Rekabet Kurulu’nun Kozmetik Sektörü Soruşturmaları
Giriş
Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) son dönemlerde hızlı tüketim malları, işgücü ve emek piyasası, ilaç ve çimento gibi son derece çeşitli sektörleri mercek altına aldığı görülmektedir. Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) Ekim ayında yayınlanan gerekçeli kararları incelendiğinde ise kozmetik sektöründe de yeniden satış fiyatının tespitine ilişkin derinlemesine incelemeler yaparak soruşturmalar yürüttüğü ve ilgili dosyalarda bazı teşebbüslerin uzlaşarak dosyaları kapattığı görülmektedir.
Söz konusu bu kararlar ve detaylarına aşağıda yer verilmektedir:
Colastin Sağlık Ürünleri A.Ş. (“Colastin”)
Kurul’un 03.11.2022 tarihli ve 22-50/739-M sayılı kararıyla kozmetik ve kişisel bakım sektöründe faaliyet gösteren teşebbüsler bakımından 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla MOT Grup Bilişim Ltd. Şti. (“Saçhane”), Ucuzavar Bilgi Teknoloji Turizm Gıda Pazarlama Ltd. Şti. (“Ucuzavar”), Likya Farma Emlak Gıda Kozmetik İthalat İhracat Turizm ve Ticaret Ltd. Şti. (“Farma Ucuz”), Gratis İç ve Dış Ticaret A.Ş.’de (“Gratis”), A.S. Watson Güzellik ve Bakım Ürünleri Ticaret A.Ş. (“Watsons”), Dirk Rossmann Mağazacılık Ticaret Ltd.Şti. (“Rossmann”), Eve Mağazacılık A.Ş. (“Eve”) ve Günerler Kozmetik ve Tekstil Tic. Ltd. Şti.’de (“Günerler”) yerinde incelemeler gerçekleştirilmiş ve çeşitli teşebbüslere soruşturma açılmıştır.
Colastin, her türlü gıda takviyesi ve protein ürünleri alım, satım, ithali ve ihracı, hazır homojenize gıda ve diyetetik gıda ürünlerinin sporcu gıdaları ve bağışıklığı güçlendirici gıdaların toptan ticareti, ithali, ihracını gerçekleştirmekte ve Colastin markalı Kolajen ve Elastin ve Pastil ürünlerinin üretimi, satışı ve dağıtımı alanında faaliyet göstermektedir. Dolayısıyla Kurul, ilgili ürün pazarının “gıda takviyesi ürünleri” pazarı olarak tanımlanabileceğini belirtmiş ancak pazar tanımının yapılacak incelemenin sonuçlarını değiştirmeyeceğinden bahisle kesin bir ilgili ürün pazarı tanımı yapmaktan imtina etmiştir.
Kurul tarafından gerçekleştirilen incelemelerde Colastin Satış Müdürü tarafından Farmaucuz Genel Müdürü’ne Whatsapp yazışmaları ile Colastin’in yeniden satıcı Farmaucuz’un pazaryeri ve internet sitesi satışlarının fiyat takibini yaptığı, Farmaucuz’un belirlenen fiyattan düşük fiyata ürün satması halinde satıcı ile iletişime geçerek fiyatlarını revize ettirdiği görülmüştür.
Ek olarak başka yeniden satıcıların da belirlenen fiyattan düşük fiyata ürün satması halinde fiyatlarına müdahale edildiği görülen Colastin’in Türkiye Satış Müdürü tarafından Whatsapp üzerinden gönderilen mesajın yeniden satış fiyatlarının gönderilen fiyat listelerinden farklı olması durumunda teşebbüs avukatlarının marka hakkını kullanarak ticari ilişkiyi sonlandıracağının ifade edildiği ve tüm yeniden satıcılara gönderilen bir uyarı metni içerdiği anlaşılmıştır. Bu çerçevede, Colastin’in söz konusu davranışlarının 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi uyarınca ihlal teşkil ettiği kanaatine varılmıştır. Bu kapsamda Colastin uzlaşma talebinde bulunmuş ve soruşturmanın Colastin adına %25 uzlaşma indirimi uygulanmak suretiyle idari para cezası uygulanarak Colastin için sonlandırılmasına karar verilmiştir.
Kozmoklinik Kozmetik A.Ş.
Aynı soruşturma kapsamında incelenen Kozmoklinik ise kozmetik ve kişisel bakım ürünlerinin pazarlaması, satışı ve dağıtımı alanlarında faaliyet gösterdiğinden, dosya bazında ilgili ürün pazarı “kozmetik ve kişisel bakım ürünleri” olarak belirlenmiştir.
Gerekçeli kararda tek bir bulguya yer verilmiş olup, bununla birlikte ilgili belgenin Kozmoklinik tarafından hâlihazırda çalışma ilişkisi kurulan veya kurulması muhtemel yeniden satıcılara gönderilen bir e-posta olduğu, yeniden satıcıların Kozmoklinik’in belirlediği tavsiye fiyatlara belirli bir oranda satış fiyatı belirlemesi durumunda satıştan oluşan kârlılık sebebiyle yeniden satıcının yılsonu priminin tamamına hak kazanacağı, tavsiye fiyatlara uyulmaması durumunda ise satıştan oluşması beklenen kârlılığın çıkmaması sebebiyle kazanılan yılsonu primi tutarından kesinti yapılacağı ifade edilmektedir. Kurul, ilgili yazışma uyarınca, yeniden satış fiyatından belirli fiyat sapmalarının görmezden gelinebildiği ancak daha fazla sapma olması durumunda yılsonu priminden kesinti yapılarak baskı ve teşvik sistemi kurulduğu ve yeniden satış fiyatının belirlenmesi eylemlerinin pekiştirildiğini tespit etmiştir. Bu kapsamda Kozmoklinik uzlaşma talebinde bulunmuş ve benzer şekilde Kozmoklinik adına %25 uzlaşma indirimi uygulanmak suretiyle idari para cezası uygulanarak soruşturmanın Kozmoklinik için sonlandırılmasına karar verilmiştir.
Farmasi Enternasyonel A.Ş.
İlgili kararda şikâyetçi ile yapılan telefon görüşmeleri ve çevrim içi pazaryerlerindeki satıcıların fiyatlarının incelenmesi sonucu; Avon Kozmetik Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Avon”), L’Oreal Türkiye Kozmetik San. ve Tic. A.Ş. (“Loreal”), NAOS İstanbul Kozmetik San. ve Tic. Ltd. Şti. (“Naos”), Pierre Fabre Dermo Kozmetik Ltd. Şti. (“Pierre Fabre”), Kosan Kozmetik Pazarlama ve Tic. A.Ş. (“Flormar”), Yöntem Profesyonel Kozmetik Ürün. San. ve Tic. Ltd. Şti. (“Yöntem”) ve Farmasi’nin de yeniden satıcılarının internet satışlarını kısıtlamak ve/veya yeniden satış fiyatına müdahale etmek suretiyle 4054 sayılı Kanun’u ihlal ettiklerine dair şüphe oluşmuş ve bu altı teşebbüs incelemeye dahil edilerek haklarında önaraştırma yapılmasına karar verilmiş ve Farmasi adına soruşturma açılmıştır.
Her türlü kişisel bakım ve kozmetik ürünlerinin ithalatını, ihracatını, yurt içinde perakende ve/veya toptan alımını ve satımını, doğrudan veya kapıdan pazarlamasını gerçekleştiren Farmasi’ye ilişkin soruşturma kapsamında ilgili ürün pazarı “kozmetik ve kişisel bakım ürünleri” olarak belirlenmiştir.
Yürütülen soruşturma kapsamında Farmasi’den Farmasi Girişimci Sözleşmesi, Girişimci Çalışma Kitapçığı ve benzeri eklerinin yürürlük tarihleri ve örnekleri, hükümler üzerinde yapılmış olan tadiller ve tarihleri hakkında bilgi sunulması talep edilmiştir. Sunulan cevabi yazıda Farmasi Girişimci Sözleşmesi’nin ve Girişimci Kitapçığı’nın 2011 yılında yürürlüğe alındığı, maddelerinde zaman içerisinde bazı tadiller yapıldığı ve ilgili sözleşme ve kitapçığın şimdiye kadar kullanılan versiyonlarının sunulduğunu belirtmiştir. Bununla birlikte Girişimci Kitapçığı’nın güncel olduğu teşebbüsçe belirtilmiş olmasına rağmen, yerinde incelemede elde edilen belgelerde atıfta bulunulan ve rekabet hukukuna aykırı olduğu değerlendirilen bir hükmün, söz konusu Girişimci Kitapçığı’nda, yer almadığı dosyada görevli raportörler tarafından tespit edilmiştir. Söz konusu hükmün ise yeniden satıcıların sadece Farmasi tarafından izin verilen internet sitesi ve uygulamalarda katalog fiyatları üzerinden satış yapabileceğini düzenlediği, yeniden satıcıların bu hükmü ihlal etmesi halinde ise Farmasi bünyesindeki sayfasının kapatılması ve üyeliğinin sona erdirilmesi gibi çeşitli yaptırımların uygulanabileceğinin belirtildiği tespit edilmiştir.
Ek olarak, elde edilen delillerden Farmasi tarafından, katalog fiyatlarından daha düşük fiyatlarda ürün satışı gerçekleştiren bir yeniden satıcıya uyarıda bulunulduğu ve fiyatların katalog fiyatları ile aynı seviyeye yükseltilmesinin istendiği, fiyatların belirlenen süre içerisinde yükseltilmemesi durumunda ise ilgili satıcının Farmasi’nin girişimci sayfasının kapatılacağı bildirildiği görülmüştür. Başkaca belgelerde ise benzer şekilde Farmasi’nin yetkili satıcılarının Trendyol isimli platform üzerinden ürün satışına izin vermediği, ilgili platform üzerinden belirli bir fiyatın altında ürün satışı gerçekleştirdiklerinin tespiti hâlinde ise söz konusu satıcılara cezai yaptırım uygulanacağı, ilgili satıcıların Farmasi’deki girişimci sayfasına girişinin engellenmesi ve primlerine bloke konulması gibi yaptırımların uygulandığı, ürün fiyatlarının düzeltilerek Farmasi’ye bildirilmesi gerektiği ve yetkili satıcılardan konuya ilişkin açıklama istendiği görülmektedir. Bu çerçevede bazı girişimcilerin fiyatlarını Farmasi’nin uyarısı akabinde düzelttikleri de tespit edilmiştir.
Bu kapsamda Farmasi’nin eylemleri yeniden satış fiyatının tespiti olarak nitelendirilmiş ve Farmasi’nin uzlaşma talebinde bulunması ile sunulan uzlaşma metni çerçevesinde idari para cezasında %25 oranında indirim yapılarak dosya sonlandırılmıştır.
Ek olarak, Girişimci Çalışma Kitapçığı’nda atıfta bulunulan maddenin Farmasi tarafından güncel olduğu beyan edilen sözleşmede yer almadığı, soruşturma sürecinde; e-posta içeriğinde yer alan ve teşebbüs tarafından 2018’de eklendiği iddia edilen başka bir hükmün aslında 2017 yılında da yer aldığı ve Farmasi’nin 2021 yılında gerçekleştirdiği ihracat amaçlı geri satışların tutarlarının her bir belgede farklı beyan edildiği tespit edilmiş ve Farmasi’ye her bir eylem bakımından ayrı ayrı olmak üzere 2021 mali yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayri safi gelirlerinin binde biri oranında olmak üzere idari para cezası verilmesine, oybirliği ile karar verilmiştir.
Sonuç
Son dönemlerde Kurum’un çeşitli sektörlerde derinlemesine incelemeler yaptığı görülmektedir. Bu doğrultuda kozmetik sektöründe de yeniden satış fiyatının tespitine ilişkin detaylı incelemeler ve soruşturmalar yürütüldüğü ve ilgili şirketlerin uzlaşma süreci ile dosyalarının sona erdirilmesini tercih ettiği görülmektedir. İlgili kararlar dosyanın raportörlerinin incelemelerinin derinliği ve detaycılığına da ışık tutmaktadır. Zira Farmasi’ye verilen yanlış yanıltıcı bilgiye ilişkin para cezasının temelinin uzmanların cevap yazılarındaki bilgileri yerinde inceleme alınan belgeler ve Google arama sonuçları ile kıyaslayarak eriştikleri bulgu ve farklılıklar olduğu açıkça görülmektedir.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Rekabet Kurulu (“Kurul”), Sunny Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“Sunny”) hakkında verdiği kararla yeniden satış fiyatının tespitine yönelik kararlar dizisine bir yenisini daha ekledi. Kurul kararda Sunny’nin sağlayıcısı olduğu tüketici elektroniği ve küçük ev aletlerine yönelik yeniden satıcıların satış fiyatlarına müdahale...
Topla-dağıt (hub and spoke) karteli, 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (“4054 sayılı Kanun”) kapsamında açıkça tanımlanmayan ve düzenlenmeyen bir ihlal türüdür. Topla-dağıt kartelinin unsurları bakımından yabancı rekabet otoritelerinin, özellikle Birleşik Krallık Rekabet ve Piyasalar...
Jules Verne, “Yeryüzünde her şeyin ömrü sınırlıdır, ilelebet var olacak bir şey insan elinden çıkamaz” der. Belki de değişim hepimizin hayatında değişmeyen tek kavram. İnsanlık iki büyük dünya savaşına ve sayısız kriz dönemine rağmen son yüzyılda büyük bir değişim ve dönüşüm içinde. Artık daha hızlı arabalar ve...
Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği’nin (“FIFA”) 16 Aralık 2022 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında, FIFA Konseyi tarafından FIFA Futbol Menajerliği Talimatı (“Talimat”) onaylanmıştır. Bu Talimat’ta futbol menajerlerinin hak kazandıkları ücrete üst sınır getirilmesi, lisans koşullarına sınav zorunluluğunun...
Yeniden satış fiyatının belirlenmesi ihlali, son zamanlarda revize edilen AB Dikey Grup Muafiyet Yönetmeliği (VBER) kapsamında hala açık ve ağır (hardcore) bir kısıtlama olarak kabul edilmekte olup, bu da söz konusu ihlal türünün diğer bazı dikey anlaşma türlerinin aksine TFEU (Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Anlaşma)...
Rekabet hukukunda, özellikle birleşme ve devralma işlemleri bakımından teşebbüs kavramının doğru şekilde belirlenmesi son derece önemlidir. Ekonomik bütünlük kavramı, teşebbüslerin hangi ekonomik birimleri kapsadığını ortaya koyma amacı taşır. Ekonomik bütünlük ve aile bağları arasındaki ilişki ise özellikle...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) yerinde incelemenin engellenmesi nedeniyle sıklıkla idari para cezası verdiği, yerinde incelemelere ilişkin hem Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) hem de teşebbüslerin hukuki ve teknik tedbirler aldığı bugünlerde çarpıcı bir gelişme yaşandı. Anayasa Mahkemesi...
Bilişim teknolojilerinin günümüzde hızla gelişmesi ve internet kullanımının giderek artması sonucu ürün ve hizmetlerin tanıtımı ve tüketiciyle buluşmasında çevrimiçi reklamcılık önemli bir kaynak haline gelmiştir. Kullanıcı geçmişi, beğenileri gibi kullanıcıların internet üzerinde bıraktığı dijital ayak izleri aracılığıyla...
Seçici dağıtım sistemleri, sağlayıcıların anlaşma konusu malları veya hizmetleri sadece belirlenmiş kriterlere dayanarak seçtiği dağıtıcılara doğrudan veya dolaylı olarak satmayı taahhüt ettiği, bu dağıtıcıların da söz konusu malları veya hizmetleri yetkilendirilmemiş dağıtıcılara satmamayı...
Hiç şüphesiz COVID 19 pandemisinden beri Rekabet Kurumu’nun en yoğun çalıştığı sektörlerin başında hızlı tüketim malları geliyor. Bu dönemin en önemli gelişmelerinden biri perakendeciler hakkında başlayan soruşturmaların habercisi olan Hızlı Tüketim Malları Perakendeciliği (“HTM”) konusunda başlayan...
Anayasa Mahkemesi’nin (“AYM” veya “Mahkeme”) 2020/67 E. 2022/139 K. sayılı 09.11.2022 tarihli kararında (“Karar”) ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un (“7246 sayılı Kanun”) bazı maddelerinin iptal edilmesi talep edilmiştir. Bu maddeler, 4054 sayılı...
Türk rekabet hukukunda, belirli birleşme ve devralma işlemlerinin hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Rekabet Kurulu’ndan (“Kurul”) izin alınması zorunludur. 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) 7. maddesi uyarınca Kurul, izne tabi birleşme ve devralma işlemlerini belirleme...
Rekabet Kurulu (Kurul) geçtiğimiz yıllarda banka ve finansal kuruluşlar hakkında yürüttüğü bir önaraştırma kapsamında, kendilerinden talep edilen bilgileri zamanında veya hiç sağlamadıkları gerekçesiyle bazı bankalar hakkında idari para cezası uygulanmasına karar vermişti. Kurul tarafından idari para cezasına...
Dünyaca ünlü bir ticaret şirketi olan Amazon, dünyanın en büyük çevrimiçi alışveriş platformunu işletir. Amazon, arka planda ticari kararları çoğunlukla ilgili pazar verilerinden beslenen otomatik sistemler tarafından yönlendirilen veri odaklı bir şirkettir. Bununla birlikte, Amazon’un bir platform olarak ikili bir rolü...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) yerinde inceleme yetkisi, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) ihlal edilip edilmediğinin ortaya çıkarılmasında kullanılan en önemli araçların başında gelir. Bu yetkinin etkin bir şekilde kullanılması, incelemelerden verimli sonuçlar elde edilebilmesi...
Harese, ilginç bir Arapça kelime. Develerin çölde çok sevdiği bir diken vardır. Deve dikeni büyük bir hırsla yer. Öyle ki yedikçe ağzı kanar, ama yemeyi bırakmaz. Dikenin tadına, kendi kanının tuzlu tadı karışır. Bu karışık tat onu adeta çılgına çevirir. Kanadıkça yer. Sonunda kan kaybından...
Türkiye’nin önde gelen televizyon içerik sağlayıcısı Krea İçerik Hizmetleri ve Prodüksiyon A.Ş. (“Digiturk”), sıklıkla Rekabet Kurumuna (“Kurum”) yapılan şikayetlere konu olur ve incelendiğinde Rekabet Kurulunun (“Kurul”) neredeyse her yıl Digiturk hakkında karar aldığı görülür. Söz konusu kararlara...
Fransız Rekabet Otoritesi (Autorité de la Concurrence), çevrimiçi reklamcılık sektörüne ilişkin olarak Criteo SA’nın (“Criteo”) şikayeti üzerine başlatılan rekabet hukuku incelemesi çerçevesinde, Fransa pazarındaki rekabetçi endişeleri ortadan kaldırmak amacıyla Meta Platforms Inc., Meta Platforms Ireland Ltd...
Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz (“Kılavuz”) ile Rekabet Kurulu’na (“Kurul”) tanınan teşebbüse ait dijital ortamlarda inceleme yetkisinin kapsamı genişletilirken, günümüzde teşebbüs çalışanları tarafından dijital verilerin silinmesi gerekçesiyle teşebbüse...
Türk rekabet hukuku bakımından görece yeni bir ihlal türü olan hub and spoke karteli, bir pazarda yatay düzeydeki faaliyetleri ile tedarikçi veya perakendeci seviyesinde rakip olan iki bağımsız teşebbüsün, üretim veya dağıtım zincirinin farklı bir seviyesinde faaliyet gösteren bir başka teşebbüs aracılığıyla...
Uzlaşma mekanizması, Türk rekabet hukuku uygulamasına henüz yeni girmiştir. İlgili mekanizma 16.06.2020 tarihinde 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da (“Kanun”) yapılan değişiklikle yürürlüğe konmuş olup, yalnızca iki yıldan az bir süredir uygulamadadır...
E-pazaryeri platformları, ekonomiden aldıkları pay ve büyüme hızlarındaki artış nedeniyle dünya üzerindeki birçok rekabet otoritesinin olduğu gibi Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) da merceği altındadır. Kurum’un e-pazaryeri platformları hakkındaki inceleme sürecinin ilk adımı...
4 Mart 2022 tarihli ve 31768 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ (“Değişiklik Tebliği”) ile Rekabet Kurulu’ndan (“Kurul”) izin alınması gereken işlemlere ilişkin...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“BSH”) tarafından yetkili bayilerinin çevrimiçi pazaryerleri üzerinden satış yapmasının yasaklanması uygulamasına menfi tespit veya muafiyet tanınması talebini değerlendirdiği gerekçeli kararı yayınlandı...
Bir Mezopotamya efsanesi olan Şahmaran’ın Tarsus’ta geçtiği varsayılır. Efsaneye göre yılanların şahı, ölümsüz ve bilge “Şahmaran”dır. Şahmaran, yılanları ile birlikte mağarasında yaşayan güzel bir kadın olarak anlatılır. Yerin yedi kat altında yaşar, gövdesi yılan, başı...
COVID-19 salgını sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile üretici ve toptancı seviyesindeki tedarikçi teşebbüslerin fiyatlama davranışlarındaki rekabetçi endişeler nedeniyle Rekabet Kurumu...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) son dönemde yayınlanan kararlarına bakıldığında, yerinde incelemenin engellenmesi veya zorlaştırılmasına ilişkin verilen kararların sayısında geçmişe kıyasla önemli bir artış olduğu gözlemlenir. Bu durum, Kurul kararlarına da yansıdığı üzere...
Avrupa Komisyonu, 2019 yılından bu yana Credit Suisse, UBS, Barclays, RBS ve HSBC’nin döviz spot ticaret (spot trading - Forex) piyasasındaki danışıklı davranışlarını soruşturuyordu. Komisyon, 02.12.2021 tarihli son basın açıklaması ile soruşturmanın sonuçlandığını duyurdu...
Son yıllarda rekabet hukuku alanındaki değişim tam anlamıyla baş döndürücü. Özellikle dijitalleşme rekabet hukuku kurallarının adeta yeniden yazılmasını gerektiriyor. Rekabet hukuku e-ticaret ve dijital platformlar konusundaki tüm arayışların merkezinde...
Rekabet Hukukunda İhtiyati Tedbir: Türk Rekabet Kurulu’nun Perakendeciler, WhatsApp ve Trendyol Kararları