama anlaşmaları ile rekabete duyarlı bilgi paylaşımları, Rekabet Kurumu da ("Rekabet Kurumu") dâhil olmak üzere, tüm dünyada rekabet otoritelerinin incelemesi altındadır...
Otomotiv sektörü, dünyanın en büyük yatırımlarının yapıldığı sektörler arasında yer alır. Rekabet Kurulu’nun da (“Kurul”) yıllar içerisinde otomotiv sektörü ile yakından ilgilendiği, bu alanda çeşitli incelemeler ve çalışmalar yürüttüğü gözlenir...
Dijital platformların veri toplama ve işleme faaliyetleri kaynaklı rekabet endişelerine yönelik rekabet otoriteleri tarafından yürütülen incelemeler ve sonucunda uygulanan ağır yaptırımlar yoluna hız kesmeden devam ediyor...
Türkiye'deki startup ekosistemi son yıllarda önemli bir büyüme göstermektedir. 2023'ün son çeyreğinde 81 girişim, toplamda yaklaşık 60 milyon dolar yatırım aldı. 2022-2023 üçüncü çeyrek dönemleri karşılaştırıldığında ise yatırım sayıları benzer seviyelerde kalsa da yatırım miktarları düşüş gösterdi...
Topla-dağıt (hub and spoke) karteli, 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (“4054 sayılı Kanun”) kapsamında açıkça tanımlanmayan ve düzenlenmeyen bir ihlal türüdür. Topla-dağıt kartelinin unsurları bakımından yabancı rekabet otoritelerinin, özellikle Birleşik Krallık Rekabet ve Piyasalar...
Rekabet Kurulu (“Kurul”), Sunny Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Sunny”) hakkında verdiği kararla yeniden satış fiyatının tespitine yönelik kararlar dizisine bir yenisini daha ekledi. Kurul kararda Sunny’nin sağlayıcısı olduğu tüketici elektroniği ve küçük ev aletlerine yönelik yeniden satıcıların satış fiyatlarına müdahale...
Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) son dönemlerde hızlı tüketim malları, işgücü ve emek piyasası, ilaç ve çimento gibi son derece çeşitli sektörleri mercek altına aldığı görülmektedir. Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) Ekim ayında yayınlanan gerekçeli kararları incelendiğinde ise kozmetik sektöründe de yeniden satış...
Jules Verne, “Yeryüzünde her şeyin ömrü sınırlıdır, ilelebet var olacak bir şey insan elinden çıkamaz” der. Belki de değişim hepimizin hayatında değişmeyen tek kavram. İnsanlık iki büyük dünya savaşına ve sayısız kriz dönemine rağmen son yüzyılda büyük bir değişim ve dönüşüm içinde. Artık daha hızlı arabalar ve...
Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği’nin (“FIFA”) 16 Aralık 2022 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında, FIFA Konseyi tarafından FIFA Futbol Menajerliği Talimatı (“Talimat”) onaylanmıştır. Bu Talimat’ta futbol menajerlerinin hak kazandıkları ücrete üst sınır getirilmesi, lisans koşullarına sınav zorunluluğunun...
Yeniden satış fiyatının belirlenmesi ihlali, son zamanlarda revize edilen AB Dikey Grup Muafiyet Yönetmeliği (VBER) kapsamında hala açık ve ağır (hardcore) bir kısıtlama olarak kabul edilmekte olup, bu da söz konusu ihlal türünün diğer bazı dikey anlaşma türlerinin aksine TFEU (Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Anlaşma)...
Rekabet hukukunda, özellikle birleşme ve devralma işlemleri bakımından teşebbüs kavramının doğru şekilde belirlenmesi son derece önemlidir. Ekonomik bütünlük kavramı, teşebbüslerin hangi ekonomik birimleri kapsadığını ortaya koyma amacı taşır. Ekonomik bütünlük ve aile bağları arasındaki ilişki ise özellikle...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) yerinde incelemenin engellenmesi nedeniyle sıklıkla idari para cezası verdiği, yerinde incelemelere ilişkin hem Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) hem de teşebbüslerin hukuki ve teknik tedbirler aldığı bugünlerde çarpıcı bir gelişme yaşandı. Anayasa Mahkemesi...
Bilişim teknolojilerinin günümüzde hızla gelişmesi ve internet kullanımının giderek artması sonucu ürün ve hizmetlerin tanıtımı ve tüketiciyle buluşmasında çevrimiçi reklamcılık önemli bir kaynak haline gelmiştir. Kullanıcı geçmişi, beğenileri gibi kullanıcıların internet üzerinde bıraktığı dijital ayak izleri aracılığıyla...
Seçici dağıtım sistemleri, sağlayıcıların anlaşma konusu malları veya hizmetleri sadece belirlenmiş kriterlere dayanarak seçtiği dağıtıcılara doğrudan veya dolaylı olarak satmayı taahhüt ettiği, bu dağıtıcıların da söz konusu malları veya hizmetleri yetkilendirilmemiş dağıtıcılara satmamayı...
Hiç şüphesiz COVID 19 pandemisinden beri Rekabet Kurumu’nun en yoğun çalıştığı sektörlerin başında hızlı tüketim malları geliyor. Bu dönemin en önemli gelişmelerinden biri perakendeciler hakkında başlayan soruşturmaların habercisi olan Hızlı Tüketim Malları Perakendeciliği (“HTM”) konusunda başlayan...
Anayasa Mahkemesi’nin (“AYM” veya “Mahkeme”) 2020/67 E. 2022/139 K. sayılı 09.11.2022 tarihli kararında (“Karar”) ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un (“7246 sayılı Kanun”) bazı maddelerinin iptal edilmesi talep edilmiştir. Bu maddeler, 4054 sayılı...
Türk rekabet hukukunda, belirli birleşme ve devralma işlemlerinin hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Rekabet Kurulu’ndan (“Kurul”) izin alınması zorunludur. 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) 7. maddesi uyarınca Kurul, izne tabi birleşme ve devralma işlemlerini belirleme...
Rekabet Kurulu (Kurul) geçtiğimiz yıllarda banka ve finansal kuruluşlar hakkında yürüttüğü bir önaraştırma kapsamında, kendilerinden talep edilen bilgileri zamanında veya hiç sağlamadıkları gerekçesiyle bazı bankalar hakkında idari para cezası uygulanmasına karar vermişti. Kurul tarafından idari para cezasına...
Dünyaca ünlü bir ticaret şirketi olan Amazon, dünyanın en büyük çevrimiçi alışveriş platformunu işletir. Amazon, arka planda ticari kararları çoğunlukla ilgili pazar verilerinden beslenen otomatik sistemler tarafından yönlendirilen veri odaklı bir şirkettir. Bununla birlikte, Amazon’un bir platform olarak ikili bir rolü...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) yerinde inceleme yetkisi, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) ihlal edilip edilmediğinin ortaya çıkarılmasında kullanılan en önemli araçların başında gelir. Bu yetkinin etkin bir şekilde kullanılması, incelemelerden verimli sonuçlar elde edilebilmesi...
Harese, ilginç bir Arapça kelime. Develerin çölde çok sevdiği bir diken vardır. Deve dikeni büyük bir hırsla yer. Öyle ki yedikçe ağzı kanar, ama yemeyi bırakmaz. Dikenin tadına, kendi kanının tuzlu tadı karışır. Bu karışık tat onu adeta çılgına çevirir. Kanadıkça yer. Sonunda kan kaybından...
Türkiye’nin önde gelen televizyon içerik sağlayıcısı Krea İçerik Hizmetleri ve Prodüksiyon A.Ş. (“Digiturk”), sıklıkla Rekabet Kurumuna (“Kurum”) yapılan şikayetlere konu olur ve incelendiğinde Rekabet Kurulunun (“Kurul”) neredeyse her yıl Digiturk hakkında karar aldığı görülür. Söz konusu kararlara...
Fransız Rekabet Otoritesi (Autorité de la Concurrence), çevrimiçi reklamcılık sektörüne ilişkin olarak Criteo SA’nın (“Criteo”) şikayeti üzerine başlatılan rekabet hukuku incelemesi çerçevesinde, Fransa pazarındaki rekabetçi endişeleri ortadan kaldırmak amacıyla Meta Platforms Inc., Meta Platforms Ireland Ltd...
Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz (“Kılavuz”) ile Rekabet Kurulu’na (“Kurul”) tanınan teşebbüse ait dijital ortamlarda inceleme yetkisinin kapsamı genişletilirken, günümüzde teşebbüs çalışanları tarafından dijital verilerin silinmesi gerekçesiyle teşebbüse...
Türk rekabet hukuku bakımından görece yeni bir ihlal türü olan hub and spoke karteli, bir pazarda yatay düzeydeki faaliyetleri ile tedarikçi veya perakendeci seviyesinde rakip olan iki bağımsız teşebbüsün, üretim veya dağıtım zincirinin farklı bir seviyesinde faaliyet gösteren bir başka teşebbüs aracılığıyla...
Uzlaşma mekanizması, Türk rekabet hukuku uygulamasına henüz yeni girmiştir. İlgili mekanizma 16.06.2020 tarihinde 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da (“Kanun”) yapılan değişiklikle yürürlüğe konmuş olup, yalnızca iki yıldan az bir süredir uygulamadadır...
E-pazaryeri platformları, ekonomiden aldıkları pay ve büyüme hızlarındaki artış nedeniyle dünya üzerindeki birçok rekabet otoritesinin olduğu gibi Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) da merceği altındadır. Kurum’un e-pazaryeri platformları hakkındaki inceleme sürecinin ilk adımı...
4 Mart 2022 tarihli ve 31768 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ (“Değişiklik Tebliği”) ile Rekabet Kurulu’ndan (“Kurul”) izin alınması gereken işlemlere ilişkin...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“BSH”) tarafından yetkili bayilerinin çevrimiçi pazaryerleri üzerinden satış yapmasının yasaklanması uygulamasına menfi tespit veya muafiyet tanınması talebini değerlendirdiği gerekçeli kararı yayınlandı...
Bir Mezopotamya efsanesi olan Şahmaran’ın Tarsus’ta geçtiği varsayılır. Efsaneye göre yılanların şahı, ölümsüz ve bilge “Şahmaran”dır. Şahmaran, yılanları ile birlikte mağarasında yaşayan güzel bir kadın olarak anlatılır. Yerin yedi kat altında yaşar, gövdesi yılan, başı...
COVID-19 salgını sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile üretici ve toptancı seviyesindeki tedarikçi teşebbüslerin fiyatlama davranışlarındaki rekabetçi endişeler nedeniyle Rekabet Kurumu...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) son dönemde yayınlanan kararlarına bakıldığında, yerinde incelemenin engellenmesi veya zorlaştırılmasına ilişkin verilen kararların sayısında geçmişe kıyasla önemli bir artış olduğu gözlemlenir. Bu durum, Kurul kararlarına da yansıdığı üzere...
Avrupa Komisyonu, 2019 yılından bu yana Credit Suisse, UBS, Barclays, RBS ve HSBC’nin döviz spot ticaret (spot trading - Forex) piyasasındaki danışıklı davranışlarını soruşturuyordu. Komisyon, 02.12.2021 tarihli son basın açıklaması ile soruşturmanın sonuçlandığını duyurdu...
Son yıllarda rekabet hukuku alanındaki değişim tam anlamıyla baş döndürücü. Özellikle dijitalleşme rekabet hukuku kurallarının adeta yeniden yazılmasını gerektiriyor. Rekabet hukuku e-ticaret ve dijital platformlar konusundaki tüm arayışların merkezinde...
Rekabet Hukukunda İhtiyati Tedbir: Türk Rekabet Kurulu’nun Perakendeciler, WhatsApp ve Trendyol Kararları