Anonim Şirketlerde Genel Kurul Toplantılarının Ertelenmesi

Giriş

Türk hukukunda anonim şirketlerin genel kurul toplantılarının usul ve esasları 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu[1] (“TTK”) ve Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmelik[2]’te (“Yönetmelik”) düzenlenir. Bu hükümler arasında genel kurulun toplantıya çağrı usulü, ilan, gündem, toplantının açılması ve yönetilmesi, toplantı ve karar nisapları gibi konuların yanı sıra toplantının hangi hal ve şartlarda ertelenebileceği ve ertelenmesi halinde yapılacak ikinci toplantılarda uygulanacak kurallar da yer alır. Bu Hukuk Postası makalesinde, toplantının ertelenebilmesi için TTK ve/veya Yönetmelik’in aradığı şartlar ile ertelenme halinde uygulanacak hükümler ele alınır.

Genel Kurul Toplantısının Erteleneceği Haller

• Toplantı veya Karar Nisabının Sağlanamaması

Toplantı veya karar nisabının sağlanamaması nedeniyle toplantının ertelenmesi TTK’da açıkça düzenlenmese de, m. 418/1 hükmünde, nisaba ulaşılamadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıdan söz edilerek ertelemeye olanak tanınmış olur. Bununla birlikte, Yönetmelik m. 28/1 uyarınca, toplantı başlamadan önce, kanun ve esas sözleşmede öngörülen asgari toplantı nisabının sağlanamaması veya toplantı sırasında yapılan yoklama sonucunda toplantı açılmadan önceki hazır bulunan pay listesine göre hesaplanan karar nisabı kadar payın temsil edilmediğinin anlaşılması halinde toplantı ertelenir. Yönetmelik ertelemeye kimin tarafından karar verileceğine ilişkin bir düzenleme getirmez. Bu durumda toplantının, toplantı başkanlığı tarafından erteleneceğini kabul etmek gerekir.

• Genel Kurulun Kararıyla

Yönetmelik m. 28’in ikinci fıkrası, yine TTK’da düzenlenmeyen bir olanak tanır. Maddeye göre, kanun ve esas sözleşmeye uygun olarak çağrılmış genel kurul toplantısı ancak gündeme geçilmeden önce ve genel kurul tarafından alınacak bir karar ile ertelenebilir[3]. Burada sözü edilen toplantı, toplantı nisabının sağlandığı bir toplantıdır. Zira aksi halde, toplantı nisabı bulunmadığından genel kurulun bir erteleme kararı alması da mümkün olmaz. Madde hükmü, erteleme yapılabilmesi için bir gerekçe gösterilmesini aramaz[4].

• Finansal Tabloların Müzakeresine İlişkin İstemler

TTK m. 420, azlığa finansal tabloların müzakeresi ve buna bağlı konuların görüşülmesinin ertelenmesini talep hakkı tanır. Buna göre, halka kapalı şirketlerde sermayenin onda birine, halka açık şirketlerde ise yirmide birine sahip pay sahiplerinin istemi üzerine, bu konuların görüşülmesi bir ay sonraya bırakılır. Hangi konuların “finansal tabloların müzakeresine bağlı konular” olduğunun tespitinde TTK m. 413/3 yol gösterici olur. Madde hükmüne göre, yönetim kurulu üyelerinin görevden alınmaları ve yenilerinin seçimi yılsonu finansal tablolarının müzakeresi maddesiyle ilgili sayılır.

Hüküm uyarınca yapılacak erteleme için genel kurul tarafından karar alınmasına gerek yoktur; istem üzerine toplantı başkanının kararıyla toplantı ertelenir. Yönetmelik m. 28/3, istem üzerine toplantı başkanı tarafından erteleme yapılmasının zorunlu olduğunu açıkça belirtir. Azlık pay sahipleri tarafından finansal tablolar hakkında ileri sürülecek tüm itirazların ilk toplantıda yapılması ve bunların tutanağa yazılması zorunludur.

Azlığın istemiyle bir defa ertelendikten sonra yapılacak ikinci toplantıda aynı veya farklı gerekçelerle azlık pay sahipleri tarafından finansal tabloların müzakeresinin tekrar geri bırakılmasının istenebilmesi için, finansal tabloların itiraza uğrayan ve tutanağa geçmiş bulunan noktaları hakkında, ilgililer tarafından, dürüst hesap verme ölçüsü ilkeleri uyarınca cevap verilmemiş olması gerekir. Bu halde azlık tarafından yapılacak erteleme talebi üzerine toplantı yeniden bir ay sonraya ertelenir. Dürüst hesap verme ilkesi, hem özenli hem de gerçek hesap verme ilkelerini kapsayan bir aydınlatmadır; denetlemeye ve dolayısıyla pay sahiplerinin haklarını bilinçli bir şekilde kullanmalarına olanak sağlayacak olguların ve sonuçların özenli, doğru ve gerçeğe uygun olarak sunulmasını ifade eder[5].

• Güvenlik Gerekçesiyle

Yönetmelik m. 28/5, TTK’da sayılmayan bir erteleme halini düzenler. Madde uyarınca, kolluk güçlerinin ve varsa Bakanlık temsilcisinin görüşü alınmak suretiyle toplantının güvenlik açısından sağlıklı bir şekilde yapılamayacağının anlaşılması üzerine genel kurul, toplantı başkanlığı tarafından ertelenebilir. Bunun için genel kurulun ayrıca karar alması gerekmez. Nitekim maddede düzenlenen hal genel kurul toplantısının fiilen yapılamayacağının anlaşılmasıdır. Böyle bir durum da genel kurulun bu kararı alması da beklenemez.

• Elektronik Genel Kurul Sisteminin Sağlanamaması

TTK m. 1527 genel kurul toplantılarının elektronik ortamda yapılabilmesine olanak verir. Bu kapsamda çıkarılan Anonim Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmelik[6] (“EGK Yönetmeliği”) uyarınca, elektronik genel kurul sistemini uygulayan anonim şirketlerin yapılacak tüm genel kurul toplantılarında, hak sahiplerinin ve temsilcilerinin toplantıya katılma, öneride bulunma, görüş açıklama ve oy verme gibi haklarını kurulmuş olan sistem üzerinden kullanabilmesi sağlanır.

Yönetmelik m. 28/6 da, bu sistemi benimsemiş şirketlere özgü bir erteleme hali düzenler. Maddeye göre, genel kurul toplantılarına elektronik ortamda katılma sistemini uygulayan şirketlerin genel kurul toplantılarında EGK Yönetmeliği hükümlerine uygun şartların sağlanmadığının tespit edilmesi halinde, toplantı başkanlığı, Bakanlık temsilcisinin görüşünü almak kaydıyla toplantıyı ertelenebilir. Yönetmelik m. 32/1-b uyarınca genel kurula elektronik ortamda katılım sistemini uygulayan şirketlerin genel kurul toplantılarında Bakanlık temsilcisinin bulunması zorunlu olduğunu belirtmekte yarar vardır.

İkinci Toplantının Usul ve Esasları

Yönetmelik m. 21/2 uyarınca, gündemin değiştirilmemesi kaydıyla, nisabın yokluğu, azlığın talebi veya genel kurulun kararıyla yahut herhangi bir nedenle toplantının ertelenmesi halinde yapılacak toplantılar hukuken önceki toplantının devamı sayılır. Bu toplantıların usul ve esaslarına ilişkin olarak Yönetmelik’in çeşitli maddelerinde kapsamlı düzenlemeler yer alır.

Toplantının Zamanı

Azlığın istemi üzerine finansal tabloların görüşülmesinin ertelenmesi halinde yapılacak ikinci toplantılar bir ay sonraya bırakılır. Çamoğlu’na göre, bu süre azınlık lehine tanınmış asgari süredir ve toplantı bir aydan uzun süreye ertelenebilir[7]. Esas sözleşme değişikliklerinin görüşüldüğü toplantılarda toplantı veya karar nisabının sağlanmaması halinde yapılacak ikinci toplantıların ise en geç bir ay içinde yapılması gerekir.

Toplantıya Çağrı

Toplantının ertelenmesi halinde yapılacak ikinci toplantı için genel kurul kanunda ve/veya esas sözleşmede öngörülen çağrı usullerine uygun olarak yeniden toplantıya çağrılır. Yönetmelik m. 11/1-e uyarınca, bu amaçla yapılacak ilanlarda ve pay sahiplerine gönderilecek mektuplarda erteleme sebebi ile yapılacak toplantıda yeterli olan toplantı nisabının da belirtilmesi gerekir. Yönetmelik m. 10/3, ilk toplantının ilan metnine, nisabın sağlanamaması halinde yapılacak ikinci toplantının çağrısına dair konulan hükümlerin geçersiz olduğunu açıkça düzenler.

Yönetmelik’in çağrıya ilişkin 10. maddesinin 4. fıkrası, azlığın istemi üzerine finansal tabloların görüşülmesinin ertelenmesi hali için özel bir düzenleme içerir ve internet sitesi açmakla yükümlü olan şirketlerin internet sitelerinde yapılacak ilanın, erteleme kararının tarihinden itibaren en geç beş gün içinde yayımlanması gerektiğini belirtir.

Uygulanacak Nisaplar

Genel kurul toplantılarında olağan toplantı nisabını düzenleyen TTK m. 418/1 uyarınca, ilk toplantıda sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin hazır bulunmaması halinde, ikinci toplantının yapılabilmesi için nisap aranmaz. Yapılacak ikinci toplantıda hazır bulunan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin temsil ettikleri sermayenin miktarı ne olursa olsun, müzakere yapmaya ve karar vermeye yetkilidir. Kararlar toplantıda hazır bulunanların oylarının çoğunluğu ile alınır.

Buna karşın, esas sözleşme değişikliklerinde uygulanacak toplantı ve karar nisaplarını düzenleyen TTK m. 421’e göre, ilk toplantıda şirket sermayesinin en az yarısı temsil edilmediği takdirde, ikinci toplantı için toplantı nisabı, şirket sermayesinin en az üçte birinin toplantıda temsil edilmesidir. Kararlar toplantıda hazır bulunanların oylarının çoğunluğu ile alınır. İkinci toplantının yapılması için maddede öngörülen bir aylık sürenin sona ermesinden sonra yapılan toplantı ikinci toplantı değil, ilk toplantıdır; bu nedenle toplantı nisabı yine sermayesinin yarısı olur[8].

Son olarak, TTK m. 421/2 ve 421/3’te sayılan esas sözleşme değişikliği kararlarının görüşüldüğü genel kurul toplantılarında söz konusu fıkralarda öngörülen nisaplara ilk toplantıda ulaşılamadığı takdirde izleyen toplantılarda da aynı nisap aranır. Yönetmelik m. 22 de ikinci toplantıda aynı nisabın aranacağı tüm genel kurul kararlarını tek tek listeler.

Diğer Hususlar

Yönetmelik m. 15/1-h, yapılacak ikinci toplantıda, toplantı yerinde bulundurulması gereken belgeler arasında bir önceki toplantıya ilişkin toplantı tutanağını da sayar. Söz konusu erteleme tutanağının eksiksiz bir biçimde toplantı yerinde bulunup bulunmadığını tespit etmek ve bu durumu toplantı tutanağında belirtmek, toplantı başkanlığının görev ve yetkileri arasındadır. Bu hükmü de göz önünde bulundurarak, ertelemenin mutlaka tutanak altına alınması gerektiğini belirtmekte yarar vardır.

Sonuç

TTK ve Yönetmelik’te anonim şirketlerin genel kurul toplantılarının ertelenmesinin şu hallerde mümkün olduğu düzenlenir: (i) toplantı veya karar nisabının sağlanamaması halinde, (ii) genel kurulun bu yönde alacağı bir kararla, (iii) azlığın finansal tabloların görüşülmesinin ertelenmesini talep etmesi üzerine, (iv) güvenlik gerekçesiyle, ve (v) elektronik genel kurulun sisteminin sağlanamaması halinde. Bu durumlarda yapılacak erteleme üzere, genel kurulun yetkili organ tarafından çağrı usullerine uygun olarak yeniden toplantıya çağrılması gerekir. Yapılacak ikinci toplantılar için TTK’da özel nisaplar öngörülür. Yönetmelik’te bu toplantıların usul ve esaslarına ilişkin olarak düzenlenen ayrıntılı hükümlerin göz ardı edilmemesi gerekir.

[1] TTK (RG, 14.02.2011, S. 27846) 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girdi.

[2] Yönetmelik (RG, 28.11.2012, S. 28481) m. 19/2-b ve internet sitesinde ilan yükümlülüğünü düzenleyen hükümleri hariç yayımı tarihinde yürürlüğe girdi.

[3] Kararın ancak gündeme geçilmeden önce verilebileceğine dair hükmün eleştirisi için bkz. Çamoğlu (Poroy/Tekinalp): Ortaklıklar Hukuku I, Güncelleştirilmiş 13. Bası, İstanbul 2014, s. 521.

[4] Gerekçe gösterme gerekliliği hakkında farklı görüşler için bkz. Pulaşlı, Hasan: 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanuna Göre Şirketler Hukuku Şerhi, C. I, Ankara 2011, s. 749, dn. 246. Bu istemin hakkın kötüye kullanılması teşkil edip etmeyeceği hakkında bkz. Pulaşlı, s. 749, dn. 347.

[5] TTK m. 200 ve m. 437 Gerekçeleri; Pulaşlı, s. 749.

[6] Yönetmelik (RG, 28.08.2012, S. 28395) 01.10.2012 tarihinde yürürlüğe girdi.

[7] Çamoğlu (Poroy/Tekinalp), s. 521.

[8] Çamoğlu (Poroy/Tekinalp), s. 514.