Yeni İsviçre Şirketler Hukuku
Giriş
İsviçre Federal Konseyi, 21 Aralık 2007 tarihinde şirketler hukukuna ilişkin değişiklikleri de içeren İsviçre Borçlar Kanunu revizyon taslağını onayladı. Federal Konsey 28 Kasım 2014 tarihinde taslak revizyonu görüşe açtı. Kapsamlı tartışmalar ve uzun bir yasalaşma sürecinin ardından, İsviçre Borçlar Kanunu'nda yapılan değişiklikler 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girecek.
Kanun tasarısının giriş bölümünde belirtildiği üzere, yenilenen İsviçre Şirketler Kanunu, “şirketler hukukunu ekonominin gelecek yıllardaki ihtiyaçlarına uyarlamak amacıyla modernize etmeyi (...) kurumsal yönetimi geliştirmeyi, şirketlerin sermayelerini daha serbest bir şekilde yapılandırmalarına izin vermeyi, yeni bir muhasebe kanunu oluşturmayı ve genel kurulun işleyişini modernize etmeyi” amaçlamaktadır.
Bu hukuk postası makalesinde İsviçre Borçlar Kanunu’nda genel kurul toplantıları, sermaye yapısı ve azınlık pay sahiplerinin hakları açısından yapılan değişiklikler ele alınacaktır.
Genel Kurul’un Toplanmasına İlişkin Getirilen Değişiklikler
Revize kanun, genel kurulun toplanması konusunda daha modern bir yaklaşım benimsemektedir. Bu modern yaklaşıma uygun olarak, genel kurulun yürütülmesine ilişkin değişiklikler yapılmıştır.
Genel kurul toplantıları, pay sahiplerinin haklarını kullanmasını zorlaştırıcı nitelikte olmamak ve toplantıya katılanların oylarının toplantı yerine görüntülü ve sesli olarak iletilmesi şartıyla, farklı yerlerde eş zamanlı olarak yapılabilecektir.
Genel kurul, (i) esas sözleşmede açıkça öngörülmüş olması ve (ii) genel kurul toplantısı için bağımsız bir temsilci atanması kaydıyla yurt dışında da toplanabilir. Genel kurulun yurt dışında toplanabilmesine ilişkin esas sözleşme değişiklikleri için toplam payların çoğunluğu ve toplantıya katılan payların üçte ikisinin olumlu oyu gereklidir.
Madde 701c uyarınca, pay sahipleri fiziki genel kurul toplantılarına uzaktan katılabilir ve oy haklarını elektronik ortamda kullanabilir. Ayrıca, Madde 701d uyarınca, genel kurul toplantıları (i) esas sözleşmede açıkça öngörülmesi ve (ii) bağımsız bir temsilci atanması halinde elektronik ortamda ve fiziki toplantı yeri olmaksızın yapılabilir.
Madde 701/3, genel kurulun yazılı olarak veya elektronik ortamda (e-posta vb.) sirküler karar alabilmesine imkanını vermektedir.
Pay sahipleri, pay sahipliği haklarını, özellikle de oy haklarını, kendi seçtikleri bir temsilci aracılığıyla kullanabilirler. Revize kanun farklı temsilci türleri öngörmektedir: bağımsız temsilci (représentant independent), saklama temsilcisi (représentation par un dépositaire), şirket organının bir üyesi, başka bir pay sahibi veya üçüncü bir taraf. Bunlar arasında bağımsız temsilci, tabi olduğu düzenlemeler nedeniyle dikkat çekicidir. Bağımsız temsilci gerçek veya tüzel kişi, hatta bir adi ortaklık olabilir. Madde 689b uyarınca, bağımsız temsilci oy hakkını pay sahibinin talimatına uygun olarak kullanmakla yükümlüdür. Talimat almamışsa, çekimser kalmalıdır. Esas sözleşmede bir pay sahibinin genel kurul toplantısında ancak başka bir pay sahibi tarafından temsil edilebileceği öngörülmüşse, yönetim kurulu bağımsız bir temsilci atamak veya şirket organının bir üyesini temsilci olarak atamak zorundadır.
Sermaye ve Yedek Akçelere İlişkin Değişiklikler
Revize edilen kanun, sermaye yapısının esnekliğine odaklanmakta ve sermaye yapısına ilişkin uygulamadaki bazı tartışmalara son vermektedir.
İşletme ve ayınların kuruluşta devralınması
Mevcut İsviçre Kanununa göre, işletme ve ayınların kuruluşta devralınması nitelikli bir eylem teşkil etmektedir. Nitelikli eylem olarak değerlendirilmenin sonucu da işletme ve ayınların devralınmasını esas sözleşmeye yazma ve ticaret siciline tescil ettirme yükümlülüğünü doğurmasıdır. İşletme ve ayınların devralınmasına ilişkin kanun hükümleri belirsizliğe yol açmaları sebebiyle revize kanunda yürürlükten kaldırılmıştır.
Mahsup yoluyla sermaye
Madde 634a uyarınca, pay sahipleri sermaye borcunu ödeme yükümlülüğünü bir alacağına mahsup ederek yerine getirebilir. Kanun değişikliği öncesinde, pay sahibinin alacağının şirketin malvarlığı ile tam olarak karşılanmadığı durumlarda sermaye borcunun mahsup edilmesinin mümkün olup olmadığı konusunda tartışmalar bulunmaktaydı. Yapılan değişiklikle, pay sahibinin alacağı şirketin malvarlığı ile tam olarak karşılanmasa bile, sermaye borcunun mahsup edilmesinin mümkün olduğu açıklığa kavuşturulmuştur. Esas sözleşmede mahsup edilecek alacağın tutarı, pay sahibinin adı ve hak sahibi olduğu paylar belirtilecektir. Genel kurul, on yıl sonra buna ilişkin esas sözleşme hükümlerini yürürlükten kaldırabilir.
Yabancı para cinsinden sermaye
Anonim şirketlerde sermayenin en az 100.000 İsviçre Frangı olması kuralı revize kanunda korunmuştur. Ancak, revize kanun ile sermayenin şirketin faaliyetleri açısından en önemli yabancı para biriminde de belirlenebileceği düzenlenmiştir. Sermayenin yabancı bir para biriminde belirlenmesi halinde, muhasebe ve raporlama için de aynı para birimi kullanılmalıdır. İsviçre Ticaret Sicili Yönetmeliği Ek 3 uyarınca, İngiliz Sterlini, Avro, ABD Doları ve Japon Yeni, bir anonim şirketin sermayesi için yetkili yabancı para birimleri olarak tanımlanmıştır.
Sermaye artırımı
İsviçre hukukunda düzenlenen şartlı sermaye artırımına ilişkin değişiklikler yapılmıştır. Daha önce, genel kurulun şirket veya grup şirketleri̇ tarafından ihraç edilen tahvil ve benzeri̇ borçlanma araçlarının alacaklılarına ve çalışanlara yeni̇ pay alma hakki (opsiyon hakkı) tanınacağını esas sözleşmede öngörmek suretiyle şarta bağlı sermaye arterimi yapılmasına karar verebileceği düzenlenmişti. Revize kanun ile opsiyon haklarının muhataplarının kapsamı, şirketin veya başka bir grup şirketinin pay sahipleri ve yönetim kurulu üyeleri de dahil olmak üzere üçüncü taraflara genişletilmiştir.
Sermaye aralığı
“İzin verilen sermaye artırımı” başlıklı madde 651 yürürlükten kaldırılmıştır. Madde 651’de, genel kurulun yönetim kuruluna, iki yılı aşmama şartı ile, sermayeyi mevcut sermayenin yarısına kadar artırma yetkisi verebileceği düzenlenmekteydi. Bunun yerine, Madde 653s’de esas sözleşmede yönetim kuruluna esas sözleşmede belirlenen sınırlar içinde (sermaye aralığı) sermayeyi beş yılı aşmamak üzere değiştirme yetkisi verilebileceği düzenlenmiştir. Üst sınır ticaret siciline tescil edilmiş sermayenin bir buçuk katını aşamazken, alt sınır sermayenin yarısından az olamaz.
Yedek Akçeler
Revize kanun, maddede 671’de düzenlenen kanuni yedek akçeler ile maddede 672’de düzenlenen dağıtılmamış kar arasında bir ayrım yapmaktadır. Madde 671 uyarınca, kanuni yedek akçeler (i) nominal değerinin üzerinde pay ihracından elde edilen gelirlerden, (ii) sermaye taahhüdünü yerine getirmeyen pay sahibinin paylarının iptal edilmesi durumunda ihraç edilen yeni paylar için yapılan ödemelerden oluşmaktadır.
Ara dönem temettüleri
Mevcut İsviçre hukukunda, ara dönem temettülerine ilişkin bir hüküm bulunmamakta ve bunun neticesinde şirketler ve denetim firmaları arasında tartışmalar doğmaktadır. Madde 657a ile, genel kurulun ara dönem finansal tablolara dayanarak ara dönem temettü ödenmesine karar verebileceği açıklığa kavuşturulmuştur.
Pay Sahiplerinin Hakları ile İlgili Değişiklikler
Bilgi alma ve inceleme hakkı
Revize edilen kanun temel olarak azınlık pay sahiplerinin haklarını güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Değişiklik öncesinde her pay sahibinin genel kurul toplantılarında bilgi alma hakkı düzenlenmişti. Bu hakka ek olarak, revize kanunun madde 697 ile sermayenin veya oyların en az yüzde onuna sahip olan pay sahiplerinin, genel kurul toplantısı dışında da yönetim kurulundan bilgi talep etme haklarını kullanabilecekleri düzenlendi. Buna göre, yönetim kurulu bilgi talebinin gereğini dört ay içinde yerine getirmelidir. Şirket defter ve kayıtlarını inceleme hakkına ilişkin olarak, defter ve kayıtlar, genel kuruldan izin alınmasına veya yönetim kurulu kararına gerek olmaksızın sermayenin veya oyların en az yüzde beşini temsil eden pay sahipleri tarafından incelenebilecektir.
Genel kurul gündemine madde eklenmesi
Payları borsaya kote edilmiş şirketlerde oyların ya da esas sermayenin yüzde beşine sahip pay sahiplerinin genel kurulu toplantıya çağrı talebinde bulunabilecekleri düzenlendi. Bu oran payları borsaya kote edilmemiş şirketlerde yüzde ondur. Bu talep yönetim kurulu tarafından 60 gün içinde yerine getirilmezse azlık genel kurulun toplantıya çağrılması için mahkemeye başvurabilir.
Payları borsaya kote edilmiş şirketlerde oyların ya da esas sermayenin binde beşine sahip pay sahipleri genel kurul toplantı gündemine madde eklenmesini talep edebilirler. Bu oran payları borsaya kote edilmemiş şirketlerde yüzde beştir. Azınlığın gündeme madde eklenmesi talebi yönetim kurulu tarafından reddedilirse azınlık mahkemeye başvurabilir.
Sonuç
İsviçre Borçlar Kanunu’nun şirketler hukukuna ilişkin değiştirilen hükümlerinin 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girmesinin ardından, şirketlerin esas sözleşmelerini bu doğrultuda yenilemeleri için iki yıllık geçiş süreci olacaktır. Bu geçiş sürecinin sonunda, değişikliklere uygun olmayan esas sözleşme hükümlerinin geçersiz sayılma riski bulunmaktadır. İsviçre’de kurulu şirketlerin yukarıda bazı önemli noktaları incelenen değişiklikleri dikkatle incelemesi ve değişiklikler ile uyumu gözetmesi önem arz eder.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Türkiye otomobil ve hafif ticari araç piyasası, 2000’li yılları sürekli yükselen, 2010’lu yılları ise yine yüksek ve stabil seyreden satış adetleriyle geride bıraktı. Bu dönemde pazarın büyümesinde, alım gücünün yüksekliği kadar, krediye kolay ulaşım ve ürün çeşitliliği de etkiliydi. Üretimin de benzer şekilde artmasıyla birlikte...
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) m. 638 ila TTK m. 640 arasında limited şirketlere özel düzenlenen çıkma ve çıkarılma kurumları ile anonim şirket yapısından farklı olarak limited şirket ortaklarına şirketten çıkma ve şirkete de ortağı çıkarma hakkı tanımaktadır...
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK”), anonim şirketleri yönetim kurulunun idare ve temsil edeceği kuralını korur. TTK, temsil yetkisinin nasıl kullanılacağını, temsile yetkili kişilerin tescil ve ilanını, temsil yetkisinin devrini ve sınırlarını düzenler. Aşağıda yetkinin devri başta olmak üzere, anonim şirketlerde temsil yetkisi...
Adi ortaklıklar Türk Hukuku’nda 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (“TBK” veya “Kanun”) 620 ve 645. maddeleri arasında düzenlenir. Adi ortaklık sözleşmesi Kanun’da, iki veya daha fazla kişinin emeklerini veya mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendiği sözleşme olarak tanımlanır...
Birleşme ve devralma süreçleri; şirketlerin benliklerini ve hukuki statülerini en ciddi şekilde etkileyen hukuki süreçlerin başında gelir. Hukuki, vergisel, finansal ve operasyonel incelemelerin yürütülmesinin ardından taraflar işlemin gerçekleştirilmesi konusunda bir mutabakata vardığı takdirde müzakere süreci başlar...
Franchising, pazar erişimini ve marka bilinirliğini dünya çapında genişletmek için kullanılan popüler bir iş modelidir. Tek marka satma koşulu içeren mağaza sözleşmeleri (mono-brand store agreements) şeklindeki dağıtım sözleşmelerine kıyasla daha az yaygın olmasına rağmen franchising, lüks markaların dağıtım...
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu (“HGK”) 2019/149 E. 2022/894 K. sayılı 14.06.2022 tarihli kararında tüzel kişilik perdesinin aralanması teorisini, kredi sözleşmesinden kaynaklanan bir uyuşmazlıkta kefil ile borç alan şirket arasındaki ilişki bağlamında değerlendirdi. HGK, tüzel kişilik perdesinin aralanması...
Avrupa Birliği yabancı yatırımcılar için önemli bir yatırım merkezi olmaya devam ediyor. Avrupa Komisyonu’nun hazırladığı Avrupa Birliği’ne gelen doğrudan yabancı yatırımların izlenmesine ilişkin İkinci Yıllık Rapor’da yer alan verilere göre Avrupa Birliği 2021 yılında 117 Milyar Euro değerinde yabancı doğrudan...
Pay devrinin, bir sermaye şirketinin paylarına ilişkin hukuki işlemler arasında ilk akla gelen, uygulamada da en sık karşılaşılan işlem olduğu söylenebilir. Bununla beraber bir sermaye şirketinin payı, devir dışında işlemlere de konu olabilir. Bunlara ilişkin örnekler, uygulamada en sık görüldüğü ve öğreti tarafından...
Hızla büyüyen ve gelişen e-ticaret sektöründeki oyuncuların davranışlarını düzenlemek amacıyla 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun (E-ticaret Kanunu veya Kanun) kısa süre önce köklü bir değişime uğramıştı. 1 Ocak 2023 itibariyle yürürlüğe giren yeni düzenlemeler ile e-ticaret...
11 Haziran 2021'de Alman Federal Meclisi, yalnızca Alman şirketlerini değil, aynı zamanda bu şirketlerin yabancı ülkelerdeki (Türk kuruluşları dahil) tedarikçilerini de etkileyen Alman Tedarik Zinciri Uyum Yasası’nı (Lieferkettensorgfaltsgesetz) ("Yasa") onayladı. 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe giren...
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun beşinci kitabı olan deniz ticaretine ilişkin hükümler altında dördüncü kısmı altında deniz ticareti sözleşmeleri düzenlenir. Bu bölümde düzenlenen sözleşme tipleri içerisinde uluslararası deniz taşımacılığı pratiğinde en sık kullanılan, üçüncü bölümde m.1138 vd. maddelerinde...
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu (“SerPK”) ile geniş şekilde düzenlemeye gidilen en önemli konulardan biri de örtülü kazanç aktarımı yasağıdır. Mülga 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 15nci maddesinden daha geniş bir düzenleme getiren SerPK madde 21 ile düzenleyici kamu otoritesi olan...
Gelişmekte olan ticari faaliyetler ve özellikle inşaat, enerji ve madencilik alanlarında yapılmakta olan geniş çaplı yatırımlar neticesinde şirketler, güçlerini birleştirerek bu yatırımlara iştirak etmek ve gerek uzmanlıklarını, gerekse finansman imkânlarını birlikte kullanarak daha güçlü bir şekilde projelerde yer almak...
Türk Ticaret Kanunu (“TTK veya Kanun”) 159’uncu ve devam maddelerinde bölünme hükümlerine yer vererek, şirketlere farklı yapılanma modellerini uygulama ve yeni hukuki oluşumları hayata geçirme imkanı tanımaktadır. Şirketler bölünme yöntemini kullanarak belirli bir malvarlığı unsurunu veya unsurlarını...
FIDIC (Fédération Internationale Des Ingénieurs-Counseils) kısaltılmış adıyla anılan Müşavir ve Mühendisler Uluslararası Federasyonu, 1913 yılında kurulmuş bir meslek örgütüdür. Üyeleri çeşitli ülkelerden usulüne uygun olarak seçilmiş müşavir-mühendis birlikleri olup Örgüt’e üyelik her ülkeden tek bir meslek birliği...
INCOTERMS, milletlerarası ticarette sıklıkla kullanılan ticari terimleri açıklamak için Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) tarafından yayımlanan bir kurallar bütünü olarak tanımlanabilir. Anılan kuralların amacı, milletlerarası ticareti güvenli bir şekilde kolaylaştırmak ve hızlandırmaktadır...
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 31 Ekim 2012 tarihli Resmi Gazete ’de yayınlanarak yürürlüğe giren Limanlar Yönetmeliği (“Yönetmelik”) her bir liman için ayrı ayrı çıkarılmakta olan tüzük, yönetmelik ve talimatları tek bir Yönetmelikte bütünleştirmektedir. Bu yönde...
Kural olarak sözleşmeden doğan hak ve borçlar sadece sözleşmenin tarafı olan alacaklı ve borçlu arasında hukukî sonuç doğurur. Bu prensip hukukumuzda “sözleşmelerin nispiliği” olarak adlandırılır. Genel olarak, sözleşmenin tarafları dışındaki üçüncü kişiye bir edimin yerine getirilmesinin üstlenildiği...
Dijitalleşen dünyada büyüyen ve gelişen e-ticaretin kuralları değişiyor. Önceleri dijital pazarın odak noktası olarak gösterilen e-ticaret, çok geçmeden dijital ekonominin itici gücü olarak ifade edilmeye başladı. Ancak e-ticaretin büyüme hızı ve kısa süre içinde geçirdiği dönüşüm dikkate alındığında...
Bir şirketin feshi, tescil ile kazanılan tüzel kişiliğin ortadan kalkmasına yol açarak, şirketin sona erme sebeplerinden biri olarak karşımıza çıkan infisahın, özellikli bir görünümüdür. Hâkimin inşai hükmüyle bir şirketin feshine ve bunun doğal sonucu olarak sona ermesine yol açan bu özel dava türü...
Kontrol veya yönetimin bir ailenin üyelerine ait olduğu şirketler, aile şirketi olarak kabul edilir. Aile üyeleri, şirket kontrolünü sağlayan payları elinde tutabildiği gibi yönetim yetkisini de elinde bulundurur. Aile şirketleri, aile üyeleri için fırsat, güvence ve gelir demektir...
Türkiye 7 Aralık 1993 tarihli 3939 sayılı Kanun ile Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı için Mukavele Sözleşmesi’ne (“CMR”) katılmayı uygun buldu ve CMR Türkiye’de 31 Ekim 1995 tarihinde yürürlüğe girdi. CMR’nin 1/1 maddesi uyarınca, tarafların tabiiyeti ve ikamet yerinden bağımsız olarak...
Türk hukukunda adi ortaklıklar 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (“TBK”) 620 ve devamı maddelerinde düzenlenir. Adi ortaklık sözleşmesi, iki veya daha fazla kişinin emeklerini veya mallarını ortak bir amaca (nihai olarak kazanç elde etme amacına) ulaşmak üzere...
Anonim şirketlerde örtülü kazanç aktarımı, geniş anlamda şirket malvarlığının ilişkili taraflara aktarılmasını konu alan ve birçok farklı görünümü barındıran bir kavram olarak karşımıza çıkar. Sermaye piyasaları hukukunda kanun seviyesinde ve...
Çoğunlukla start-up yatırımlarında karşımıza çıkan sermaye iştirak sözleşmeleri, bir yatırımcının bir şirkette sermaye artırımı ile çıkarılacak yeni payları taahhüt ederek sermaye artırımına katılması ve pay sahibi olmasına ilişkin hüküm ve koşulları düzenler...
Belirli koşulları taşıdığı takdirde ıslak imza ile aynı hukuki sonuçları doğuran elektronik imza, pek çok hukuk sisteminde kendine yer edinmiş ve ticari hayatın hız kazanmasını sağlamıştır. Farklı hukuk sistemlerinde çeşitli türleri ve uygulamaları bulunsa da elektronik imzanın...
INCOTERMS, milletlerarası ticarette sıklıkla kullanılan ticari terimleri açıklamak için Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) tarafından yayımlanan bir kurallar dizisidir. Incoterms kurallarının amacı milletlerarası ticaretin güvenli ve hızlı bir şekilde yürütülmesine katkıda bulunmak ve bunu kolaylaştırmaktır...
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK”), anonim şirketleri yönetim kurulunun idare ve temsil edeceği kuralını korur. TTK, temsil yetkisinin nasıl kullanılacağını, temsile yetkili kişilerin tescil ve ilanını, temsil yetkisinin devrini ve sınırlarını düzenler. Bu ayki hukuk postası makalesi, yetkinin devri başta olmak üzere...