Milletlerarası Ticari Terimler Yenilendi: Incoterms® 2020

Giriş

INCOTERMS, milletlerarası ticarette sıklıkla kullanılan ticari terimleri açıklamak için Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) tarafından yayımlanan bir kurallar dizisidir. Incoterms kurallarının amacı milletlerarası ticaretin güvenli ve hızlı bir şekilde yürütülmesine katkıda bulunmak ve bunu kolaylaştırmaktır. Bir satış sözleşmesinin taraflarınca Incoterms kurallarına yapılacak atıf, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülüklerini açıkça tanımlayarak taraflar arasında teslim şartlarının yorumuna ilişkin olarak hukuki uyuşmazlık oluşma riskini en aza indirger.

Incoterms ICC tarafından ilk olarak 1936’da oluşturuldu ve o zamandan bu yana pek çok kez geliştirildi ve yenilendi. Incoterms® 2010’un yayımlanmasından sonra milletlerarası ticarette yaşanan gelişmeler nedeniyle, ICC Incoterms kurallarını yeniden revize etme ihtiyacı hissetti ve 1 Ocak 2020’de yürürlüğe girmek üzere, 10 Eylül 2019 tarihinde Incoterms® 2020’yi yayımladı.

Incoterms’ün Kapsamı

Incoterms, her biri A1/B1’den A10/B10’a kadar numaralandırılmış on maddelik kurallar dizisinden oluşan 11 ticari terimde, tarafların malların teslimi, hasarın geçişi, masrafların paylaşımı, sigorta ve belgelere ilişkin gereklilikler açısından hak ve borçları başta olmak üzere, satış sözleşmelerinin belirli hükümlerini düzenler.

Incoterms kurallarının kendi başlarına bir satış sözleşmesi olmadığını veya satış sözleşmesi yerine geçmediğini belirtmek gerekir; bu nedenle kurallar bir satış sözleşmesinin tüm unsurlarını düzenlemezler. Incoterms kuralları şu konuları kapsamaz: (i) bir satış sözleşmesinin olup olmadığı; (ii) satılan malların özellikleri; (iii) ödemenin zamanı, yeri, yöntemi veya ödemenin yapıldığı para birimi; (iv) satış sözleşmesine aykırılık halinde başvurulabilecek çözümler; (v) sözleşmesel yükümlülüklerin ifasında gecikme ve diğer aykırılıkların sonuçları; (vi) yaptırımların etkisi; (vii) tarifelerin uygulanması; (viii) ithalat ve ihracat yasakları; (ix) mücbir sebep veya aşırı ifa güçlüğü; (x) fikri mülkiyet hakları; (xi) uyuşmazlıkların çözümü yöntemi, yeri veya uyuşmazlığa uygulanacak hukuk; ve (xii) satılan malların mülkiyetinin geçişi.

Incoterms kuralları, belirli bir ticaret veya mal türüne özgü ticaret uygulamalarını yansıtmak amacıyla tasarlanmadı. Bu kurallar, malların türü ya da özelliği ne olursa olsun kullanılabilirler.

Incoterms® 2020’deki Temel Yenilikler

Değişikliğin Amacı

Incoterms® 2020 revizyonunun temel amacı kuralları daha ekonomik, erişilebilir, kullanıcı dostu ve pratik hale getirmektir. Benim de üyesi olmaktan gurur duyduğum Çalışma Grubu, kullanıcıların satış sözleşmelerine en iyi uyan Incoterms kuralını seçmelerini sağlayabilmek için kuralların sunumunun nasıl geliştirilebileceğine odaklandı. Bu amaçla, Incoterms® 2020 eskisinden çok daha fazla grafiğin yanı sıra, ayrıntılı ve net bir genel Giriş Bölümü ve her bir Incoterms kuralına ilişkin olmak üzere Kullanıcılar için Açıklama Notları içerir. Bu yapısal değişikliklerin yanı sıra, Çalışma Grubu milletlerarası ticarette yaşanan son gelişmeleri göz önünde bulundurmak için büyük çaba harcadı ve emtia piyasası, bankacılık, sigorta, taşıma, gümrük, freight forwarding, lojistik, ithalat/ihracat, uyum, vb. sektörlerde faaliyet gösterenler dâhil olmak üzere geniş bir paydaşlar ve milli birlikler yelpazesinden gelen görüşleri değerlendirdi.

Yapısal Değişiklikler

• Her bir terim içerisindeki maddelerin sıralamasında değişiklik: Her bir terimde yer alan maddelerin sıralaması değiştirilerek teslim ve hasarın geçişine daha çok önem verildi. Teslim ve hasarın geçişi artık doğrudan genel borçlardan sonra gelir. Sonrasında ise taşıma, sigorta ve teslim/taşıma belgesine ilişkin yükümlülükler düzenlenir ve bunu ihracat/ithalat için gereken gümrük işlemleri, kontrol/ambalajlama/işaretleme, masrafların paylaşımı ve ihbarlar izler.
• DAT teriminin üç harflik kısaltmasının DPU olarak değiştirilmesi: Incoterms® 2010’da DAT kısaltması ‘Terminalde Teslim’ anlamına gelse de, terime ilişkin Rehber Açıklama ‘terminal’ teriminin rıhtım, depo, konteyner sahası veya yol, demiryolu veya hava kargo istasyonu gibi üstü açık veya kapalı olabilecek herhangi bir yeri kapsadığını kabul ediyordu. Incoterms® 2020’de, terminalin herhangi bir yer olabileceğini vurgulamak amacıyla, terimin adı bu ifadeyi içermeyecek şekilde değiştirildi. Buna ek olarak, terimin adının artık ‘boşaltılmış olarak’ ifadesini içermesiyle, bir DAP satıcısının aksine, DPU satıcısının malları gelen taşıma aracından boşaltılmış şekilde teslim etmesi gerektiği vurgulandı.
• DAP teriminin DPU teriminden önce gelmesi: Incoterms® 2020 DAP terimine DPU teriminin öncesinde yer verir. Bunun nedeni DAP teriminin, satıcının malları gelen taşıma aracından boşaltmakla da yükümlü olduğu DPU terimine kıyasen satıcı için daha az yükümlülük öngörmesidir.
• Kullanıcılar için Açıklama Notları: Önceki “Rehber Açıklamalar” başlığının “Kullanıcılar için Açıklama Notları” başlığı ile değiştirilmesinin yanı sıra, bu açıklamaların içeriği de genişletildi. Notlar artık kullanıcının ilgili terime ilişkin tüm önemli konulara dikkatini çekmek için daha ayrıntılı açıklamalar içerir ve teslim, taşıma şekli, ithalat/ihracat için gereken gümrük işlemleri vb. konularda görsel açıklamalar içeren grafiklere geniş yer verir.
• Yatay sunum: Incoterms kuralları geleneksel olarak yalnızca dikey formatta yayımlanıyordu; bu formatta her bir terim A1/B1’den A10/B10’a kadar tüm maddeleri sıralıyordu. Şimdi ise, buna ek olarak, Kurallar, her bir Incoterms kuralının on adet maddesinin tamamını önce satıcı ve sonra da alıcı için sıralandığı bir yatay sunum içerir. Bu yeni sunum türü, kullanıcıların istedikleri herhangi bir konuda (örneğin masraflar, ithalat/ihracat ilişkin yükümlülükler, sigorta vb.) çeşitli terimler arasındaki farkları görmelerini kolaylaştıracaktır.
• Masrafların listelendikleri yer: Çeşitli maddelerle paylaştırılan masraflar geleneksel olarak her bir terimin farklı bölümlerinde yer alırken, Incoterms® 2020’nin A9/B9 maddeleri her bir Incoterms kuralı uyarınca katlanılacak tüm masrafları listeler. Bu yenilik sayesinde, kullanıcılar satıcı veya alıcı olarak sorumlu olacakları tüm masrafları bir arada görebilecektir. Incoterms® 2020 böylelikle, tüm masraflara ilişkin tam bir liste sunar. Bununla birlikte, masrafların ilgili oldukları maddelerde yer almaya devam ettiğini de belirtmek gerekir.

İçeriğe İlişkin Değişiklikler

• FCA kuralında yükleme kaydı içeren konişmentolar: Deniz taşımaları için FCA terimi seçildiğinde, satıcılar ya da alıcılar veya bunların akreditif sağlamış olan bankaları yükleme kaydı içeren bir konişmento isteyebilirler. Bununla birlikte, FCA terimi uyarınca teslim malların gemiye yüklenmesinden önce gerçekleşir ve bu nedenle taşıyıcı yükleme kaydı içeren bir konişmentoyu ancak mallar gerçekten gemiye yüklendikten sonra verebilir. Bu durum da satıcının mallar gemiye yüklenmeden önce taşıyıcıdan yükleme kaydı içeren bir konişmento almasını imkansız kılar. Uygulamadaki bu ihtiyaca bir çözüm sunmak amacıyla, Incoterms® 2020’nin FCA A6/B6 maddeleri, tarafların bu doğrultuda anlaşmış olmaları halinde, alıcının, satıcıya malların yüklenmiş olduğunu belirten bir taşıma belgesi (yükleme kaydı içeren bir konişmento gibi) düzenlemesi yönünde taşıyıcıya talimat vermesi gerektiğini düzenler.
• CIF ve CIP kurallarında farklı seviyelerdeki sigorta kapsamları: Incoterms® 2010’da her iki kural da Enstitü Kargo Kuralları’nın (LMA/IUA) C klozunda veya benzer klozlarda yer alan kapsamda bir sigorta öngörüyordu. Daha yüksek bir teminat limitine olan ihtiyacı karşılamak amacıyla ve fakat aynı zamanda deniz taşıması yoluyla yapılan emtia satışlarıyla meşgul olanları da göz önünde bulundurarak, daha çok deniz taşıması yoluyla yapılan emtia satışlarında tercih edilen CIF teriminde herhangi bir değişiklik yapılmadı. Öte yandan, CIP teriminde, teminat limiti, piyasada, çeşitli limitlere tabi olmakla birlikte “all risks” olarak da bilinen, Enstitü Kargo Kuralları’nın (A) klozlarında veya benzer klozlarda öngörülen kapsama yükseltildi. Bununla birlikte, her iki kuralda da, taraflar daha yüksek ya da daha düşük bir teminat limiti kararlaştırmakta serbesttir.
• FCA, DAP, DPU ve DDP terimlerinde taşımanın satıcının veya alıcının kendi taşıma aracıyla ayarlanması: Kuralların önceki versiyonları malların satıcıdan alıcıya taşınması gereken zamanlarda, satıcının veya alıcının taşımayı kendi taşıma aracıyla ayarlamasının da mümkün olabileceğini dikkate almaksızın, her zaman üçüncü bir kişiyle taşıma sözleşmesi yapılacağını varsayıyordu. Aslında durum her zaman böyle olmadığından, Incoterms® 2020, FCA, DAP, DPU ve DDP terimlerinin A4/B4 maddeleriyle, duruma göre satıcı veya alıcının, malların taşınması için taşıma sözleşmesi yapması veya malların bu şekilde taşınmasını ayarlaması gerektiğini düzenleyerek bu olanağa açıkça yer verir.
• Taşıma yükümlülükleri ve masraflarına ilişkin hükümler arasında güvenliğe ilişkin gerekliliklere yer verilmesi: Malların dolaşımına ilişkin güvenlik konusu milletlerarası ticarette son yıllarda gittikçe daha fazla önem kazandı. Incoterms® 2010 da güvenliğe ilişkin gereklilikler hakkında düzenlemeler içerse de, Incoterms® 2020 bu gereklilikleri daha fazla vurgular ve her bir kuralın sırasıyla taşıma ve ihracat/ithalat için gereken gümrük işlemlerine ilişkin olan A4 ve A7 maddelerinde bunların taraflarca paylaşımına ilişkin hükümler içerir.

Sonuç

1 Ocak 2020’de yürürlüğe girecek olan Incoterms® 2020 tüm kuralların daha basit ve açık bir sunumunu takdim ederek, kullanıcıların satış sözleşmelerine en iyi uyan Incoterms kuralını daha kolay bir şekilde seçmelerini sağlar. Incoterms kurallarında ilk kez yer verilen yatay sunum da, kullanıcıların her bir terim arasındaki farklılıkları kolayca görmelerini sağlayarak, ticari gereksinimlerine en uygun Incoterms kuralını seçmelerine yardımcı olacaktır. Kuralların içeriğindeki değişiklikler ICC ve Çalışma Grubu’nun özenli ve kapsamlı çalışmalarının bir sonucudur ve tacirlerin güncel gereksinimlerine isabetli bir şekilde karşılık vermesi umulmaktadır.